Η προβολή του ντοκιμαντέρ “Η αρχή του τέλους των πυρηνικών όπλων” στον κινηματογράφο Utopia του Μπορντώ στις 25 Φεβρουαρίου, ολοκληρώθηκε με μία συζήτηση. Ιχνηλατούμε εδώ τις σημαντικότερες στιγμές αυτής της βραδιάς.

Ο Patrice Bouveret, διευθυντής του Παρατηρητηρίου Αφοπλισμών, αντιπρόσωπος του ICAN Γαλλίας, μεσολάβησε για να ξαναφέρει την κουβέντα στο νόημα της Συνθήκης Απαγόρευσης των Πυρηνικών Όπλων και του βραβείου Νόμπελ που δόθηκε στον οργανισμό ICAN καθώς και στον αντίκτυπο της Συνθήκης που είναι ήδη ορατός στις ομιλίες των ηγετών.

Patrice Bouveret: “Η ταινία είχε ιδιαίτερη επιτυχία, δείχνει ακριβώς ότι, διαμέσου της δουλειάς που έχει γίνει όλα αυτά τα χρόνια, υπάρχουν άνθρωποι που έχουν κινητοποιηθεί ενάντια στα πυρηνικά όπλα, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα τη διακοπή των πυρηνικών δοκιμών, χάρη σε μία συμφωνία και όχι μόνο, αλλά και χάρη στην κινητοποίηση του καθενός σε ατομικό επίπεδο. Ωστόσο, με όλα όσα προηγήθηκαν τα τελευταία χρόνια, είναι πράγματι μία αντιστροφή κατά κάποιο τρόπο, των πραγμάτων. Αυτό θα πεί ότι τώρα οι πυρηνικές δυνάμεις είναι εκείνες που υποχρεώνονται να δικαιολογήσουν τους λόγους για τους οποίους διαθέτουν αυτά τα όπλα.

Το είδαμε πρόσφατα όταν ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, Μακρόν, έκανε στις 7 Φεβρουαρίου, μία σχετική ομιλία για την πυρηνική αποτροπή, όπως το συνηθίζουν εξάλλου όλοι οι Πρόεδροι της Δημοκρατίας. Κάτι που δεν τόνισαν ιδιαίτερα τα ΜΜΕ ήταν την επιχειρηματολογία που χρησιμοποίησε και την προσπάθειά του να αιτιολογήσει από ηθικής πλευράς τη χρήση των πυρηνικών όπλων. Ήταν πράγματι, η πρώτη φορά που είδαμε κάτι τέτοιο σε ομιλίες αυτού του είδους και είναι μία απάντηση σε ότι αφορά τη Συνθήκη Απαγόρευσης. Είναι ακριβώς αυτό που δείχνει πως ότι συνέβη με τη Συνθήκη έρχεται να τροποποιήσει την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε. Αυτό σημαίνει ότι οι λαοί και τα παροπλισμένα κράτη τους αναπροσαρμόζονται κατά μία έννοια σε αυτά τα ζητήματα, για να προσπαθήσουν να επιβληθούν στις πυρηνικές υπερδυνάμεις, που έχουν δεσμευτεί με τη Συνθήκη της Μη Διάδοσης, ώστε να προβούν στον αφοπλισμό, κάτι που δυστυχώς δεν κάνουν και αντιθέτως, αποφασίσαμε (στη Γαλλία) να ανανεώσουμε εξόλοκλήρου τους πυρηνικούς αντιδραστήρες, τα υποβρύχια, τους πυραύλους, τα μαχητικά αεροσκάφη κλπ.

Και ακριβώς εδώ είναι που έχει αντίκτυπο η κινητοποίηση των πολιτών. Στη Γαλλία, μπορεί να μην είναι και η πιο δυνατή, ωστόσο αυτό εξαρτάται καθαρά από μας, να ενδυναμώσουμε τους αγώνες μας. Έχουμε πολλές δυνατότητες και εργαλεία στη διάθεσή μας, μεταξύ άλλων το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, που ήρθε ως ανταμοιβή, το 2017. Είναι πάνω απ’ όλα μία δυναμική που δημιουργήθηκε. Υπήρχαν ήδη άλλα βραβεία Νόμπελ που σχετίζονταν με τα ζητήματα των πυρηνικών όπλων και ακριβώς εκεί στις εξηγήσεις που έδωσαν, ήταν η συλλογική δυναμική που είχε δώσει τη δυνατότητα να ανοίξει η Συνθήκη και να επιτρέψει να ξεμπλοκάρει το θέμα της μείωση των πυρηνικών όπλων”.

Ο Jean-Marie Matagne, Πρόεδρος της Δράσης Πολιτών για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό, υπενθύμισε ότι εκτός της Συνθήκης Απαγόρευσης των Πυρηνικών Όπλων (που ψηφίστηκε στον ΟΗΕ το 2017 και βρίσκεται σήμερα στη φάση της επικύρωσης) υπάρχει και η Συνθήκη της Μη Διάδοσης (NTP), από το 1970. Η τελευταία, συγκροτεί και καθιστά ένα ακόμα μέσο πίεσης στις πυρηνικές υπερδυνάμεις οι οποίες μάλιστα την έχουν ψηφίσει.

