Του Jan Oberg
Πολιτική κρίση
Η Σύνοδος του ΝΑΤΟ στο Λονδίνο στις 3 και 4 Δεκεμβρίου 2019 παρουσιάζει τη βαθιά πολιτική κρίση της 70χρονης συμμαχίας: Μόνο ένα δείπνο και μια σύντομη συνάντηση, καμία δήλωση που θα εκδοθεί, διαμάχες μεταξύ των κορυφαίων στρατιωτικών μελών, κατηγορίες, σημαντικές διαφορές για τη Συρία και πολλά άλλα ζητήματα, η βαθύτατη διατλαντική σύγκρουση και τα συνήθη ζητήματα κατανομής των ευθυνών.
Νομική κρίση
Παρόλο που η πολιτική διάσταση της κρίσης του ΝΑΤΟ είναι μόνο μία, υπάρχει και μία νομική κρίση. Αν ενδιαφέρεστε να διαβάσετε το κείμενο της Συνθήκης του ΝΑΤΟ, θα την αναγνωρίσετε – κάτι που γενικά φαίνεται να μην έχουν κάνει ακαδημαϊκοί και άνθρωποι των μέσων ενημέρωσης. Σε διαφορετική περίπτωση θα είχαν παρατηρήσει ότι η Συμμαχία του 2019 λειτουργεί σταθερά κατά παράβαση των δικών της στόχων, σκοπών και αξιών. Για παράδειγμα, ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος πρέπει να αποτελεί κατευθυντήρια γραμμή του ΝΑΤΟ, έχει παραβιαστεί κατεπανάληψη εδώ και δεκαετίες – όπως στις βομβιστικές επιθέσεις εκτός της περιοχής της Γιουγκοσλαβίας χωρίς εντολή του ΟΗΕ.
Η περιφρόνηση για το διεθνές δίκαιο γενικότερα και ειδικότερα για τον Χάρτη του ΟΗΕ αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της υπαρξιακής κρίσης του ΝΑΤΟ.
Ηθική κρίση
Και, τρίτον, υπάρχει ηθική διάσταση στην κρίση του ΝΑΤΟ. Φυσικά, κανείς δεν μιλάει γι ‘αυτήν.
Είναι απλό, κανένας πόλεμος που συμμετέχουν τα μέλη του ΝΑΤΟ ή το ΝΑΤΟ ως ΝΑΤΟ δεν μπορεί να θεωρηθεί τίποτα άλλο παρά ένα προβλέψιμο φιάσκο, αφού κρίνεται από τους ίδιους τους στόχους και τα κριτήρια της συμμαχίας – σκεφτείτε το Βιετνάμ, τη Γιουγκοσλαβία, το Αφγανιστάν, τη Συρία … όλες ξεκάθαρες ηθικές καταστροφές που προκαλούν ανυπόφορη ταλαιπωρία, θάνατο και καταστροφή εκατομμυρίων, χωρίς να επιτυγχάνεται κανένας από τους αναφερόμενους στόχους που θα έπρεπε να εξηγούν και να νομιμοποιούν αυτούς τους πολέμους, όπως η δημιουργία δημοκρατίας, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η απελευθέρωση των γυναικών ή η παύση των φερόμενων γενοκτονιών.
Μέχρι σήμερα, έχουν ειπωθεί τόσα πολλά ψέματα για τα καλοπροαίρετα κίνητρα, τις πολιτικές και τις δράσεις του ΝΑΤΟ, ώστε οι φορολογούμενοι πολίτες δεν έχουν κινητοποιηθεί για να φέρουν αντίσταση σε αυτό.
Αυτές οι τρεις κρίσεις σχετίζονται με την αντίδραση του Δυτικού Κόσμου στη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και του Συμφώνου της Βαρσοβίας πριν από 30 χρόνια – δηλαδή στην επιλογή να επεκταθεί το ΝΑΤΟ και να εκμεταλλευτεί την αδυναμία της Ρωσίας.
Πνευματική κρίση
Η τελευταία και ίσως η πιο δυσδιάκριτη κρίση του ΝΑΤΟ είναι η πνευματική.
Πρόκειται πλέον για μια συμμαχία που λειτουργεί σαν ένα είδος θαλάμου με μικρή, ή και καθόλου, αίσθηση της πραγματικότητας του κόσμου. Υπάρχει απλά για χάρη του. Όταν ακούτε τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ – όχι μόνο τον Stoltenberg, αλλά και τον Fogh Rasmussen – και τους προηγούμενους – αισθάνεστε ένα επίπεδο δημιουργικότητας και πνευματικότητας που σας θυμίζει ηγέτες που επίσης εκτέλεσαν ως Γενικοί Γραμματείς όπως, για παράδειγμα, ο Leonid Breznev.
