Υπάρχουν μερικές σημαντικές διεθνείς πύλες ερευνητικής ενημέρωσης ιατρικού περιεχομένου. Μία από αυτές είναι η British Medical Journal [the bmj], με ιστορία 180 ετών, που ξεκίνησε ως μια ιατρική εφημερίδα και σήμερα είναι ιατρική αναφορά για έρευνες, δημοσιεύοντας σε 14 γλώσσες, με γραφεία στις μεγάλες ηπειρωτικές περιφέρειες και ευρύτατη διεθνή αναγνώριση. Στις 4 Μαρτίου 2020, η bmj λοιπόν δημοσίευσε ένα κείμενο με τίτλο “Ήρθε η ώρα να εθνικοποιήσουμε τη βιομηχανία του φαρμάκου;” Κάλεσε μεταξύ άλλων την Mariana Mazzucato[1] και τον Henry Lishi Li[2] να πουν τη γνώμη τους.

Έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι σε τέτοιο υψηλό επιστημονικό επίπεδο στο εξωτερικό αυτή η συζήτηση είναι ανοιχτή εδώ και καιρό. Οι άνθρωποι όχι μόνο δεν φοβούνται να μιλήσουν, αλλά αναπτύσσουν σοβαρή επιχειρηματολογία υπέρ και κατά. Γίνεται διάλογος χωρίς ταμπού, καθώς είναι σαφές ότι απέναντι στις μεγάλες προκλήσεις υγείας που αντιμετωπίζουμε, έχουμε ανάγκη να σκεφτούμε διαφορετικά, να προτείνουμε και να εφαρμόσουμε πολιτικές που θα λύσουν τα χρόνια συστημικά προβλήματα, έχοντας ως γνώμονα πάντα το δημόσιο συμφέρον.

 

Μερικά σημεία από τα όσα είπαν η Marianna Mazzucato και ο Henry Lishi Li:

“Ο δημόσιος τομέας είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της φαρμακευτικής βιομηχανίας, αναλαμβάνοντας συχνά τον υψηλότερο κίνδυνο στο αρχικό στάδιο της καινοτομίας.[3] Οι εταιρείες δίνουν προτεραιότητα στα «blockbusters» σε βάρος μη εμπορικών φαρμάκων, που είναι όμως εξαιρετικά σημαντικά για τη δημόσια υγεία.[4] Η τιμολόγηση αυτών των φαρμάκων δεν λαμβάνει υπόψη τη συμβολή άλλων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων ιδρυμάτων.[5] Γίνεται συχνή κατάχρηση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας[6] και οι υψηλές τιμές μπορούν να διατηρηθούν ακόμη και όταν ξεκινά ο ανταγωνισμός των γενοσήμων.[7] Οι υψηλές τιμές τροφοδοτούν την υπερβολική χρηματοδότηση τμημάτων του κλάδου της φαρμακευτικής βιομηχανίας, όπου οι εξαγορές μετοχών ξεπερνούν τις επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη (Ε & Α).[8] Αυτές οι τιμές οδηγούν επίσης σε μια προσπάθεια μείωσης του κόστους με την εξωτερική ανάθεση δυνατοτήτων παραγωγής, σε βάρος της τοπικής δυνατότητας.”[9]

 

Ποιες είναι λοιπόν οι αναγκαίες τομές κατά τη γνώμη τους;

“Το κράτος θα πρέπει να επιβλέπει τη διαδικασία καινοτομίας φαρμάκων περισσότερο σαν διαμορφωτής της αγοράς: να καθοδηγεί την καινοτομία, να επιβάλλει δικαιότερη τιμολόγηση, να διασφαλίζει ότι τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και ο ανταγωνισμός λειτουργούν όπως προορίζεται, να καθορίζει τις προϋποθέσεις για επανεπένδυση και διασφάλιση της προσφοράς φαρμάκων. Με άλλα λόγια, δεν επιθυμούμε να χτυπήσουμε τη φαρμακοβιομηχανία – συμφωνούμε ότι παίζει σημαντικό ρόλο – αλλά χρειάζεται να μπορέσουμε να διαχειριστούμε το σύστημα, ειδικά όταν βλέπουμε ότι αποτυχαίνει να υπερασπιστεί το δημόσιο συμφέρον.”

