Οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες παγκοσμίως αυξήθηκαν στα 1917 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019, σύμφωνα με νέα στοιχεία από το Διεθνές Ινστιτούτο Ειρήνης της Στοκχόλμης (SIPRI). Το σύνολο για το 2019 αντιπροσωπεύει αύξηση 3,6% από το 2018 και τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση των δαπανών από το 2010. Οι πέντε χώρες με τις μεγαλύτερες δαπάνες το 2019, που αντιστοιχούσαν στο 62% των δαπανών, ήταν οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία και Σαουδική Αραβία. Είναι η πρώτη φορά που δύο ασιατικά κράτη έχουν εμφανιστεί μεταξύ των τριών κορυφαίων στρατιωτικών δαπανών.
Οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες το 2019 αντιπροσώπευαν το 2,2% του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), το οποίο ισοδυναμεί με περίπου 249 δολάρια ανά άτομο. «Οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες ήταν 7,2% υψηλότερες το 2019 από ό,τι το 2010, δείχνοντας μια τάση ότι η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών έχει επιταχυνθεί τα τελευταία χρόνια», λέει ο Dr Nan Tian, ερευνητής του SIPRI. «Είναι το υψηλότερο επίπεδο δαπανών από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και πιθανώς αντιπροσωπεύει μια κορύφωση των δαπανών».
Η Ελλάδα στην 34η θέση στον κόσμο σε στρατιωτικές δαπάνες
Στην Ελλάδα οι στρατιωτικές δαπάνες ανήλθαν στα 5,472 δισεκατομμύρια δολάρια (4,887 δισεκατομμύρια ευρώ), δηλαδή 2,6% του ΑΕΠ, το οποίο ισοδυναμεί με 522,4 δολάρια ανά άτομο, πάνω από το διπλάσιο του παγκόσμιου μέσου όρου και 5,4% των κυβερνητικών δαπανών. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 34η θέση στον κόσμο σε στρατιωτικές δαπάνες. Οι στρατιωτικές δαπάνες της Ελλάδας είχαν μείωση σε σχέση με το 2018 (-0,4%) σε απόλυτα νούμερα, αλλά εδώ και μία δεκαετία οι δαπάνες παραμένουν σχετικά σταθερές σε ποσοστό του ΑΕΠ.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπροστά στην παγκόσμια αύξηση των στρατιωτικών δαπανών
Οι στρατιωτικές δαπάνες των Ηνωμένων Πολιτειών αυξήθηκαν κατά 5,3% με συνολικά 732 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019 και αντιπροσώπευαν το 38% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών. Η αύξηση των αμερικανικών δαπανών μόνο το 2019 ισοδυναμούσε με το σύνολο των στρατιωτικών δαπανών της Γερμανίας για εκείνο το έτος. «Η πρόσφατη αύξηση των στρατιωτικών δαπανών των ΗΠΑ βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην επιστροφή στον ανταγωνισμό μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων», λέει ο Pieter D. Wezeman, ερευνητής του SIPRI.
Η Κίνα και η Ινδία είναι στην κορυφή των ασιατικών στρατιωτικών δαπανών
Το 2019, η Κίνα και η Ινδία ήταν, αντίστοιχα, η δεύτερη και η τρίτη στον κόσμο σε στρατιωτικές δαπάνες. Οι στρατιωτικές δαπάνες της Κίνας έφτασαν τα 261 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019, αύξηση 5,1% σε σύγκριση με το 2018, ενώ στην Ινδία αυξήθηκαν κατά 6,8% σε 71,1 δισεκατομμύρια δολάρια. «Οι εντάσεις και η αντιπαλότητα της Ινδίας με το Πακιστάν και την Κίνα συγκαταλέγονται μεταξύ των σημαντικότερων παραγόντων για την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών της», λέει ο Siemon T. Wezeman, ερευνητής του SIPRI.
Εκτός από την Κίνα και την Ινδία, η Ιαπωνία (47,6 δισεκατομμύρια δολάρια) και η Νότια Κορέα (43,9 δισεκατομμύρια δολάρια) ήταν οι χώρες με τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες στην Ασία και την Ωκεανία. Οι στρατιωτικές δαπάνες στην περιοχή αυξάνονται κάθε χρόνο από τουλάχιστον το 1989.
