ΓΕΝΕΥΗ, 7 Απριλίου 2020 (Π.Ο.Υ.)* — Η πανδημία του Covid-19 υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη να ενισχυθεί το παγκόσμιο εργατικό δυναμικό στον τομέα της υγείας. Μια νέα έκθεση, «Η κατάσταση της Νοσηλευτικής στον Κόσμο 2020», παρέχει μια διεισδυτική ματιά στη μεγαλύτερη συνιστώσα του εργατικού δυναμικού στον τομέα της υγείας.
Τα ευρήματα εντοπίζουν σημαντικά κενά στο εργατικό δυναμικό των νοσηλευτών και σε τομείς προτεραιότητας για επενδύσεις στην εκπαίδευση των νοσηλευτών, σε θέσεις εργασίας και σε ηγετικές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση του νοσηλευτικού προσωπικού σε όλο τον κόσμο και τη βελτίωση της υγείας όλων μας. Οι νοσηλευτές/τριες αντιπροσωπεύουν περισσότερους από τους μισούς εργαζομένους στον τομέα της υγείας παγκοσμίως, ενώ παρέχουν ζωτικές υπηρεσίες σε όλο το σύστημα υγείας.
Ιστορικά, καθώς και σήμερα, οι νοσηλευτές βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της αντιμετώπισης των επιδημιών και των πανδημιών που απειλούν την υγεία σε ολόκληρο τον πλανήτη. Σε όλο τον κόσμο αποδεικνύουν τη συμπόνια, τη γενναιότητα και το θάρρος τους, καθώς ανταποκρίνονται στην πανδημία COVID-19: ποτέ στο παρελθόν δεν είχε αναδειχθεί με τόση καθαρότητα η αξία τους.
«Οι νοσηλευτές και οι νοσηλεύτριες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά όλων των συστημάτων υγείας. Σήμερα πολλοί νοσηλευτές βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης κατά του Covid-19», είπε ο Γενικός Διευθυντής του Π.Ο.Υ., Δρ. Tedros Adhanom Ghebreyesus. «Αυτή η έκθεση είναι μια ισχυρή υπενθύμιση του μοναδικού ρόλου τους και μια έκκληση αφύπνισης, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι θα έχουν την υποστήριξη που χρειάζονται για να διατηρήσουν τον κόσμο υγιή».
Η έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) σε συνεργασία με τον Διεθνές Συμβούλιο Νοσηλευτών και την καμπάνια «Nursing Now», αποκαλύπτει ότι σήμερα, υπάρχουν μόλις 28 εκατομμύρια νοσηλευτές/τριες σε παγκόσμιο επίπεδο.
Από το 2013 έως το 2018, ο αριθμός των νοσηλευτών αυξήθηκε κατά 4,7 εκατομμύρια. Όμως εξακολουθεί να υπάρχει μια παγκόσμια ανάγκη επιπλέον 5,9 εκατομμυρίων νοσηλευτών – ενώ τα μεγαλύτερα κενά υπάρχουν σε χώρες της Αφρικής, της Νοτιοανατολικής Ασίας και της περιοχής ορισμένης από τον Π.Ο.Υ. ως Ανατολική Μεσόγειος, καθώς και σε ορισμένα τμήματα της Λατινικής Αμερικής.
Είναι αποκαλυπτικό το γεγονός ότι πάνω από το 80% των νοσηλευτών παγκοσμίως εργάζονται σε χώρες που φιλοξενούν το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού. Και ένας στους οκτώ νοσηλευτές ασκεί το επάγγελμά του σε μια χώρα διαφορετική από εκείνη όπου γεννήθηκε ή σπούδασε. Η γήρανση απειλεί επίσης το νοσηλευτικό προσωπικό: ένας στους έξι νοσηλευτές στον κόσμο αναμένεται να βγει στη σύνταξη μέσα στα επόμενα 10 χρόνια.
Για να αποφευχθεί η παγκόσμια έλλειψη, η έκθεση εκτιμά ότι οι χώρες που αντιμετωπίζουν ελλείψεις πρέπει να αυξήσουν το συνολικό αριθμό των αποφοίτων νοσηλευτικής κατά 8% κατά μέσο όρο σε ετήσια βάση, παράλληλα με βελτίωση της δυνατότητάς τους να απασχολούνται και να παραμένουν στο σύστημα υγείας. Αυτό θα κόστιζε περίπου 10 δολάρια κατά κεφαλή (πληθυσμού) τον χρόνο.
«Οι πολιτικοί κατανοούν πόσο κοστίζει η εκπαίδευση και διατήρηση του επαγγελματικού νοσηλευτικού προσωπικού, όμως τώρα είναι πολύ περισσότεροι αυτοί που καταλαβαίνουν την πραγματική τους αξία», δήλωσε η πρόεδρος του ICN, Annette Kennedy. «Κάθε ευρώ που επενδύεται στη νοσηλευτική αυξάνει την ευημερία των ανθρώπων και των οικογενειών με τρόπο οφθαλμοφανή σε όλους. Η παρούσα έκθεση υπογραμμίζει τη συμβολή των νοσηλευτών και επιβεβαιώνει ότι η επένδυση στο επάγγελμα του νοσηλευτή αποτελεί όφελος για την κοινωνία, όχι κόστος. Ο κόσμος χρειάζεται εκατομμύρια περισσότερους νοσηλευτές και καλούμε τις κυβερνήσεις να κάνουν το σωστό: να επενδύσουν σε αυτό το υπέροχο επάγγελμα και να δουν τους πληθυσμούς τους να επωφελούνται από το εκπληκτικό έργο που μπορούν να υλοποιήσει μόνο το νοσηλευτικό προσωπικό.»