Jean-Marie Matagne: “Στις 7 Ιουλίου 2017, όπως το είδαμε και στην ταινία, 122 κράτη ψήφισαν υπέρ της απαγόρευσης των πυρηνικών όπλων, ένα ψήφισε κατά και ένα άλλο απουσίαζε από τη διαδικασία. Έτσι ήταν ένα εξαιρετικά σημαντικό γεγονός, που πέρασε σχεδόν απαρατήρητο στη Γαλλία επειδή δεν γίνεται λόγος γι’ αυτό το θέμα.

Το προβληματάκι που έτσι κι αλλιώς τίθεται, είναι ότι η Συνθήκη Απαγόρευσης έχει ελαττώματα. Βασικά δεν πρέπει να ικανοποιούμαστε απλά από την Συνθήκη, θα πρέπει να πάμε ένα βήμα παραπέρα, μέχρι την ολοκληρωτική κατάργηση, την απόλυτη μείωση των πυρηνικών όπλων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, η απόλυτη μείωση προβλέπεται στο Άρθρο 6 της Συνθήκης της Μη Διάδοσης που βρίσκεται εν ισχύ από το 1970. Έμεινε για 50 χρόνια σαν σφραγισμένο γράμμα. Από την πλευρά μας, σκεφτόμαστε ότι εκεί ακριβώς είναι που πρέπει να σπρώξουμε στον τροχό τη Γαλλία, διότι την ίδια μέρα που υιοθετήθηκε η Συνθήκη, η Γαλλία, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο εξέδωσαν ένα κοινό ανακοινωθέν που δήλωνε ότι δεν θα υπογράψουν ποτέ και ότι δεν τις αφορούσε καθόλου αυτή η Συνθήκη και ότι οι εφαρμογές που θα μπορούσε να έχει στο εθιμικό δίκαιο δεν τις αφορούσε. Στη συνέχεια, πέτυχαν και άσκησαν την επιρροή τους ώστε να πάρουν την ίδια θέση την επόμενη χρονιά η Ρωσία και η Κίνα, που θα πει 5 σημαντικά κράτη σε αυτή την ιστορία.

Εν τέλει, οι άλλες χώρες είναι εξίσου σημαντικές, ιδιαιτέρως η Ινδία, το Πακιστάν και το Ισραήλ. Όχι τόσο η Βόρεια Κορέα, που εκτός των άλλων είχε ψηφίσει υπέρ της διάσκεψης των διαπραγματεύσεων.

Υπάρχει ένα κύριο μειονέκτημα στη Συμφωνία που ρισκάρει να οδηγηθεί σε αποτυχία. Ένα άρθρο, το 17, που δίνει το δικαίωμα σε κάθε κράτος που θεωρείται ότι απειλούνται τα κυριαρχικά του συμφέροντα να αποσύρεται από τη Συμφωνία. Και επιπλέον στη Συμφωνία τίθεται το ερώτημα μίας αποχώρησης, μίας δέσμευσης μη αναστρέψιμης, κάτι που φαίνεται λογικό. Και υπάρχει αυτή η ανωμαλία που επέρχεται εν συνεχεία από τις πιέσεις ορισμένων κρατών. Πιστεύω ότι, εάν υιοθετήσουμε αυτή τη Συμφωνία Απαγόρευσης θα πρέπει να την τροποποιήσουμε σε αρκετά σημεία, περισσότερο δευτερεύοντα και να την επαναπροσδιορίσουμε στην προοπτική της Συμφωνίας της Μη Διάδοσης, ένα αναπαλλοτρίωτο δικαίωμα στην πυρηνική ενέργεια έχει πολιτικές προεκτάσεις.

Θα πρέπει αυτή η Συμφωνία Απαγόρευσης να τεθεί σε ισχύ, που σημαίνει ότι τα 15 περίπου κράτη που απέχουν [35 επικύρωσαν τη συμφωνία], μετά την πεντηκοστή επικύρωση, τρείς μήνες αργότερα τίθεται σε ισχύ. Θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ και νομίζω είναι ουσιώδες στα κράτη χωρίς πυρηνικά, να κρατήσουν το λόγο τους καθώς υιοθέτησαν και ψήφισαν υπέρ της συμφωνίας και δεν έχουν υπογράψει όλοι για την ώρα. Την παρούσα στιγμή, αυτό θα διογκώσει περισσότερο την ηθική και την πολιτική πίεση στα κράτη με πυρηνικά. Διότι αυτό που μετρά είναι αυτοί και ο αφοπλισμός τους. Και από αυτή την οπτική έχουμε ένα μέσο πίεσης. Ακόμα και αν η Γαλλία δεν θέλει να υπογράψει αυτή τη συνθήκη, είναι δεσμευμένη διότι το 1992 ασπάστηκε τη Συνθήκη Μη Διάδοσης με το άρθρο 6 που την υποχρεώνει να διαπραγματευτεί. Εμείς, από την ίδρυση της οργάνωσης, 24 χρόνια ήδη, διεκδικήσαμε ένα δημοψήφισμα. Σήμερα, έχουμε 42 υπογραφές βουλευτών και γερουσιαστών για ένα δημοψήφισμα πρωτοβουλίας από κοινού. Χρειάζονται 185 υπογραφές”.

