Σήμερα που με τη συστηματική εφαρμογή νεοφιλελεύθερων πολιτικών, το κοινωνικό κράτος οδηγείται στην ανυπαρξία, η επανάκτηση από τους Κοινωνικούς Λειτουργούς μιας ηθικής της τάξης: «Να είστε ρεαλιστές-ζητήστε το αδύνατον!» [1] είναι αίτημα κοινωνικής δικαιοσύνης.
Το τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, στο πλαίσιο του μαθήματος «Ανθρώπινα Δικαιώματα, Κοινωνική Εργασία και Κινήματα», συνομιλεί με τις/τους ανάπηρες/ους ακτιβίστριες/ες σε μια εκδήλωση- συζήτηση με προσκεκλημένα τα μέλη της ΜΗΔΕΝΙΚΗΣ ΑΝΟΧΗΣ.
«Πολιτική της Αναπηρίας» -Το κοινωνικό μοντέλο στην πράξη.
Ο τίτλος της εκδήλωσης δίνει τον άξονα της συζήτησης που θα λάβει χώρα την Τρίτη 7 Ιανουαρίου, 2020 στις 15.00, στην αίθουσα Δ100, κτίριο Δ, Πανεπιστημιούπολη 2 (Ελαιώνας), με συντονισμό της Τελώνη Δήμητρα-Δώρα.
Η εκδήλωση-συζήτηση αν και απευθύνεται κυρίως στις φοιτήτριες και φοιτητές του τμήματος, είναι ανοιχτή σε όσους/ες ενδιαφέρονται.
Η διακριτή διαφορά αυτής της εκδήλωσης, είναι ότι λαμβάνει υπόψη τους ανθρώπους με αναπηρία και δίνει τον πρώτο λόγο στους ακτιβιστές/ ενεργά μέλη της συλλογικότητας:
ΚΙΝΗΣΗ ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗΣ ΑμεΑ: ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΑΝΟΧΗ .
Μία συλλογικότητα αναπήρων η οποία πρωτοεμφανίστηκε με την κατάληψη των κεντρικών γραφείων του ΙΚΑ στις 6 Ιουνίου του 2011, με αφορμή την εγκύκλιο 37 και τις μνημονικές οριζόντιες περικοπές στα εργαλεία αξιοπρέπειας των κινητικά αναπήρων και έκτοτε όρισε τον μετέπειτα τρόπο λειτουργίας της ως «ενεργοποίηση της διαδικασίας κοινωνικής χειραφέτησης με διευρυμένη κοινωνική αντίληψη».
Με τη δράση τους αντιστέκονται στον τρόπο με τον οποίο οι πιο καταπιεσμένες ομάδες του πληθυσμού, ζώντας υποταγμένες σε ένα σύστημα που αναπαράγει τη δυναμική του με κάθε τρόπο, σταδιακά εσωτερικεύουν τη καταπίεση και τη δέχονται ως φυσιολογική και νομοτελειακή.
Όπως επισημαίνουν στην ανακοίνωση τους, στις 3 Δεκεμβρίου 2019 – Εθνική ημέρα Αναπήρων:
«Η εστίαση στην «προσωπική τραγωδία» και η συνεχής και μονότονη επίκληση στα αστικά δικαιώματα αποδυναμώνει την ουσιαστική κριτική και μετατρέπει την διεκδίκηση μας για κοινωνική δικαιοσύνη συμβατή με νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις.
Διαχωρίζουμε τις βλάβες που έχουμε στα σώματα μας από την καταπίεση που βιώνουμε με την επιβολή της αναπηρίας.
Ορίζουμε την αναπηρία ως κοινωνική καταπίεση και όχι ως είδος βλάβης.
Η κοινωνία είναι δομημένη από μη ανάπηρους /ες ανθρώπους με ικανότητες για ανθρώπους με ικανότητες και αυτό μας καθιστά μη λειτουργικούς.
Όσο τα χαρακτηριστικά μας καθορίζουν την κοινωνική συμμετοχή μας δίχως εστίαση στην δομή της κοινωνίας, οι επιλεκτικές «παραχωρήσεις» σε όλες/ους εμάς που έχουμε ορισθεί ως ανάπηροι αποτελούν σκαστό ψεύδος και ύβρη».
Φωτογραφία: Κίνηση Χειραφέτησης Αναπήρων- “Μηδενική Ανοχή”.
Στον αντίποδα της διαιώνισης ενός προνοιακού συστήματος ελεημοσύνης που θυματοποιεί συστηματικά ανθρώπους, η ριζοσπαστική διεκδίκηση της κοινωνικής δικαιοσύνης περνάει μέσα από τον αγώνα για αναγνώριση της πραγματικότητας και των αιτιωδών της σχέσεων.
