Το ΔΝΤ υποστηρίζει νομοσχέδιο φορολογικής μεταρρύθμισης στο Εκουαδόρ, το οποίο θα επιτρέψει την πτώση κεφαλαίων και την περαιτέρω λιτότητα.
Γράφει η Lara Merling για το Open Democracy
Πέρσι, ένα “ολοκαίνουριο” ΔΝΤ επέστρεψε στη Λατινική Αμερική με υποσχέσεις δανειακών συμφωνιών που θα ήταν διαφορετικές από τα φοβερά «προγράμματα διαρθρωτικής προσαρμογής» του παρελθόντος. Πίσω από δηλώσεις σχετικά με την ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς και την προστασία των πιο ευάλωτων, οι πολιτικές είναι παρόμοιες με τις διαρθρωτικές προσαρμογές της εποχής του consensus της Ουάσινγκτον. Ενώ το πρόγραμμα της Αργεντινής έχει ήδη επιδεινωθεί, αφήνοντας πίσω ακραία φτώχεια και κατάρρευση της οικονομίας, το ΔΝΤ φαίνεται αποφασισμένο να προωθήσει τη συμφωνία του με τον Εκουαδόρ.
Τα πράγματα δεν ήταν ομαλά για το ΔΝΤ στο Εκουαδόρ. Οι μαζικές διαμαρτυρίες ξέσπασαν μετά από μια προσπάθεια επιβολής αυξήσεων τιμών καυσίμων στο πλαίσιο της συμφωνίας του ΔΝΤ – αναγκάζοντας την κυβέρνηση του Ισημερινού να αποσύρει τα μέτρα και να θέσει προσωρινά τη συμφωνία της με το ΔΝΤ σε αναμονή. Το ΔΝΤ ανακοίνωσε πρόσφατα ότι σχεδιάζει να επαναλάβει το πρόγραμμά του στο Εκουαδόρ, αφού η εθνική συνέλευση της χώρας ενέκρινε νομοσχέδιο φορολογικής μεταρρύθμισης.
Ωστόσο, το δελτίο τύπου του ΔΝΤ παραλείπει να αναφέρει ότι το νομοσχέδιο περιέχει αρκετές διατάξεις που αποβλέπουν στην ουσιαστική αποδυνάμωση των ελέγχων κεφαλαίου (capital controls) του Εκουαδόρ. Το Εκουαδόρ εισήγαγε σειρά μέτρων για την αποθάρρυνση της πτώσης κεφαλαίων και την αποφυγή κερδοσκοπικών ροών κεφαλαίου το 2007, φορολογώντας τις εκροές που δεν πληρούσαν τα κριτήρια παραγωγικών άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ). Τα μέτρα συνέβαλαν στην ενίσχυση της μακροοικονομικής σταθερότητας και στην αύξηση των εσόδων για την κυβέρνηση.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τον αρχικό Νόμο, οι εισροές χρηματοδότησης παραγωγικών δραστηριοτήτων και διαμονής στη χώρα για τουλάχιστον ένα έτος απαλλάχθηκαν ήδη από αυτόν τον φόρο. Διευκρινιζόταν επίσης ότι οι εκροές κεφαλαίων προς τον κατάλογο των φορολογικών παραδείσων δεν θα απαλλάσσονταν από την καταβολή του φόρου.
Το νέο νομοσχέδιο που ψηφίστηκε από την βουλευτική ολομέλεια του Ισημερινού καταργεί τη διάταξη για τους φορολογικούς παραδείσους, μειώνει την περίοδο αναμονής ορισμένων επενδύσεων για να τύχουν απαλλαγής από τον φόρο και τον αποσύρει εντελώς για αγορές μετοχών των ιδίων κεφαλαίων των επιχειρήσεων και μετοχών από την αγορά της ασφάλειας καθώς και για χρηματοοικονομικές επενδύσεις.
Οι αλλαγές που επιφέρει το νέο νομοθετικό πλαίσιο ανοίγουν αποτελεσματικά την πόρτα για κερδοσκοπία. Επιπλέον, με την κατάργηση της πρόβλεψης των εκροών σε φορολογικούς παραδείσους, το νέο νομοσχέδιο επιτρέπει τόσο σε εγχώριους όσο και σε ξένους επενδυτές να κατευθύνουν τα χρήματά τους σε «φανταστικές άμεσες ξένες επενδύσεις – ΑΞΕ», αποφεύγοντας τους φόρους εισοδήματος και εκροής κεφαλαίου.
