Σε λίγες μέρες ο διεθνής οργανισμός Κόσμος χωρίς Πολέμους και Βία, μαζί με το ειδησεογραφικό μας πρακτορείο υποδέχεται στο λιμάνι του Πειραιά το Πλοίο της Ειρήνης. Το λιμάνι μας έπεται των στάσεων του καραβιού σε Βαρκελώνη και Μασσαλία. Στις 12 Νοεμβρίου, ημέρα Τρίτη, θα γίνει πάνω στο πλοίο η πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ της Pressenza, «Η αρχή του τέλους των πυρηνικών όπλων», σε σκηνοθεσία Alvaro Orús και παραγωγή Tony Robinson. Με αυτή την αφορμή μιλάμε με τον Πρόεδρο του ελληνικού τμήματος της οργάνωσης Κόσμος χωρίς Πολέμους και Βία, Νίκο Στεργίου.
Νίκο πες μας λίγα λόγια για την οργάνωση και τις πιο σημαντικές μέχρι σήμερα δράσεις της.
Ο “Κόσμος Χωρίς Πολέμους και Βία” είναι ένας διεθνής οργανισμός του Ανθρωπιστικού Κινήματος, που ιδρύθηκε το 1993 από τον Ισπανό συγγραφέα και ακτιβιστή Rafael de la Rubia, ενώ στην Ελλάδα δραστηριοποιείται από το 2001. Από το 2012 έχει συμβουλευτικό ρόλο στο συμβούλιο ECOSOC του ΟΗΕ, ενώ είναι εταίρος σε πολλά διεθνή δίκτυα, με κυριότερο αυτό της οργάνωσης ICAN (International Campaing to Abolish Nuclear Weapons), η οποία έλαβε και το Νόμπελ Ειρήνης το 2017.
Ως σημαντικότερες δράσεις της θα ξεχώριζα την πρώτη Παγκόσμια Πορεία για την Ειρήνη και τη Μη-Βία (2009 – 2010), την σειρά δράσεων με στόχο την προώθηση της κουλτούρας της μη βίας στην εκπαιδευτική κοινότητα, την δημιουργία δικτύων εκπαίδευσης και ενδυνάμωσης τοπικών κοινοτήτων για την δημόσια υγεία σε χώρες της Αφρικής και της Ασίας, καθώς και τον διεθνή διαγωνισμό φωτογραφίας «Ειρήνη Είναι».
Συμμετείχες στην 1η Παγκόσμια Πορεία για την Ειρήνη και τη Μη-βία ακριβώς 10 χρόνια πριν. Ποια ήταν η πιο σημαντική στιγμή της και ποια ήταν η πιο σημαντική κατά τη γνώμη σου προσωπικότητα που την υποστήριξε;
Συμμετείχα στο Βαλκανικό τμήμα της 1ης ΠΠ και σε τμήμα του κυρίως τμήματος της πορείας. Υπάρχουν πολλές ξεχωριστές στιγμές, όπως το συγκλονιστικό ανθρώπινο σήμα της Ειρήνης που δημιουργήσαμε μαζί με περίπου 3.000 κόσμο στην Τεργέστη, ή η συγκινητική στιγμή σύγκλισης 4 τμημάτων της Πορείας στην Γενεύη (Ελβετικό, Γαλλικό, Βαλκανικό και Κυρίως τμήμα) και η εντυπωσιακή πορεία μέσα στην πόλη μέχρι τα γραφεία του ΟΗΕ. Όμως για μένα η στιγμή δεν ήταν εξωτερική, αλλά εσωτερική. Ήταν η αναγνώριση της δύναμης της συμφιλίωσης και της τοποθέτησης του ανθρώπινου όντος ως κεντρικής αξίας και απασχόλησης, αρχές που σου επιτρέπουν να διεκδικείς άλλο «παρελθόν» και άλλο μέλλον, προσωπικά και κοινωνικά.