«Η καταπίεση μπορεί να αναπαράγεται και από την ίδια την πολιτική δράση, ακόμα κι αν αυτή γίνεται στο όνομα της κοινωνικής δικαιοσύνης. Η εξουσία εξάλλου ποτέ δεν φανερώνει τις καταπιεστικές της προθέσεις. Χρειάζεται λοιπόν να έχουμε βαθιά κατανόηση της καταπίεσης και ο καλύτερος τρόπος να γίνει αυτό είναι το να έχουμε μια συνεχή αυτοεπίγνωση του πως οι καταπιεστικές δομές και αξίες εσωτερικεύονται μέσα μας. Αναμφίβολα η ατομική δράση από μόνη της δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη συλλογική όσον αφορά την αλλαγή των πολιτικών, κοινωνικών, και οικονομικών δομών σχέσεων εξουσίας. Ωστόσο οι καταπιεστικές δομές, και οι αξίες που τις θεμελιώνουν πρέπει να καταρρεύσουν πρώτα μέσα μας γιατί όπως υποστήριξε και η Lorbe (1984) «τα εργαλεία του Αφέντη δεν θα αποδομήσουν ποτέ το σπίτι του».[2]
Η φύση της κοινωνικής παρέμβασης που γίνεται μέσω αυτής της εκδήλωσης, αφορά στην ηθική μιας Κοινωνικής Εργασίας με ριζοσπαστικό πυρήνα.
Η Ριζοσπαστική Κοινωνική Εργασία, η οποία ορίστηκε ως «η ουσιαστική κατανόηση της θέσης των καταπιεσμένων μέσα στο πλαίσιο της κοινωνικής και οικονομικής δομής στην οποία ζούνε», δεν είναι κάτι νέο.
Εμφανίστηκε κατά τη δεκαετία του ’70 στην Βρετανία, τον Καναδά και την Αυστραλία με κοινωνικούς λειτουργούς –πολιτικούς ακτιβιστές στο πεδίο, οι οποίοι αμφισβήτησαν με τη δράση τους την παραδοσιακή θεώρηση της φιλανθρωπίας. Εργαζόμενοι μαζί με τις ευάλωτες κοινωνικά ομάδες, και όχι για τις ευάλωτες κοινωνικά ομάδες, επισήμαιναν το ρόλο της (φιλανθρωπίας) στο σχεδιασμό και υλοποίηση προγραμμάτων κοινωνικής πρόνοιας στο να υπονομεύει την αυτάρκεια και την αξία των ανθρώπων που λόγω άδικων πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών δομών έχουν λιγότερα προνόμια και ελευθερίες.
Η εκδήλωση- συζήτηση: «Πολιτική της Αναπηρίας» -Το κοινωνικό μοντέλο στην πράξη, φαίνεται να μπορεί να ανοίξει έναν τόπο όπου το ατομικό, το συλλογικό και το κοινωνικό μπορούν να συναντηθούν στο πνεύμα αυτού του ποιήματος μιας κοινότητας αυτοχθόνων:
« Εάν ήρθες εδώ απλά για να με βοηθήσεις, τότε σπαταλάς άδικα το χρόνο σου. Αλλά αν ήρθες επειδή η απελευθέρωσή σου είναι δεμένη με τη δική μου, τότε ας δουλέψουμε μαζί» .
[1] Κατά την εμπειρία της δεκαετίας του ’60 όπου στα τέλη της, τοποθετείται η ανάδυση πιο ριζοσπαστικών μορφών κοινωνικής εργασίας μαζί με την εμφάνιση πολυάριθμων κοινωνικών κινημάτων, τα οποία ενίσχυαν το ένα το άλλο, όπως: Το κίνημα για τα δικαιώματα των μαύρων στις Ηνωμένες Πολιτείες που συνοδεύτηκε με την εμφάνιση του κινήματος για την απελευθέρωση των γυναικών, το κίνημα για τα δικαιώματα του πολίτη στη Βόρεια Ιρλανδία, το Μέτωπο για την Απελευθέρωση των ομοφυλόφιλων κ.ά. Κινήματα που συνδέθηκαν με την ανάδυση ενός διεθνούς κινήματος φοιτητών-με κεντρική θέση την «Άνοιξη της Πράγας» το 1968 στη Τσεχοσλοβακία καθώς και το Γαλλικό Εργατικό Κίνημα το Μάιο της ίδιας χρονιάς.
[2] Γιάννου Δήμητρα, Βιώνοντας και Αναβιώνοντας την Ηθική της Κοινωνικής Εργασίας: Η Πρόκληση του Ηθικού Ακτιβισμού (σελ. 223), Κοινωνική Εργασία για την Κοινωνική Δικαιοσύνη- Ριζοσπαστική και Κριτική Θεωρία, Πρακτική Παραδείγματα, εκδόσεις ΙΩΝ.