Τα μέτρα που περιλαμβάνονται σε αυτό το νέο πλαίσιο έρχονται σε άμεση αντίθεση με την υποτιθέμενη νέα θέση του Ταμείου, όσον αφορά τα capital controls. Ένα πρόσφατο άρθρο στους Financial Times επαίνεσε την αναθέρμανση της στάσης του ΔΝΤ για capital controls, μεταφέροντας μια σειρά από δηλώσεις υψηλόβαθμων στελεχών του σχετικά με αυτό που πλέον αποκαλούν “διαχείριση ροής κεφαλαίων”. Οι δηλώσεις αυτές είναι σύμφωνες με τη θεσμική θεώρηση του ΔΝΤ για τη διαχείριση της ροής κεφαλαίων που δημοσιεύθηκε το 2012. Η θέση αυτή αναγνώριζε ότι η ελεύθερη κίνηση του κεφαλαίου ενδέχεται να μην είναι το κατάλληλο μέτρο υπό όλες τις συνθήκες, απομακρύνοντας το ΔΝΤ από το νεοφιλελεύθερο δόγμα των ανοιχτών τραπεζικών λογαριασμών.
Αναφέρεται επίσης στα άρθρα συμφωνίας του ΔΝΤ ότι οι πόροι του Ταμείου δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την «αντιμετώπιση μιας διαρκούς εκροής κεφαλαίων». Ωστόσο, αυτό συμβαίνει ακριβώς στην Αργεντινή, όπου 36,6 δισεκατομμύρια δολάρια εξήλθαν από τη χώρα, καθώς το ΔΝΤ εκταμίευε 44,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Η παρατεταμένη φυγή κεφαλαίου ήταν αναμφισβήτητα ο κύριος συντελεστής της κολοσσιαίας αποτυχίας του τελευταίου προγράμματος του ΔΝΤ στην Αργεντινή.
Φαίνεται φυσικό να αναρωτηθούμε κάτω από αυτές τις συνθήκες και λαμβάνοντας υπόψη το πλαίσιο, γιατί το ΔΝΤ πιέζει για μέτρα που αποδυναμώνουν τους τρέχοντες ελέγχους κεφαλαίου του Εκουαδόρ. Δεδομένου ότι ο φόρος επί των εκροών δεν είχε ήδη εφαρμοστεί στις παραγωγικές, μακροπρόθεσμες επενδύσεις, η προσέλκυση περισσότερων (πραγματικών) ΑΞΕ δεν μπορεί να δικαιολογήσει αυτά τα μέτρα. Πέρα από όλα αυτά, τα μη δημοφιλή μέτρα που ζήτησε το ΔΝΤ και τα οποία τροφοδότησαν μαζικές διαμαρτυρίες νωρίτερα αυτό το φθινόπωρο, βρίσκονται μόνο σε καθεστώς αναβολής.
Φαίνεται ότι το ΔΝΤ θα διπλασιάσει το πρόγραμμα λιτότητας στον Εκουαδόρ, το οποίο πιθανώς θα οδηγήσει σε προβλέψεις παρατεταμένες οικονομικής ύφεσης και σε προβλέψεις ανάπτυξης που δεν θα υλοποιηθούν (κοινό χαρακτηριστικό των προγραμμάτων του ΔΝΤ). Δεν είναι λοιπόν ρεαλιστικό να πιστεύουμε ότι τα μέτρα του νέου φορολογικού πλαισίου θα προσελκύσουν μαζικά νέες παραγωγικές επενδύσεις. Το πιο πιθανό αποτέλεσμα είναι η αύξηση των ασταθών εκροών κεφαλαίων, που θα απειλήσουν περαιτέρω τη μακροοικονομική σταθερότητα της -εξισωμένης με το δολάριο- οικονομίας του Εκουαδόρ. Ακόμη και στο ίδιο το πρόγραμμα, το ΔΝΤ αναγνωρίζει ότι στο σημερινό περιβάλλον, το οποίο έχει επιδεινωθεί μετά την υπογραφή της συμφωνίας, ίσως δεν είναι η καλύτερη στιγμή να καταργηθεί ο φόρος στις μεταφορές χρημάτων στο εξωτερικό.
Το ΔΝΤ αναφέρει ότι τα μέτρα αυτά “θέτουν τις βάσεις για μια ισχυρή και βιώσιμη ανάπτυξη, προστατεύοντας ταυτόχρονα τους πιο ευάλωτους”. Ωστόσο, το νέο φορολογικό πλαίσιο δε συνεισφέρει καθόλου προς αυτή την κατεύθυνση. Δίνει τη δυνατότητα στις τοπικές ελίτ να βγάζουν τα χρήματά τους από τη χώρα χωρίς κόστος, καθιστά ευκολότερη τη φοροδιαφυγή και την κερδοσκοπία και εισάγει μέτρα μείωσης της φορολογίας, θέτοντας το βάρος της προσαρμογής στα πιο ευάλωτα κοινωνικά στρώματα του Εκουαδόρ. Δυστυχώς, αντί να μάθει από τα λάθη του στην Αργεντινή, το ΔΝΤ φαίνεται να τα επαναλαμβάνει.
Μετάφραση από τα ισπανικά: Pressenza Athens.
