Η πραγματική οικονομία υπέστη την περίοδο της κρίσης μια από τις μεγαλύτερες διεθνώς αρνητικές προσαρμογές, έχοντας απωλέσει περισσότερο από το 25% του ΑΕΠ, με σοβαρές συνέπειες στην παραγωγή, την προστιθέμενη αξία και την απασχόληση. Τα πρώτα θύματα της δημοσιονομικής κρίσης υπήρξαν οι μισθωτοί και οι μικρές επιχειρήσεις. Αυτές οι κοινωνικές ομάδες σημείωσαν απώλειες από 40% έως και 100%, καθιστώντας σε πολλές περιπτώσεις αδύνατη την εξυπηρέτηση μέρους κάθε παλαιάς και τρέχουσας οφειλής.

Με το σχέδιο Ηρακλής θα γίνει άρση προστασίας της πρώτης κατοικίας τον ερχόμενο Απρίλιο. Από τον Ιούλιο 2019 μέχρι σήμερα κατέθεσαν 1900 άνθρωποι αιτήσεις ρύθμισης και προστασίας των δανείων τους και κατάφεραν να ρυθμίσουν μόνο οι 145. Οι μισθοί συμπιέζονται, υπάρχει ανασφάλεια στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, άνοδος ενοικίων, καταγράφεται μειωμένος τζίρος. Πού θα οδηγηθούμε;

Με αφορμή τη συνέντευξη τύπου που έδωσε το Μέρα25, καταγράφουμε εδώ την άποψη του Γιάνη Βαρουφάκη. Παράλληλα με αφορμή τη συζήτηση στη Βουλή για το θέμα των funds, παραθέτουμε σκέψεις και προτάσεις του Προέδρου της ΓΣΕΒΕΕ, Γιώργου Καββαθά.

Ο πρώην Υπουργός Οικονομικών και σημερινός ΓΓ του ΜέΡΑ25, Γιάνης Βαρουφάκης, επιθυμεί να σταθεροποιηθεί το τραπεζικό σύστημα και να εκκαθαριστεί από τα κόκκινα δάνεια. Ζητά την έναρξη ενός οριζόντιου, σοβαρούς και ειλικρινούς διαλόγου, πέρα των ιδεολογικών διαφορών. Ως βάση θέτει την ανάγκη για συστημικές αλλαγές ως εξής:

• Ίδρυση Δημόσιας Εταιρείας Αναδιάρθρωσης και Διαχείρισης Ιδιωτικών Χρεών με νομικό καθεστώς σε σύμπλευση με οδηγία της ΕΕ.
• Άμεση μεταφορά σε αυτή την εταιρεία διαχείρισης όλων των κόκκινων δανείων, ταυτόχρονα με σκοπό την πραγματική εκκαθάριση των κόκκινων δανείων των τραπεζών.
• Παροχή στις τράπεζες τίτλων αυτής της δημόσιας εταιρείας με εγγύηση του δημοσίου, που θα στηρίζονται στα ενέχυρα των κόκκινων δανείων.
• Νομοθεσία επιτήρησης για τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας και καταστημάτων / εμπορικών χώρων εφόσον η επιχείρηση λειτουργεί.
• Όλα τα υπόλοιπα ακίνητα τα διαχειρίζεται η δημόσια εταιρεία με στόχο την μακροπρόθεσμη μεγιστοποίηση των υπεραξιών της: να τα νοικιάζει να τα πουλά, να τα τιτλοποιεί.
• Για τα κόκκινα δάνεια που αφορούν πρώτη κατοικία ή εν ενεργεία επιχειρήσεων, η δημόσια εταιρεία δεσμεύεται να τα κρατά στα βιβλία της μέχρις ότου η τιμή των ενέχυρων ακινήτων ξεπεράσει ένα επίπεδο. Ως τότε το δάνειο παγώνει και οι δανειολήπτες καλούνται να καταβάλουν μια μηνιαία εισφορά διατήρησης του δικαιώματός τους στη χρήση και τη συνιδιοκτησία του ακινήτου. Το ύψος αυτής της συνεισφοράς προσδιορίζεται από τις δημοτικές αρχές, ανάλογα με τα ενοίκια της περιοχής και δεν ξεπερνά το 1/3 των καθαρών εισοδημάτων του δανειολήπτη.
• Ιδρύεται Συμβούλιο Εκκαθάρισης που αποτελείται από: εκπροσώπους του Υπ. Οικονομικών, Κομμάτων, Τραπεζών, Δανειοληπτών και κληρωτών πολιτών.
• Όταν ο δανειολήπτης δηλώσει ότι λόγω βελτίωσης της οικονομικής της/του κατάστασης μπορεί να αρχίσει να εξυπηρετεί πάλι το δάνειο, επιτρέπεται να το κάνει.
• Όταν εν καιρώ ξεπεραστεί η κρίση, τα κεφάλαια της δημόσιας αυτής εταιρείας, είτε από πωλήσεις, είτε από εισφορές δανειοληπτών, είτε από ενοίκια, ανταλλάσσονται με τους τίτλους που έχουν κρατήσει οι τράπεζες για να μεταφέρουν τα κόκκινα δάνεια στη δημόσια εταιρεία.

Από τη συνέντευξη τύπου που έδωσε την περασμένη εβδομάδα το ΜέΡΑ25, φωτογραφία Ρένα Ξηροφώτου.