Περίπου το 90% του συνόλου του νοσηλευτικού προσωπικού είναι γυναίκες, ωστόσο λίγοι από το προσωπικό κατέχουν ανώτερα υγειονομικά αξιώματα – το μεγαλύτερο μέρος αυτών των θέσεων ανήκει σε άνδρες. Όταν όμως οι χώρες επιτρέπουν στο νοσηλευτικό προσωπικό να αναλάβουν ηγετικές θέσεις, για παράδειγμα με την ύπαρξη επικεφαλής νοσηλευτικού προσωπικού στην κυβέρνηση και σε προγράμματα νοσηλευτικής ηγεσίας, οι συνθήκες της νοσηλευτικής βελτιώνονται.
«Αυτή η έκθεση συγκεντρώνει τα απαραίτητα δεδομένα και στοιχεία για την ενίσχυση της ηγεσίας της νοσηλευτικής, την προώθηση της νοσηλευτικής πρακτικής και την εκπαίδευση του νοσηλευτικού προσωπικού για το μέλλον», δήλωσε ο Λόρδος Nigel Crisp, Συμπρόεδρος του Nursing Now. «Οι επιλογές πολιτικής αποτυπώνουν τις ενέργειες που πιστεύουμε ότι όλες οι χώρες μπορούν να υλοποιήσουν μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια για να εξασφαλίσουν ότι θα υπάρχει επαρκές νοσηλευτικό προσωπικό σε όλες τις χώρες και ότι οι νοσηλευτές θα χρησιμοποιούν όλο το εύρος της εκπαίδευσης και της κατάρτισής τους καθώς και του επαγγελματικού πεδίου εφαρμογής τους, για την ενίσχυση της παροχής πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης και την ανταπόκριση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης για την υγεία, όπως ο COVID-19. Αυτό πρέπει να ξεκινήσει με ευρύ και διατομεακό διάλογο που να τοποθετεί τα στοιχεία της νοσηλευτικής στο πλαίσιο του συστήματος υγείας, του εργατικού δυναμικού της χώρας και των προτεραιοτήτων στον τομέα της υγείας μιας χώρας».
Προκειμένου ο κόσμος να αποκτήσει το νοσηλευτικό προσωπικό που χρειάζεται, ο Π.Ο.Υ. και οι εταίροι του συνιστούν σε όλες τις χώρες:
• αύξηση της χρηματοδότησης για την εκπαίδευση και την απασχόληση περισσότερου νοσηλευτικού προσωπικού,
• ενίσχυση της ικανότητας συλλογής, ανάλυσης και επεξεργασίας δεδομένων σχετικά με το εργατικό δυναμικό στον τομέα της υγείας,
• παρακολούθηση της κινητικότητας και της μετανάστευσης του νοσηλευτικού προσωπικού και υπεύθυνη και δεοντολογική διαχείρισή του,
• παροχή εκπαίδευσης και κατάρτισης στους νοσηλευτές στις επιστημονικές, τεχνολογικές και κοινωνιολογικές δεξιότητες που χρειάζονται για να προάγουν την πρόοδο στην πρωτοβάθμια ιατρική περίθαλψη,
• καθιέρωση ηγετικών θέσεων, μεταξύ των οποίων Υπουργού Νοσηλευτικής, και υποστήριξη της ανάπτυξης ηγετικών πρωτοβουλιών στις νέες και τους νέους νοσηλευτές,
• διασφάλιση ότι θα αξιοποιείται πλήρως το νοσηλευτικό προσωπικό στις ομάδες πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, για παράδειγμα όσον αφορά στην πρόληψη και τη διαχείριση μη μεταδοτικών ασθενειών,
• βελτίωση των συνθηκών εργασίας, μεταξύ άλλων μέσω του ασφαλούς αριθμού προσωπικού, των δίκαιων αποδοχών και του σεβασμού του δικαιώματος στην υγεία και την ασφάλεια στην εργασία,
• εφαρμογή ευαίσθητων πολιτικών σε θέματα φύλου για το νοσηλευτικό προσωπικό,
• εκσυγχρονισμό της επαγγελματικής νοσηλευτικής νομοθεσίας με την εναρμόνιση των προτύπων εκπαίδευσης και πρακτικής και με τη χρήση συστημάτων που να μπορούν να αναγνωρίσουν και να επεξεργαστούν τα διαπιστευτήρια των νοσηλευτών διεθνώς, και
• ενίσχυση του ρόλου των νοσηλευτών στις ομάδες περίθαλψης, συσπειρώνοντας διάφορους τομείς (υγεία, εκπαίδευση, μετανάστευση, χρηματοδότηση και εργασία) με τα ενδιαφερόμενα μέρη του τομέα της νοσηλευτικής για πολιτικό διάλογο και προγραμματισμό του εργατικού δυναμικού.
Το μήνυμα της έκθεσης είναι σαφές: οι κυβερνήσεις πρέπει να επενδύσουν σε μια μεγάλη επιτάχυνση της νοσηλευτικής εκπαίδευσης, στη δημιουργία θέσεων εργασίας για νοσηλευτικό προσωπικό και σε ηγετικές πρωτοβουλίες στον τομέα. Χωρίς νοσηλευτές, μαίες, και άλλους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας, οι χώρες δεν μπορούν να κερδίσουν τη μάχη ενάντια στις επιδημίες ή να επιτύχουν καθολική κάλυψη υγείας και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Μετάφραση από τα αγγλικά για την ελληνική Pressenza: Αρετή Μαθιουδάκη.