Η Martine Sicard από την οργάνωση ”Κόσμος χωρίς πολέμους και βία”, μέλος της Παγκόσμιας Πορείας για την Ειρήνη και τη Μη-βία που ξεκίνησε στις 2 Οκτωβρίου από τη Μαδρίτη και ολοκληρώθηκε 5 μήνες αργότερα στη Μαδρίτη και πάλι, στις 8 Μαρτίου επιμένει στην αναγκαιότητα της επανατοποθέτησης του ζητήματος γύρω από τη δική μας οπτική στην αμυντική πολιτική της Γαλλίας, προκαταρκτικό βήμα για μία πραγματική κινητοποίηση για τον πυρηνικό αφοπλισμό.

Martine Sicard: “Βρισκόμαστε στο στάδιο των συζητήσεων με όρους αρκετά τεχνικούς. Ωστόσο, αν συμφωνήσουμε στο ότι πρέπει να ευαισθητοποιήσουμε τον κόσμο και να τον πείσουμε να κινητοποιηθεί με σκοπό να ασκήσει πίεση στα ανώτερα στρώματα, θα πρέπει να βρούμε τα μέσα ώστε οι νέοι να θελήσουν να βγουν στους δρόμους και να καταλάβουν τι σημαίνει ”πυρηνικός αφοπλισμός”. Ειδάλλως δεν θα τα καταφέρουμε.

Αυτό θα πει ότι, ο ρόλος των σωματείων, της εκστρατείας όπως του ICAN, όλα αυτά δηλαδή για τα οποία μιλάμε, είναι πράγματι δίκαια θα έλεγα από τεχνικής, πολιτικής, και διπλωματικής πλευράς. Ως εδώ όλα καλά, αλλά όσο δεν κατεβαίνουμε στους δρόμους, όσο δεν ασκείται λαϊκή πίεση, δεν αλλάζουμε την κατάσταση, ιδιαιτέρως σε μια χώρα όπως τη Γαλλία. Έχω περάσει τη μισή μου ζωή στην Ισπανία, όταν όμως ξανατρυπώνω στη γαλλική κουλτούρα, βλέπω έτσι κι αλλιώς ένα πράγμα βαθειά ριζωμένο στα συνείδηση του γάλλου πολίτη, την άποψη ότι η Γαλλία από μία οπτική είναι αυτόνομη σε ότι αφορά την άμυνά της, από την εποχή του Ντε Γκώλ. Είναι σαν να έχει φωλιάσει στην κουλτούρα και κατά ένα τρόπο θεωρούμε δεδομένο ότι στη Γαλλία είμαστε καλά διότι έχουμε ένα ισχυρό αμυντικό σύστημα. Έτσι πως να εξηγήσουμε στα παιδιά, στους νέους, την πραγματικότητα της κατάστασης, να βρούμε τρόπους για να μπορέσουμε να επικοινωνήσουμε με ένα ευρύτερο κοινό πάνω στο ζήτημα αυτό ώστε να κινητοποιηθεί ο κόσμος: Αυτή είναι η πρόκληση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε αυτό το διάστημα”.

Για να ανταποκριθούμε σε αυτή την πρόκληση, το ντοκιμαντέρ “Η αρχή του τέλους των πυρηνικών όπλων”, που πραγματοποιήθηκε από εθελοντές της Pressenza διατίθεται δωρεάν σε διάφορες εκδοχές. Οι πολίτες λοιπόν πρέπει να ευαισθητοποιήσουν πάνω στο κατ’ επείγον καθώς και τη δυνατότητα του πυρηνικού αφοπλισμού ώστε να εφοδιαστούν με αυτά, τα εξίσου ισχυρά όπλα, που θα μπορούσαν να είναι οι λέξεις, τα βίντεο και η τέχνη.

Υπάρχουν 3 παραλλαγές:
– μία δημόσια εκδοχή των 12 λεπτών,
– μία συμπυκνωμένη εκδοχή των 31 λεπτών
– και η πλήρης εκδοχή των 56 λεπτών.

Πληροφορίες για την προβολή του ντοκιμαντέρ στα ελληνικά θα βρείτε στην ιστοσελίδα του ντοκιμαντέρ ή επικοινωνήστε στο email: olga.pateraki@pressenza.com

Μετάφραση από τα γαλλικά για την ελληνική Pressenza: Ανδρέας Παπαγγελόπουλος

Σχετικά άρθρα:

 Άρθρα στη στήλη ”Ειρήνη και αφοπλισμός της Pressenza.
Άρθρα της Pressenza σχετικά με τον ICAN
Άρθρα της Pressenza σχετικά με τη Συνθήκη Απαγόρευσης των πυρηνικών όπλων.