Η Γερμανία ηγείται της αύξησης των στρατιωτικών δαπανών στην Ευρώπη
Οι στρατιωτικές δαπάνες της Γερμανίας αυξήθηκαν κατά 10% το 2019, σε 49,3 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη αύξηση δαπανών μεταξύ των 15 χωρών με τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες το 2019. «Η αύξηση των γερμανικών στρατιωτικών δαπανών μπορεί εν μέρει να εξηγηθεί από την αντίληψη ότι υπάρχει αυξημένη απειλή από τη Ρωσία, την οποία συμμερίζονται πολλά κράτη μέλη του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ)», λέει ο Diego Lopes da Silva, ερευνητής του SIPRI. «Ταυτόχρονα, ωστόσο, οι στρατιωτικές δαπάνες της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασίλειου παρέμειναν σχετικά σταθερές».
Υπήρξαν απότομες αυξήσεις στις στρατιωτικές δαπάνες μεταξύ των κρατών μελών του ΝΑΤΟ στην Κεντρική Ευρώπη: για παράδειγμα, στη Βουλγαρία αυξήθηκαν κατά 127% -κυρίως λόγω πληρωμών για νέα αεροσκάφη μάχης- και στη Ρουμανία αυξήθηκαν κατά 17%. Οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες και από τα 29 κράτη μέλη του ΝΑΤΟ ήταν 1035 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019.
Το 2019 η Ρωσία ήταν η τέταρτη μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο και αύξησε τις στρατιωτικές της δαπάνες κατά 4,5% με 65,1 δισεκατομμύρια δολάρια. «Στο 3,9% του ΑΕΠ της, η στρατιωτική επιβάρυνση της Ρωσίας ήταν από τις υψηλότερες στην Ευρώπη το 2019», λέει η Alexandra Kuimova, ερευνήτρια του SIPRI.
Ασταθείς στρατιωτικές δαπάνες σε αφρικανικά κράτη σε σύγκρουση
Οι ένοπλες συγκρούσεις είναι ένας από τους κύριους παράγοντες για την ασταθή φύση των στρατιωτικών δαπανών στην υποσαχάρια Αφρική. Για παράδειγμα, στις περιοχές Σαχέλ και λίμνη Τσαντ, όπου υπάρχουν πολλές συνεχιζόμενες ένοπλες συγκρούσεις, οι στρατιωτικές δαπάνες το 2019 αυξήθηκαν στην Μπουρκίνα Φάσο (22%), στο Καμερούν (1,4%) και στο Μάλι (3,6%) αλλά μειώθηκαν στο Τσαντ (–5,1%), τον Νίγηρα (–20%) και τη Νιγηρία (–8,2%). Μεταξύ των χωρών της Κεντρικής Αφρικής που συμμετείχαν σε ένοπλες συγκρούσεις, οι στρατιωτικές δαπάνες το 2019 αυξήθηκαν συνολικά. Η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία (8,7%), η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (16%) και η Ουγκάντα (52%) αύξησαν όλες τις στρατιωτικές δαπάνες το 2019.
• Νότια Αμερική: Οι στρατιωτικές δαπάνες στη Νότια Αμερική ήταν σχετικά αμετάβλητες το 2019, στα 52,8 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Βραζιλία αντιπροσώπευε το 51% των συνολικών στρατιωτικών δαπανών στην περιοχή.
• Αφρική: Οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες των κρατών στην Αφρική αυξήθηκαν κατά 1,5% σε εκτιμώμενα 41,2 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019 – η πρώτη αύξηση των δαπανών της περιοχής εδώ και πέντε χρόνια.
• Νοτιοανατολική Ασία: Οι στρατιωτικές δαπάνες στη Νοτιοανατολική Ασία αυξήθηκαν κατά 4,2% το 2019 και έφτασαν τα 40,5 δισεκατομμύρια δολάρια.
• Η μέση επιβάρυνση των στρατιωτικών δαπανών ήταν 1,4% του ΑΕΠ για τις χώρες της Βόρειας και Νότιας Αμερικής, 1,6% για την Αφρική, 1,7% για την Ασία και την Ωκεανία, 1,7% για την Ευρώπη και 4,5% για τη Μέση Ανατολή (σε χώρες για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα).
