Της Anne Farrell
Έριχ Χόνεκερ «Το Τείχος θα είναι πάντα εκεί, σε 50 ή 100 χρόνια»
Μιχαήλ Γκορμπατσώφ «Η ζωή τιμωρεί εκείνον που φτάνει καθυστερημένος»
Στις 9 Νοεμβρίου 1989 συμμετείχαμε απευθείας, μέσω της τηλεόρασης, σε ένα γεγονός που στιγμάτισε τον 20ό αιώνα, την πτώση του τείχους του Βερολίνου.
Η πτώση του τείχους του Βερολίνου είναι επακόλουθο των αποφάσεων που έλαβαν οι ανατολικο-γερμανοί ηγέτες και η αυθόρμητη κινητοποίηση των κατοίκων του Ανατολικού Βερολίνου που εξανάγκασε το άνοιγμα των συνοριακών σταθμών του τείχους του Βερολίνου. Στις 9 Νοεμβρίου 1989 κατά τις 7μ.μ. ένας εκπρόσωπος του καθεστώτος ο Günter Schabowksi, διάβασε μία απόφαση του συμβουλίου των υπουργών και έκανε το λάθος να πει ότι, οι κάτοικοι μπορούν να ταξιδεύουν προς το Δυτικό Βερολίνο χωρίς περιορισμούς. Οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν από πότε θα τεθεί σε ισχύ αυτός ο κανονισμός και εκείνος, χωρίς να γνωρίζει ουσιαστικά, απάντησε «τώρα». Το νέο ξεχύθηκε και διέρρευσε παντού μεταξύ του πληθυσμού. Λίγο αργότερα και κατά τη διάρκεια εκείνης της βραδιάς, χιλιάδες άνθρωποι συσσωρεύονται στο τείχος και προχωρούν προς το Δυτικό Βερολίνο. Το μισό του κόσμου θα έπεφτε, χωρίς ίχνος βίας, πολέμου ή γενοκτονίας.
Με την ευκαιρία του εορτασμού των 30ών γενεθλίων από την πτώση του τείχους, το Ινστιτούτο Γκαίτε του Μόντρεαλ διοργανώνει μέχρι τις 30 Νοεμβρίου μία έκθεση με γιγαντοαφίσες που αφηγούνται την ιστορία του τείχους του Βερολίνου και των ενδο-γερμανικών συνόρων. Η έκθεση περιλαμβάνει φωτογραφίες και εντυπωσιακά ντοκουμέντα που απεικονίζουν και μιλούν για το συνοριακό καθεστώς της κομμουνιστικής δικτατορίας στην Ανατολική Γερμανία, τα θύματα, τις αποδράσεις και τη βοήθεια στη φυγή, την καθημερινή ζωή στη γερμανική συνοριογραμμή και τη διχοτομημένη πόλη και έπειτα το αίσιο τέλος της πτώσης του τείχους με την ειρηνική επανάσταση του 1989.
Επιπλέον, το Ινστιτούτο προτείνει κάποιες παραγωγές της σχολής δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου του Κεμπέκ στο Μόντρεαλ πάνω στην ανατροπή της καθημερινότητας των ανατολικογερμανών, που υποχρεώθηκαν να υιοθετήσουν και να προσαρμοστούν στο καπιταλιστικό σύστημα μετά την πτώση του τείχους. Αυτό έγινε μέσα στα πλαίσια των θερινών τμημάτων στο Βερολίνο με θέμα τα 30ά γενέθλια από την πτώση του τείχους και πάνω στη (ν)οσταλγία και τους σπουδαστές που πραγματοποίησαν αυτές τις παραγωγές.
Τι είναι η «οσταλγία» (ostalgie); Είναι μία γερμανική λέξη, ένας νεολογισμός που προέρχεται από τη λέξη «νοσταλγία». Αφαιρώντας το γράμμα «n» από τη λέξη «nostalgie» μένει το «ost» που σημαίνει «ανατολή» στα γερμανικά. Ο όρος αυτός δημιουργήθηκε για να παραστήσει το νοσταλγικό συναίσθημα που εκδήλωναν και εκδηλώνουν μέχρι τις μέρες μας οι ανατολικογερμανοί, προσκολλημένοι στο παλαιό καθεστώς της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας.
Το παρακάτω βίντεο προβάλλει μία παραγωγή των σπουδαστών δημοσιογραφίας που πήγαν στο Βερολίνο στα πλαίσια των θερινών τμημάτων του Πανεπιστημίου.
Μετάφραση από τα γαλλικά για την ελληνική Pressenza: Ανδρέας Παπαγγελόπουλος
