Η συζήτηση για την ενίσχυση της επιστήμης ανοιχτού κώδικα έχει ξεκινήσει εδώ και πολλά χρόνια. Διάφοροι ερευνητές και ερευνήτριες ανά τον κόσμο δουλεύουν σε αυτόν τον τομέα κατασκευάζοντας έπιπλα, ηλεκτρικές συσκευές, ιατρικές συσκευές, κλπ. Αν δεν έχετε ακούσει ακόμα τη λέξη Astrobee, μπορείτε εδώ να δείτε πώς μέχρι και η NASA έχει προχωρήσει στην ανοιχτή διάθεση ρομπότ της. Με αφορμή την παρέμβαση των ιταλών ερευνητών για να καλύψουν τις ελλείψεις του νοσοκομείου Chiari στην Ιταλία αλλά και τις γενικότερες ελλείψεις σε προϊόντα υγείας ενόψει Covid-19 μιλήσαμε με τον κύριο Γιώργο Βέργουλα, γιατρό, διδάκτορα του ΑΠΘ και τομεάρχη υγείας του ΜέΡΑ25. Τη συνέντευξη για την ελληνική Pressenza πήρε η Μαριανέλλα Κλώκα.
Κύριε Βέργουλα, να ξεκινήσουμε τη συζήτηση από τη γειτονική μας χώρα που όπως όλοι γνωρίζουμε πλήττεται από τον κορωνοϊό. Πριν λίγες μέρες, δύο ιταλοί ερευνητές, οι Fracassi και Ramaioli, παρήγαγαν βαλβίδες ανοιχτού κώδικα για να καλύψουν τις ανάγκες του νοσοκομείου της πόλης Chiari για ασθενείς με covid-19. Τη συγκεκριμένη συσκευή προμήθευε στο νοσοκομείο ιδιωτική εταιρεία και καλυπτόταν από πατέντα. Οι δύο ερευνητές ζήτησαν τα σχέδια για να παράξουν αντίγραφα με σκοπό να καλύψουν τις ανάγκες που δεν μπορούσε να κάνει ο αρχικός προμηθευτής και έπρεπε άμεσα να λειτουργήσουν οι συσκευές για ασθενείς με covid-19. Η ιδιωτική εταιρεία όχι μόνο δεν τα παρέδωσε αλλά – σύμφωνα με τους ίδιους – τους απείλησε με μηνύσεις. Πώς το σχολιάζετε;
Το δημόσιο συμφέρον σε περίπτωση πανδημίας υπερισχύει αυτού της ιδιωτικής εταιρείας που κατασκευάζει τις βαλβίδες ανοιχτού τύπου. Νομιμοποιείται λοιπόν η ενέργεια των ερευνητών να προχωρήσουν σε τρισδιάστατη εκτύπωση βαλβίδων για να καλυφθούν οι ανάγκες του συστήματος υγείας. Η οποιαδήποτε προσφυγή της εταιρείας δεν θα έχει καμία τύχη και έτσι πρέπει.
Στην πράσινη βίβλο του DIEM25 μιλάτε για δίκαιη πολιτική σε σχέση με τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας ενώ υποστηρίζετε πρωτοβουλίες όπως τη “Δημόσιο χρήμα, δημόσιος κώδικας”. Η εθνική χρηματοδότηση της έρευνας στον τομέα της υγείας, που γίνεται μέσω προγραμμάτων, όπως το Ερευνώ Δημιουργώ Καινοτομώ ή τα ερευνητικά προγράμματα του ΕΛΛΙΔΕΚ, δεν περιλαμβάνει συμβόλαια και ρήτρες που να διασφαλίζουν τα συμφέροντα των φορολογούμενων και τα διακαιώματα του δημοσίου. Σαν ΜέΡΑ25 σκοπεύετε να αναλάβετε πρωτοβουλίες σε εθνικό επίπεδο;
Γενικά έχουμε πει με σαφήνεια ότι η έρευνα πρέπει να έχει ως κύρια κατεύθυνση τις κοινωνικές ανάγκες και για αυτό ήμασταν ενάντια στη μεταφορά της στο Υπουργείο Ανάπτυξης, για να καταπολεμηθεί η αγοραία αντίληψη της έρευνας. Το ουσιαστικό πρόβλημα δεν είναι ότι η έρευνα δεν καλύπτεται επαρκώς με ρήτρες υπέρ του δημοσίου αλλά ότι δεν υπάρχει δημόσια παραγωγή για να αξιοποιήσει το αποτέλεσμα της έρευνας. Για αυτό στο ΜέΡΑ25 προωθούμε την επανίδρυση της Εθνικής Βιομηχανίας Φαρμάκου και Αναλώσιμου Υλικού. Σε περίπτωση επανίδρυσης, θα μπορούσε να αξιοποιήσει το ερευνητικό έργο αλλά και να φανεί πολύ χρήσιμη ειδικά σε περιπτώσεις όπως η σημερινή, για παράδειγμα να παράξουμε φάρμακα πρώτης ανάγκης όπως π.χ. plaquenil εναντίον του ιού COVID-19, μάσκες, γάντια κλπ.
Ποια είναι η θέση σας για την ανάγκη να χρηματοδοτείται η ανεξάρτητη κλινική έρευνα στον τομέα του φαρμάκου από δημόσιους πόρους;
Υπήρξα ερευνητής, εκδότης, και editor in chief διεθνούς αγγλόφωνου ιατρικού περιοδικού (www.hippokratia.gr) επί σειρά ετών. Έχω υπηρετήσει στο ΕΣΥ περίπου 40 χρόνια. Γενικά η άποψή μου για τον τρόπο που γίνεται η έρευνα στο φάρμακο παγκοσμίως, αλλά και πως προβάλλεται, δεν είναι καθόλου καλή. Η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη στην Ελλάδα, βλέπετε τι γίνεται με τη Novartis. Η έρευνα πρέπει να γίνεται μέσα στο δημόσιο σύστημα υγείας – νοσοκομεία, κλινική ή εργαστηριακή – και να είναι αυστηρά ελεγχόμενη από την Επιτροπή Ηθικής και Δεοντολογίας. Έρευνα θα μπορούσε να υπάρξει στο πλαίσιο της Εθνικής Βιομηχανίας Φαρμάκου, εάν δεν είχαν φροντίσει να την εξαφανίσουν και να την αποδομήσουν οι κυβερνήσεις Κων/νου Μητσοτάκη, Κ. Σημίτη και Κ. Καραμανλή.
Γιώργος Βεργούλας, φωτογραφία από τα κοινωνικά δίκτυα
Άρθρα με παρόμοιο περιεχόμενο:
Πάνος Παπαδόπουλος: «χρειαζόμαστε άλλες προτεραιότητες στον τομέα της φαρμακευτικής καινοτομίας».
Ευρωεκλογές 2019: 25 οργανώσεις καταθέτουν άξονες πολιτικής για το φάρμακο.
