«Δημοσιογραφία είναι η συγκέντρωση ειδήσεων και πληροφοριών, και η διάδοση τους μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης με στόχο την κατά το δυνατόν ορθή πληροφόρηση των πολιτών. Η δημοσιογραφία εμπεριέχει την υποκειμενική άποψη αυτού που την ασκεί, από τον τρόπο διαμόρφωσης ή παρουσίασης των συγκεντρωμένων πληροφοριών, μέχρι τον άμεσο σχολιασμό τους. Όποιος ασκεί τη δημοσιογραφία ως επάγγελμα υπόκειται στον κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας της ένωσης συντακτών στην οποία ανήκει.
Οι τομείς με τους οποίους ασχολείται η δημοσιογραφία καλύπτουν όλα τα ζητήματα της πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής. Το επάγγελμα του δημοσιογράφου θεωρείται από κάποιους λειτούργημα από την άποψη ότι ο δημοσιογράφος επιτελεί κοινωνικό έργο, εργάζεται προς όφελος του συνόλου της κοινωνίας και συμβάλλει στην εύρυθμη λειτουργία της (π.χ. με την αποκάλυψη σκανδάλων).
Ο παραπάνω ορισμός από τη Βικιπαίδεια τι είναι δημοσιογραφία απέχει πολύ από την πραγματικότητα των εθνικών μας μέσων τον τελευταίο καιρό. Η δημοσιογραφία των μαζικών μέσων δυστυχώς έχει συντηρητική χροιά και επενδύει στον σεξισμό, στον ρατσισμό στην ομοφοβία. Την προηγούμενη εβδομάδα η είδηση ήταν η μίνι φούστα που φορούσε η πρώην υπουργός και νυν τομεάρχισσα Εργασίας κα Ε. Αχτσιόγλου, χτες η είδηση ήταν η καταστροφή του αγάλματος στο Μπρίστολ του Έντουαρντ Κόλστον που ήταν δουλέμπορος αλλά και φιλάνθρωπος, όπως είπαν, και τόσα άλλα παραδείγματα, έτσι που η μαζική ενημέρωση του κόσμου μόνο ορθή δεν είναι.
Ποιο λειτούργημα; Ποιο κοινωνικό έργο;
Διαβάζοντας τον κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας της ΕΣΗΕΑ[1] γίνεται φανερό πως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο στη δημοσιογραφία που ασκείται στα συστημικά μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Και η αντίστοιχη αρχή που είναι;
Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της η πρωτοβουλία «Συνέλευση 8Μ» στις 03/06/2020 σχετικά με τα σεξιστικά σχόλια δημοσιογράφων, «το απογοητευτικό στην όλη υπόθεση είναι η αδιαφορία και η σχετική αδράνεια της ΕΣΗΕΑ και του Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου, των αρμόδιων δηλαδή φορέων, που οφείλουν να αναχαιτίζουν, να αποτρέπουν τη δημοσιογραφική σεξιστική ασυδοσία. Το τελευταίο μάλιστα δεσμεύεται ρητά για αυτό από το άρθρο 24 του Ν.4604/2019 – Προώθηση της ουσιαστικής ισότητας των φύλων, πρόληψη και καταπολέμηση της έμφυλης βίας.
Τα ανεξάρτητα μέσα, οι πρωτοβουλίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και η κοινωνία πολιτών επισημαίνουν αρκετά συχνά την κατεύθυνση και την καθοδήγηση που υφίσταται η δημοσιογραφία από συμφέροντα πολιτικά και οικονομικά, τόσο ώστε γίνεται ο σεξιστικός λόγος και ο ρατσισμός κανονικότητα, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τον κύριο στόχο της, την κατά το δυνατόν ορθή πληροφόρηση των πολιτών. Έτσι μέσα σε κάθε σπίτι στην Ελλάδα διαμορφώνονται συνειδήσεις γεμάτες μισαλλοδοξία και στερεότυπα, εμποδίζοντας την κοινωνία μας να εξελιχθεί προς την κατεύθυνση του σεβασμού και της αλληλεγγύης για τον συνάνθρωπο. Σε πρόσφατη έρευνα για την ελευθερία του τύπου[2] από τους «Δημοσιογράφους χωρίς σύνορα» η Ελλάδα βρέθηκε ανάμεσα στις τελευταίες χώρες της ΕΕ, ενώ από τις 180 χώρες που συμμετείχαν η Ελλάδα βρίσκεται στην 65η θέση.
Όταν η δημοσιογραφία χρησιμοποιείται ως εργαλείο διατήρησης της κουλτούρας των έμφυλων ανισοτήτων, η πορεία προς μια βιώσιμη ανάπτυξη είναι γεμάτη εμπόδια και αποκλεισμούς. Από το 2015 οι παγκόσμιοι ηγέτες θεωρητικά έχουν δεσμευτεί ώστε «κανένας να μην μείνει πίσω», έως το 2030 έχουμε 10 ακόμα χρόνια για να πετύχουμε τους στόχους που διαμορφώθηκαν μέσα από τη συνεργασία του ΟΗΕ και 193 Κρατών Μελών, τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, την Ατζέντα 2030. Οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης[3] δημιουργήθηκαν για να μην αποκλείουν κανέναν. Η ανάληψη δράσης όμως δεν είναι αποκλειστική υπόθεση των κυβερνήσεων, αλλά υπόθεση όλων, κι αυτό περιλαμβάνει κι εμάς. Ως αναγνωστικό, τηλεοπτικό κοινό και ακροάτριες/ές έχουμε την δύναμη που μπορεί σαν τσουνάμι να μετακινήσει την κατεύθυνση της πληροφόρησης των μέσων μαζικής ενημέρωσης, ώστε να ανταποκρίνεται περισσότερο στις ανάγκες μίας σύγχρονης κοινωνίας. Μπορούμε να επιλέξουμε τις δικές μας πηγές ενημέρωσης αλλά και να καταγγέλλουμε, όποτε χρειαστεί, μέσα από κανάλια ανεξάρτητης πληροφόρησης.
[1] https://www.esiea.gr/arxes-deontologias/arxes-deontologias-dimosiografikoy/
