Γράφει η Χρυσούλα Μπότση*
Δεν είναι καινούργιο στην Ελλάδα το θέμα της προσφυγιάς. Ούτε της μετανάστευσης όπως και να τη χαρακτηρίσουμε. Δεν είναι καινούργιες οι καραβιές απελπισμένων στη Δύση. Δεν είναι νέα η ρητορική της θωράκισης των συνόρων της φιλελεύθερης Ευρώπης. Και έχει σχεδόν πάντα – έξω από το ένστολο πρόσωπο εξόντωσης της απειλής – και μια βιοϊατρική εκδοχή. Οι μεταδοτικές ασθένειες συνδέονται σταθερά με τούτο τον άλλο, τον ξένο που θαλασσοπνίγεται στα θαλάσσια σύνορά μας ή αντιμετωπίζει τα δακρυγόνα στον Έβρο με μόνη ελπίδα να περάσει απέναντι. Είναι πέραν του ανεπιθύμητου φυσικού σώματος και μια βιολογική απειλή. Η μετανάστευση είναι και ένα ιατρικό πρόβλημα. Η επιδημιολογική προσέγγιση, ένα όπλο εξέτασης της απειλής, της θεωρητικής «υγειονομικής βόμβας» που εκπροσωπούν αυτά τα μη νόμιμα εισερχόμενα σώματα. Τα μεταδοτικά νοσήματα… είναι θέμα πρωτίστως δημόσιας ασφάλειας.
Απρίλιος του 2011 και ο Υπουργός Υγείας Α. Λοβέρδος, υλοποιεί το σενάριο της απειλής για τη δημόσια υγεία στα κλειστά κέντρα κράτησης μεταναστών στον Έβρο. Καλεί το ECDC, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για τα μεταδοτικά νοσήματα και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να γνωμοδοτήσουν για την υγειονομική απειλή που αποτελούν για τον Ελληνικό πληθυσμό οι έγκλειστοι -σε δραματικές συνθήκες- μετανάστες στον Έβρο. Όμως τα πράγματα δεν πήγαν όπως σχεδιάστηκαν. Το κλιμάκιο αποφαίνεται ότι οι έγκλειστοι δεν αποτελούν κίνδυνο. Κίνδυνο αποτελούν οι κακές συνθήκες διαβίωσης αυτού του πληθυσμού, που θα ευθύνονται και για τυχόν υγειονομικό πρόβλημα προκύψει στο μέλλον. Το αποδεικτέο της υγειονομικής βόμβας ωστόσο παραμένει ως αίτημα, ως εργαλείο, ως όπλο.
Ιούνιος του 2011 και από το βήμα του ΟΗΕ στη Γενική Συνέλευση του οργανισμού για το HIV/AIDS, o A. Λοβέρδος προχωρά σε μια δήλωση εξόφθαλμα ψευδή: “το νόσημα στην Ελλάδα αφορά κυρίως σε εκδιδόμενες μετανάστριες γυναίκες από την Αφρική και απαιτείται διεθνής κινητοποίηση”. Τα λεγόμενα δεν συμβαδίζουν με την επιδημιολογική εικόνα που περιέγραφε το ΚΕΕΛΠΝΟ, αλλά και αυτό το έθεσε υπό αμφισβήτηση.
Το ιδεολόγημα κλιμακώνεται το Δεκέμβριο του 2011. Κατά τη διάρκεια ημερίδας για τη δημόσια υγεία, ο Υπουργός Υγείας στοχοποιεί την αδήλωτη μεταναστευτική πορνεία ως αιτία διάδοσης του HIV/AIDS, που φαίνεται να απειλεί την Ελληνική οικογένεια της οποίας η τόσο αρρενωπή κεφαλή παρασύρεται.
Το Υπουργείο υγείας επιτείνει σταδιακά τη ρητορική του, αποδίδοντας στις συνεχώς αυξανόμενες μεταναστευτικές ροές την αναβίωση μεταδοτικών νοσημάτων, σε δελτία τύπου της εποχής. Έτσι δημιουργήθηκε το κλίμα. Έτσι δικαιολογήθηκε η έκτακτη ανάγκη που θα οδηγήσει στα μεικτά κλιμάκια αστυνομίας-γιατρών. Έτσι θα φανεί λογικό το κυνηγητό ανθρώπων στους δρόμους . Υπάρχει μια υγειονομική τεκμηρίωση. Το κράτος προστατεύει με όλες του τις δυνάμεις την υγεία των πολιτών.