“Σε αυτό το πλαίσιο”, σύμφωνα με την Mazzucato και τον Lishi Li, “κερδίζει έδαφος η συζήτηση για δημόσια φαρμακευτικά προϊόντα: φάρμακα που παρέχονται από την κυβέρνηση, ποιοτικά φάρμακα που είναι παγκοσμίως διαθέσιμα σε λογικές και σταθερές τιμές και συνυπάρχουν με φαρμακευτικά προϊόντα του ιδιωτικού τομέα.[10] Η εθνικοποίηση δεν αφορά μόνο τη διόρθωση μιας (ιδιωτικής) αποτυχίας της αγοράς αλλά και για τη δημιουργία ενός επιχειρηματικού κράτους που φαίνεται να είναι καλό στην ανάπτυξη μετασχηματιστικών καινοτομιών. Η εθνικοποίηση μπορεί να είναι ένας καλύτερος τρόπος διαχείρισης του ρίσκου και της ανταμοιβής.[11] Δεν απαιτείται απαραίτητα πλήρης μεταβίβαση κυριότητας. Ο βαθμός ιδιοκτησίας έναντι της διεύθυνσης μπορεί να διαφέρει.” Μια δημόσια επιλογή στα φαρμακευτικά προϊόντα δεν είναι μόνο θεμελιώδης για την προστασία του ανθρώπινου δικαιώματος στην υγεία και την παγκόσμια ασφάλεια της υγείας, αλλά είναι επίσης ένα στρατηγικό πλεονέκτημα για την προστασία της εθνικής ασφάλειας από τις ελλείψεις απαραίτητων και καλής ποιότητας φαρμάκων, την βελτίωση της εθνικής ανταγωνιστικότητας και τη δημιουργία ισχυρού ανταγωνισμού στην αγορά.

 

[1] Η Mariana Mazzucato είναι καθηγήτρια Οικονομικών της Καινοτομίας και Δημόσιας Αξίας, στο University College of London και συγγραφέας του βιβλίου “Το επιχειρηματικό κράτος”, εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ.
[2] Ο Henry Lishi Li είναι ερευνητής στο UCL, στο Ινστιτούτο για την Καινοτομία και το Δημόσιο Καθήκον. Κατά τη διδακτορική του μελέτη μελέτησε την εθνική εκστρατεία της Κίνας για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της αντιμικροβιακής αντοχής. Συμμετείχε στη διευκόλυνση υψηλού επιπέδου ανταλλαγής πολιτικών προσεγγίσεων μεταξύ ειδικών από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Κίνα σε ζητήματα αντιμικροβιακής αντοχής.
[3] Mazzucato M. The entrepreneurial state: debunking public vs private sector myths. 2nded. Penguin Books, 2013. https://books.google.co.uk/books?id=eawzDwAAQBAJ&source=gbs_similarbooks.
[4] Moon S, Bermudez J, ’t Hoen E. Innovation and access to medicines for neglectedpopulations: could a treaty address a broken pharmaceutical R&D system?PLoS Med2012;9:e1001218. 10.1371/journal.pmed.1001218 22615544
[5] Mazzucato M, Roy V. Rethinking value in health innovation: from mystifications towardsprescriptions. J Econ Policy Reform 2018;In Press:1-19. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/13506285.2012.670142.
[6] Mazzoleni R, Nelson RR. Economic theories about the benefits and costs of patents. JEcon Issues 1998;32:1031-52. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/00213624.1998.1150610810.1080/00213624.1998.11506108.
[7] Luo J, Kesselheim AS, Greene J, Lipska KJ. Strategies to improve the affordability ofinsulin in the USA. Lancet Diabetes Endocrinol 2017;5:158-9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28189654. 10.1016/S2213-8587(17)30041-4 28189654.
[8] Tulum Ö, Lazonick W. Financialized corporations in a national innovation system: the USpharmaceutical industry. Int J Polit Econ 2018;47:281-316. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/08911916.2018.154984210.1080/08911916.2018.1549842.
[9] Pisano GP, Shih WC. America needs a manufacturing renaissance. Harvard BusinessSchool Working Knowledge. 2012. https://hbswk.hbs.edu/item/america-needs-a-manufacturing-renaissance.
[10] Sitaraman G, Alstott AL. The public option: how to expand freedom, increase opportunity,and promote equality. Harvard University Press, 2019. https://www.goodreads.com/book/show/42585060-the-public-option?ac=1&from_search=true&qid=djMyZGoWDs&rank=2.
[11] Herder M, Graham JE, Gold R. From discovery to delivery: public sector development ofthe rVSV-ZEBOV Ebola vaccine. J Law Biosci 2020. https://academic.oup.com/jlb/advance-article/doi/10.1093/jlb/lsz019/5706941.