Ανεξάρτητα από κάποια μικρή αντικειμενική ανάλυση της κατάστασης, το ΝΑΤΟ τραγουδά μόνο ένα μήνυμα: Υπάρχουν συνεχώς νέες απειλές, πρέπει να οπλιστούμε περισσότερο, χρειαζόμαστε νέα και καλύτερα όπλα και συνεπώς πρέπει να αυξήσουμε τις στρατιωτικές δαπάνες.
Και πώς νομιμοποιείται αυτό το μήνυμα;
Με τα μάντρα. Ανεξάρτητα απ’ το τι κάνουν το ΝΑΤΟ και τα μέλη του, απλώς δηλώνεται χωρίς ίχνος επιχειρήματος ή τεκμηρίωσης ότι τα περισσότερα χρήματα θα αυξήσουν τέσσερα πράγματα: την άμυνα, την ασφάλεια, την σταθερότητα και την ειρήνη. Επίσης, είναι καλό για τις βασικές Δυτικές αξίες όπως η ελευθερία, η δημοκρατία και η ειρήνη.
Πώς γίνεται – όπως θα ρωτούσε ένα μικρό αγόρι παρακολουθώντας τον αυτοκράτορα – ανεξάρτητα από το τι έκανε το ΝΑΤΟ τα τελευταία 70 χρόνια, να εξακολουθεί να ισχυρίζεται ότι χρειάζεται περισσότερα για να πετύχει άμυνα, ασφάλεια, σταθερότητα και ειρήνη;
Τι συμβαίνει με ένα σύστημα που συνεχίζει να εφαρμόζει την ίδια θεραπεία για δεκαετίες και παίρνει όλο και μεγαλύτερη δοσολογία από την επίτευξη του καθορισμένου στόχου;
Στρατιωτικές δαπάνες – χωρίς καμία ισορροπία και κανέναν έλεγχο
Ο βασικός εχθρός του ΝΑΤΟ υποτίθεται ότι είναι η Ρωσία. Δεν έχει σημασία το γεγονός ότι οι στρατιωτικές δαπάνες της Ρωσίας είναι περίπου το 6-7% των συνολικών δαπανών του ΝΑΤΟ (29 χώρες). Δεν έχει σημασία ότι η τεχνική ποιότητα του ΝΑΤΟ είναι ανώτερη. Δεν έχει σημασία το γεγονός ότι οι στρατιωτικές δαπάνες της Ρωσίας μειώνονται κάθε χρόνο – μειώθηκαν σε 64 δισεκατομμύρια δολάρια το 2018 από 66 δισεκατομμύρια δολάρια το 2017. Δεν έχει σημασία το γεγονός ότι οι στρατιωτικές δαπάνες της Ρωσίας ήταν κατά μέσο όρο 45 δισεκατομμύρια δολάρια από το 1992 έως το 2018.
Μόνο; Ναι, ο συνολικός προϋπολογισμός του ΝΑΤΟ ανέρχεται σε 1036 δισ. δολάρια, εκ των οποίων οι ΗΠΑ συμβάλουν 649 δισ.
Και δεν έχει σημασία ότι ο παλιός προϋπολογισμός του Συμφώνου της Βαρσοβίας ήταν περίπου το 65-75% του ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ενώ μας έλεγαν ότι η επίτευξη της ισορροπίας ήταν καλή για τη σταθερότητα και την ειρήνη. Σήμερα μας λένε ότι όσο περισσότερη υπεροχή έχει το ΝΑΤΟ, τόσο το καλύτερο για την παγκόσμια ειρήνη. Με λίγα λόγια, η πραγματικότητα δεν έχει πια σημασία για το ΝΑΤΟ.