Όσο για μια σημαντική προσωπικότητα, εδώ τα πράγματα δυσκολεύουν, καθώς είχε την υποστήριξη πολλών διανοούμενων, πολιτικών και θρησκευτικών ηγετών, επιστημόνων και καλλιτεχνών. Έτσι θα μου επιτρέψετε να ξεχωρίσω 4 προσωπικότητες, το καθένα με ιδιαίτερο ιστορικό ρόλο. Τον Μπαν Κι Μουν, τότε Γ. Γραμματέα του ΟΗΕ, ως ανώτατο θεσμικό εκπρόσωπο, που παρέκαμψε μάλιστα πολλές αντιρρήσεις και πιέσεις για να μην υποστηρίξει την Π.Π.. Τον Δαλάι Λάμα, ως χαρισματικό θρησκευτικό ηγέτη. Τον Νόαμ Τσόμσκι, ως επιφανή διανοούμενο, ακτιβιστή και μεγάλο αντιρρησία του μιλιταριστικού μοντέλου ανάπτυξης. Τέλος, του Μάριο Ροντρίγκεζ Κόμπος, γνωστότερο με το ψευδώνυμο Σίλο, ως ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους και ακτιβιστές της Λατινικής Αμερικής, με διεθνή επιρροή και ο σημαντικότερος από τους θεμελιωτές του Νέου Ανθρωπισμού στη σύγχρονη σκέψη και κοινωνική δράση.
Πρώτη Παγκόσμια Πορεία για την Ειρήνη και τη Μη-βία, Θεσσαλονίκη, 2009
Υπάρχει μια αυξημένη κοινωνική ευαισθητοποίηση τα τελευταία χρόνια στο θέμα των πυρηνικών όπλων. Πού την αποδίδεις;
Πιστεύω ότι συνολικότερα ζούμε μια πολύ σημαντική ιστορική στιγμή για την ανθρωπότητα. Υπάρχει συνολικότερα μια αμφισβήτηση του μέχρι σήμερα μοντέλου σκέψης, αυτού που ο μιλιταρισμός εκτενώς έχει χρησιμοποιήσει και που βασίζεται σε ζωώδεις φυσικούς νόμους του «ισχυρότερου». Επίσης θα έλεγα ότι υπάρχει μια μεγαλύτερη πλέον εγρήγορση των κοινωνιών, σε θέματα που απειλούν την επιβίωση μεγάλων τμημάτων της κοινωνίας, όπως η φτώχεια, η πείνα, η έλλειψη πρόσβασης σε υπηρεσίες και αγαθά όπως η δημόσια υγεία, το νερό και η εκπαίδευση, πόσο μάλλον για ένα θέμα που απειλεί την ίδια την ύπαρξη όχι μόνο της ανθρωπότητας, αλλά και κάθε άλλης μορφής ζωής στον πλανήτη. Τα πυρηνικά όπλα, και για την ακρίβεια η απειλή χρήσης τους, ενώνει όλες τις άλλες υπάρχουσες κοινωνικές και περιβαλλοντικές απειλές σε μια, μη αναστρέψιμη.
Ο πυρετός της διεθνούς διπλωματίας για την επικύρωση της Συνθήκης για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων (ΣΑΠΟ) είναι στο ζενίθ. Θα τα καταφέρουν οι ακτιβιστές και οι ακτιβίστριες παγκοσμίως να τεθεί σε ισχύ;
Αυτό που έχουν ήδη καταφέρει είναι πραγματικά υπερβατικό, αν σκεφτεί κανείς ότι για πρώτη φορά υπάρχει ένα τελικό κείμενο που έχει εγκριθεί (ως περιεχόμενο) από όλα τα κράτη του ΟΗΕ και που πλέον είναι πολύ κοντά, πρακτικά μιλώντας, στην ιστορική στιγμή της ενεργοποίησής του.
Παρά τις διεθνείς και επιμέρους πιέσεις, έχουν υπάρξει μέχρι στιγμής γενναίες κυβερνήσεις σε όλες τις ηπείρους που έχουν υπογράψει και επικυρώσει την ΣΑΠΟ, ώστε σήμερα, δύο χρόνια μετά την έγκριση του τελικού κειμένου, να λείπουν μόλις 13 επικυρώσεις, από το απαιτούμενο σύνολο των 50, για να τεθεί σε ισχύ. Είναι μια μεγάλη νίκη των κοινωνικών κινημάτων σε όλο τον κόσμο, σε τόσο υψηλό διπλωματικό επίπεδο και μάλιστα χωρίς να έχει αποδυναμωθεί καθόλου. Αντιθέτως, πρόκειται για την κοινωνική απαίτηση με την μεγαλύτερη αποδοχή παγκοσμίως (πάνω από το 80% μ.ό.), ακόμα και σε χώρες που κατέχουν πυρηνικά.