1η Απριλίου 2012: κοινή συνέντευξη του Υπουργού υγείας, Α. Λοβέρδου με τον Υπουργό Δημόσιας Τάξης, Μ. Χρυσοχοΐδη. Ανακοινώνεται ο υποχρεωτικός υγειονομικός έλεγχος του μεταναστευτικού πληθυσμού. Η Υγειονομική διάταξη 39 Α (ΦΕΚ 1002/β/2012) με θέμα: “Ρυθμίσεις που αφορούν τον περιορισμό της διάδοσης λοιμωδών νοσημάτων” είναι γεγονός και υποστηρίζεται από πολυσέλιδη αιτιολογική έκθεση υπογεγραμμένη από τη Γενική Γραμματέα Δημόσιας Υγείας. Η διάταξη επιχειρεί – πέραν του ελέγχου των ίδιων των μεταναστών – να μιλήσει και για τις προδιαγραφές διαμονής των μεταναστών. Οι υγειονομικοί έλεγχοι εναρμονίζονται με τους αστυνομικούς ελέγχους. Δύο πρακτικά αντίθετης ιδεολογίας υπηρεσίες, συμπορεύονται, αλληλεπιδρούν σε ένα περίεργο φαινόμενο ώσμωσης. Η καταστολή με τη φροντίδα.
Στις 26/04/2012 η αστυνομία ανακοινώνει ότι ξεκίνησαν οι έλεγχοι. «Εστίες μόλυνσης» αναδεικνύονται και οι γιατροί του ΚΕΕΛΠΝΟ προβαίνουν σε δεκάδες ελέγχους με στόχο την ανεύρεση λοιμωδών νοσημάτων. Τι συνέβη με αυτές τις εξετάσεις, δεν έγινε ποτέ γνωστό. Σειρά έχουν οι οίκοι ανοχής με στόχο να αποδειχθεί η συμβολή των μεταναστριών γυναικών στην επιδημία του HIV/AIDS. Προκύπτει μια αλλοδαπή εκδιδόμενη θετική στον HIV. Ο δημόσιος λόγος του Λοβέρδου γίνεται ένα σεξιστικό παραλήρημα. Τα κλιμάκια επιτίθενται τώρα συστηματικά στις γυναίκες του κέντρου της Αθήνας, που όμως είναι χρήστριες και ατυχώς για το πολιτικό αφήγημα, Ελληνίδες. Εικοσιεπτά οροθετικές γυναίκες φυλακίζονται και διαπομπεύονται ως δημόσιοι κίνδυνοι με τις ευλογίες της τότε εισαγγελέως κας Ράϊκου.
Παραμονές εκλογών το δίδυμο Λοβέρδου-Χρυσοχοΐδη είναι έτοιμο να εισπράξει το αποτέλεσμα του ιδεολογήματος που έστησε. Οι επιχειρήσεις εναντίον των μεταναστών συνεχίζονται ασταμάτητα, οργανώνοντας αργότερα την επιχείρηση «Ξένιος Δίας».
Η αντίσταση ενάντια στην 39Α άρχισε να οργανώνεται από την κοινωνία των πολιτών μέσα στην αρχική γενική έκπληξη. Η συνέχεια είναι γνωστή. Όπως και το πως και γιατί οδηγηθήκαμε στην κατάργηση της 39Α.
Τώρα ζούμε μια επιδημία που, αν και θα βόλευε τη λογική της υγειονομικής βόμβας που αποτελεί ο μεταναστευτικός πληθυσμός να ‘ρθει από τον Εβρο ή τη Μόρια, ήρθε από το Μιλάνο και τα Ιεροσόλυμα. Η ανάγκη περιφρούρησης της δημόσιας υγείας οδηγεί υποχρεωτικά στην υποχώρηση δικαιωμάτων. Στους δρόμους κυκλοφορεί ελεύθερα μόνο η αστυνομία. Η 39Α αφορούσε σ’ εκείνη την ομάδα ανθρώπων που ζει στο περιθώριο. Αυτό που βιώνουμε σήμερα, αποτελεί περίτρανη διάψευση για την προέλευση επιδημικών φαινομένων ενάντια σε ό,τι επιχειρήθηκε συστηματικά να πιστέψουμε. Οι 39Α ωστόσο, δημιουργούνται μεθοδικά και εύκολα. Ειδικά αν βρουν το κοινωνικό σύνολο χαλαρό και ευένδοτο, να, όπως τώρα.
*Η Χρυσούλα Μπότση είναι ιατρός πνευμονολόγος – φυματιολόγος, στη Μονάδα Λοιμώξεων Ν.Α.Συγγρός.
Άρθρα με παρόμοιο περιεχόμενο:
Μητρώα καταγραφής χρηστών στους νέους ΧΕΧ: ένα αμφιλεγόμενο μέτρο
Eπτά χρόνια απ’το πογκρόμ κατά οροθετικών: ένα μείγμα πολιτικών για να μην ξανασυμβεί αυτή η ντροπή