Ο στόχος του 2%
Και εδώ έρχεται το 2% του ΑΕΠ αποκαλύπτοντας πόσο βαθιά είναι η κρίση του ΝΑΤΟ. Αλλά έχετε δει κάποιον να αμφισβητεί αυτό το στόχο του 2% ως φιλοσοφική ανοησία – ή πλαστογραφία;
Η προσπάθεια να συνδεθούν οι στρατιωτικές δαπάνες με τις οικονομικές επιδόσεις μιας χώρας μοιάζει με το θέατρο του παράλογου. Φανταστείτε ότι ένα άτομο ξεκινάει με πάγιο έξοδο το 10% των εισοδημάτων του για να αγοράσει τρόφιμα. Ξαφνικά κερδίζει σε μια λαχειοφόρο αγορά ή εκτοξεύεται σε μια δουλειά που αποφέρει ένα εισόδημα 5 φορές υψηλότερο. Αυτό συνεπάγεται ότι πρέπει να αρχίσει να τρώει 5 φορές περισσότερο;
Ο στόχος του 2% είναι ένας παραλογισμός, ένας δείκτης αναλφαβητισμού της πολιτικής άμυνας. Οι άνθρωποι που τον παίρνουν στα σοβαρά – στην πολιτική, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στον ακαδημαϊκό κόσμο – προφανώς δεν έχουν ποτέ διαβάσει ένα βασικό βιβλίο για τις θεωρίες και τις έννοιες της πολιτικής άμυνας και της ασφάλειας. Ή για το πώς κάποιος κάνει μια επαγγελματική ανάλυση του τι απειλεί μια χώρα.
Εάν οι στρατιωτικές δαπάνες προορίζονται να εξασφαλίσουν το μέλλον μιας χώρας, οι απειλές που αντιμετωπίζει αυτή η χώρα διαφέρουν επίσης ανάλογα με το δικό της ΑΕΠ; Φυσικά και όχι! Αυτή είναι μία αλλόκοτη παραδοχή.
Οι αμυντικές πολιτικές που βασίζονται στη γνώση θα πρέπει να αποφασίζονται με βάση μια συνολική ανάλυση των απειλών και να περιέχουν διαστάσεις όπως:
Τι απειλεί το έθνος μας, την κοινωνία μας τώρα και κατά διάφορους χρονικούς ορίζοντες; Ποιες απειλές που μπορούμε να φανταστούμε είναι τόσο μεγάλες που δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να τις αντιμετωπίσουμε; Ποια είναι αυτά που έχει νόημα να συμψηφίσουν αυτό ή το άλλο ποσό ώστε να αισθάνεται κανείς αρκετά ασφαλής; Ποιες απειλές φαίνονται τόσο μικρές ή απίθανες ώστε να μπορούμε να τις αγνοήσουμε;
Ποιες απειλές είναι πιο πιθανό να μεταβούν από άδηλες σε έκδηλες; Πώς δίνουμε προτεραιότητα μεταξύ των σπάνιων πόρων όταν έχουμε άλλες ανάγκες και στόχους, εκτός από την αίσθηση ασφάλειας όπως η ανάπτυξη της οικονομίας, της εκπαίδευσης, της υγείας, του πολιτισμού κ.λπ.;
Και δύο ακόμα σημαντικές σκέψεις: Ποιες απειλές μπορούν να αντιμετωπιστούν με κατά κύριο λόγο στρατιωτικά μέσα και ποιές απαιτούν βασικά πολιτικά μέσα; Και πώς ενεργούμε σήμερα για να αποτρέψουμε τις αντιληπτές απειλές – πώς μπορούμε, με τα μέσα μας, να αποτρέψουμε τη βία και να μειώσουμε τους κινδύνους όσο το δυνατόν περισσότερο;
Όλα αυτά τα ερωτήματα θα πρεπε να είναι δυνατόν να απαντηθούν με το νέο μάντρα: Απλά δίνοντας πάντοτε στον στρατό 2% του ΑΕΠ και όλα θα αντιμετωπιστούν;
Το MIMAC
Το MIMAC είναι το Στρατιωτικό-Βιομηχανικό-Δημοσιογραφικό-Ακαδημαϊκό Σύμπλεγμα – τα κατεστημένα συμφέροντα των μικρών ελίτ σε σύνδεση με κυβερνήσεις που λειτουργούν και επωφελούνται από παράξενα πρότυπα όπως ο στόχος του 2%.
Ένας σκοπός αυτού του στόχου είναι να μην υπάρξει σοβαρή, εμπειρική και σχετική ανάλυση των απειλών. Είναι ένας τρόπος εξασφάλισης ότι το MIMAC παίρνει πάντα αυτό που χρειάζεται, ανεξάρτητα από τις συνέπειες για εκείνους που τα πληρώνουν όλα, τους πολίτες και τα χρήματά τους.
Φανταστείτε ότι η Ρωσία εξαφανιζόταν αύριο από το χάρτη. Το ΝΑΤΟ θα βρισκε αμέσως κάποιον άλλο «εχθρό» για να νομιμοποιήσει τη χρησιμότητα του 2% του AEΠ στο μέλλον. Τουλάχιστον!