Η δράση των ακτιβιστριών και ακτιβιστών σε όλες τις χώρες, δυναμώνει συνεχώς και ο δικός μας ρόλος ως οργανωμένη κοινωνία των πολιτών, από όλο το φάσμα των μετώπων δράσης, πρέπει να είναι κατά τη γνώμη μου, η συνεχής διεύρυνση του αντι-πυρηνικού μετώπου, ως μια γενναία και ιστορική επιλογή. Η χώρα μας, με την ιστορικότητα και την οικουμενικότητα του πολιτισμού της, έχει την ευκαιρία να καταγραφεί στην ανθρώπινη ιστορική μνήμη, ως μία από τις πρώτες 50 χώρες, που ελευθέρωσαν τον πλανήτη μας από την πυρηνική απειλή, υπογράφοντας και επικυρώνοντας τη ΣΑΠΟ.
Συνδέεται κατά τη γνώμη σου το ζήτημα των πυρηνικών με την κλιματική επείγουσα κατάσταση που ζούμε;
Το πυρηνικό οπλοστάσιο αποτελεί κομμάτι της ευρύτερης στρατιωτικής δομής πολλών κρατών. Η διατήρησή του, εκτός από το ποσοστό επί του συνολικότερου ετήσιου κόστους που υπάρχει παγκοσμίως (περίπου το 10% – 200 δις δολάρια ΗΠΑ), έχει και το ποσοστό ρύπανσης και εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου που του αναλογεί. Επιπροσθέτως, υπάρχουν πλέον σοβαρές ενδείξεις μόλυνσης από ραδιενέργεια περιοχών που φιλοξενούν ή έχουν φιλοξενήσει πυρηνικές κεφαλές, που προστίθενται στις ήδη μόνιμα μολυσμένες περιοχές των πυρηνικών δοκιμών.
Μία πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Scientific American (2010), δείχνει ότι έστω και μια πυρηνική σύγκρουση με τοπικό χαρακτήρα, θα είχε σοβαρότατες περιβαλλοντικές επιπτώσεις παγκοσμίως (πέρα από την απώλεια περισσότερων από 1 δις ανθρώπων), με κυριότερη, την πτώση της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου κάτω του φυσιολογικού για περίπου 10 έτη, με σημαντικές επιπτώσεις στην χλωρίδα, στα ύδατα και στα ζώα. Είναι μια υπαρκτή απειλή για το περιβάλλον και το παγκόσμιο κλίμα που μπορούμε άμεσα να εξαλείψουμε.
Τι να περιμένουμε από την Ελλάδα στο πλαίσιο δράσεων για τη 2η Παγκόσμια Πορεία που έχει ήδη ξεκινήσει;
Το ελληνικό τμήμα του ΚΧΠΒ εκτός από την εκδήλωση για την πρώτη προβολή του ντοκιμαντέρ της Pressenza «Η αρχή του τέλους των πυρηνικών όπλων», έχει ήδη ξεκινήσει μια εκστρατεία ενημέρωσης και κινητοποίησης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την ανάγκη άσκησης πίεσης στην Ελληνική κυβέρνηση να υπογράψει και να επικυρώσει τη ΣΑΠΟ. Επίσης, καλούμε και άλλους δήμους της χώρας, όπως έχουν κάνει ήδη 21, να γίνουν μέλη της διεθνούς κίνησης «Δήμαρχοι για την Ειρήνη» (Mayors for Peace), που έχουν ξεκινήσει πριν περίπου 40 χρόνια οι δήμαρχοι της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, προωθώντας το αίτημα για απαγόρευση των πυρηνικών όπλων μέχρι το 2020. Τέλος, καλούμε οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, την τοπική αυτοδιοίκηση και τους πολίτες, να επικοινωνήσουν μαζί μας, ώστε να σχεδιάσουμε δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, με κορύφωση την περίοδο 10-18 Φεβρουαρίου 2020, ώστε να δώσουμε ένα ισχυρό μήνυμα στην πολιτική ηγεσία για την ανάγκη υπογραφής και επικύρωσης της ΣΑΠΟ από την χώρα μας.