 

Επικριτικότερος απέναντι στο τραπεζικό σύστημα είναι ο Πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, Γιώργος Καββαθάς. Στην ομιλία του στη Βουλή αναφέρει πως η ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος, δεν παρήγαγε ωφέλειες όπως θα έπρεπε για την μεγάλη πλειονότητα των πολιτών και των οικονομικών δρώντων, φαλκιδεύοντας την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην πραγματική οικονομία. Κανένα άλλο τραπεζικό σύστημα στην ευρωζώνη δεν απολαμβάνει τέτοιο περιθώριο κέρδους και κανένα άλλο τραπεζικό σύστημα στην ευρωζώνη δεν είναι τόσο φειδωλό στην παροχή νέων δανείων. Σε σχέση με το ζήτημα των κακοπληρωτών, πάλι επικαλούμενος στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, θύμισε πως έχει οριοθετήσει το ποσοστό των στρατηγικών κακοπληρωτών στο 15-20%, παραδεχόμενη ότι η πλειονότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων παλεύει καθημερινά για να καλύψει τις υποχρεώσεις της.

Στη συνέχεια έθεσε ενώπιον της Βουλής 9 ζητήματα που προκύπτουν κατά τη γνώμη της ΓΣΕΒΕΕ σε σχέση με το σχέδιο ΗΡΑΚΛΗΣ:

• Έχει αξιοποιηθεί η εμπειρία των ήδη εφαρμοσμένων αντίστοιχων σχεδίων της Ευρώπης, ώστε να μην επαναληφθούν ζητήματα που αφορούσαν την αξιοπιστία των funds που θα αναλάβουν να απορροφήσουν τα κόκκινα δάνεια.
• Γιατί το διάστημα εφαρμογής του σχεδίου είναι μεγάλο σε σχέση με το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναφέρει ρητά ότι θα πρέπει να είναι μόνο για τα πρώτα βήματα της αγοράς των μη εξυπηρετούμενων δανείων;
• Θα συμφωνούσε η κυβέρνηση με τη δημοσιοποίηση της σύνθεσης των τιτλοποιημένων ομολογιών ανά τρίμηνο ή εξάμηνο, για λόγους διαφάνειας;
• Έχει προβλεφθεί κάποια αναλογία μεταξύ κόκκινων δανείων που φεύγουν από την πλάτη των τραπεζών και επενδύσεων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις;
• Έχει διασφαλιστεί η απαραίτητη διαφάνεια ώστε ουσιώδεις αλλαγές που προβλέπονται σε πλήθος άρθρων ότι μπορεί να γίνουν από τον αρμόδιο Υπουργό, να τύχουν της δέουσας δημοσιότητας;
• Η ανάπτυξη της δευτερογενούς αγοράς δανείων θέτει σε μια εξαιρετικά ευάλωτη θέση τους δανειολήπτες. Ποια μέτρα θα ληφθούν ώστε να είναι ενήμεροι για τον κάτοχο των δανείων τους και για να μην ξαναγίνουμε μάρτυρες προσβλητικών πρακτικών που οδηγούν στα άκρα ανθρώπους ήδη ευάλωτους;
• Η ΓΣΕΒΕΕ στο πλαίσιο της διαβούλευσης που προηγήθηκε της ψήφισης του νόμου είχε προτείνει να κατοχυρωθεί το προτιμησιακό δικαίωμα του δανειολήπτη σε κάθε περίπτωση μεταβίβασης του δανείου του, ώστε να μπορεί να το αποπληρώνει πάντα με όρους αγοράς. Θα κατοχυρωθεί νομικά αυτό το δικαίωμα;
• Υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες για την αποτελεσματική λειτουργία των εταιριών διαχείρισης, όταν πλήθος άρθρων του νόμου αφήνει ανοιχτό τον τρόπο τιμολόγησης ή το ύψος των προμηθειών. Πώς θα διασφαλιστεί η χρηστή διακυβέρνηση, η σύγκρουση συμφερόντων και η σύνδεση των διοικήσεων με το τραπεζικό σύστημα;
• Τι εγγυήσεις υπάρχουν ώστε στα τιτλοποιημένα ομόλογα να μην συμπεριληφθούν και εξυπηρετούμενα δάνεια.

Ο Γιώργος Καββαθάς, από τη ΓΣΕΒΕΕ.

 

Αρκετές από τις προτάσεις ή τα ερωτήματα που τίθενται και από τους δύο έχουν να κάνουν με το αν η συγκεκριμένη πολιτική επιβάλλεται από τους θεσμούς και μέχρι ποιο σημείο. Η εταιρεία προστασίας καταναλωτών ΕΚΠΟΙΖΩ έχει ενεργό ψήφισμα στο avaaz και ζητά από την ελληνική κυβέρνηση:

• Να προστατεύσει τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, ιδιαίτερα αυτά που βρίσκονται σε μόνιμη αδυναμία να αποπληρώσουν τα δάνεια τους.
• Να δεσμευτεί ότι κανένας πολίτης δεν θα μείνει στον δρόμο.
• Να κατοχυρώσει το δικαίωμα των οφειλετών που βρίσκονται σε μόνιμη αδυναμία πληρωμής για δικαστική ρύθμιση των χρεών τους με προστασία της κύριας κατοικίας τους.
• Να διαφυλάξει και να ενισχύσει την πρόσβαση των καταναλωτών σε αποτελεσματικές διαδικασίες δικαστικής και εξωδικαστικής ρύθμισης των χρεών τους.

 

Φωτογραφία από το ψήφισμα της ΕΚΠΟΙΖΩ στο avaaz.