Το ΝΑΤΟ…Τιτανικός
Ο Γενικός Γραμματέας Jens Stoltenberg ανακοίνωσε πριν από δύο μέρες ανήκουστα νέα, τα οποία αναπαράχθηκαν, χωρίς καμία αμφισβήτηση και απορία, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ως το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο – διαβάστε στην αρχική σελίδα του ΝΑΤΟ:
«Πριν από τη συνάντηση των ηγετών του ΝΑΤΟ στο Λονδίνο για να σηματοδοτήσουν την 70η επέτειο της Συμμαχίας, ο Γενικός Γραμματέας Jens Stoltenberg παραχώρησε την Παρασκευή (29 Νοεμβρίου 2019) λεπτομέρειες σχετικά με τις μεγάλες αυξήσεις στις αμυντικές δαπάνες των Συμμάχων. Ο κ. Stoltenberg ανακοίνωσε ότι το 2019 οι αμυντικές δαπάνες των Ευρωπαίων συμμάχων και του Καναδά αυξήθηκαν σε πραγματικούς όρους κατά 4,6%, καθιστώντας αυτό το πέμπτο συνεχές έτος ανάπτυξης. Επίσης, αποκάλυψε ότι από το 2016 μέχρι το τέλος του 2020, οι Σύμμαχοι θα έχουν επενδύσει περισσότερα από 130 δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτικές δαπάνες. Με βάση τις τελευταίες εκτιμήσεις, η συνολική αύξηση των αμυντικών δαπανών μέχρι τα τέλη του 2024 θα είναι 400 δισεκατομμύρια δολάρια. Ο κ. Stoltenberg δήλωσε: “Πρόκειται για πρωτοφανή πρόοδο και καθιστά το ΝΑΤΟ ισχυρότερο”.»
Διαβάστε προσεκτικά: Η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών του ΝΑΤΟ 2016-2020 είναι 130 δισεκατομμύρια δολάρια – δηλαδή διπλάσια από τον ετήσιο προϋπολογισμό της Ρωσίας!
Υπάρχουν μόνο δύο λέξεις γι ‘αυτό: Παράνοια και παραλογισμός. Η παράνοια από μόνη της και η παράνοια όταν βλέπει κανείς όλα τα άλλα προβλημάτα που η ανθρωπότητα πρέπει να βρει επειγόντως χρήματα για να επιλύσει.
Ο συνολικός προϋπολογισμός του ΟΗΕ για το έτος 2016-17 ήταν 5,6 δισ. δολάρια. Δηλαδή, οι χώρες του ΝΑΤΟ δαπανούν 185 φορές περισσότερο στον στρατό από ό,τι όλος ο κόσμος στον ΟΗΕ.
Θεωρείτε ότι αυτό είναι λογικό και ότι συμβαδίζει με τα προβλήματα που η ανθρωπότητα πρέπει να λύσει; Αυτός ο συγγραφέας πάντως όχι. Στέκομαι στη λέξη τρέλα. Δεν υπάρχει κάποια ακαδημαϊκή και εμπειρική ανάλυση και καμία θεωρία που να εξηγεί τις στρατιωτικές δαπάνες του ΝΑΤΟ ως λογικές ή ότι εξυπηρετούν το συμφέρον του κοινού καλού της ανθρωπότητας.
Η πνευματική συγκρότηση της ισχυρότερης πυρηνικής συμμαχίας του κόσμου είναι ένα κάστρο χτισμένο σε κινούμενη άμμο. Είναι ένας πολιτικός, ηθικός, νομικός και πνευματικός Τιτανικός.
Ο μόνος εξοπλισμός που χρειάζεται το ΝΑΤΟ είναι νομιμότητα, ηθική και πνευματικότητα. Και αν δεν κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση, πρέπει να διαλυθεί.
Η αντίστροφη αναλογία μεταξύ της καταστροφικής εξουσίας και της ηθικής-πνευματικής της δύναμης είναι – πέρα από κάθε αμφιβολία – η μεγαλύτερη απειλή για το μέλλον της ανθρωπότητας.
Αυτή η πρόκληση είναι τουλάχιστον εξίσου σοβαρή και επείγουσα όπως και η κλιματική αλλαγή.
Ίσως είναι καιρός να σταματήσουμε να κρατάμε το ΝΑΤΟ ζωντανό με τα χρήματα των φορολογουμένων και να ξεκινήσουμε ένα φορολογικό μποϋκοτάζ σε όλες τις χώρες του ΝΑΤΟ, μέχρι να διαλυθεί ή τουλάχιστον να καταλήξει στο ένα δέκατο η σημερινή σπατάλη στρατιωτικών δαπανών; Για να μην μιλήσουμε για το αποτύπωμά του στην καταστροφή του περιβάλλοντος…
Μετάφραση: Pressenza Athens
