Γράφει η Μαριλένα Λιβανού*

«Η αρχή του τέλους των πυρηνικών όπλων», ένα ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ που έκανε την πρεμιέρα του πριν λίγες μέρες στο Πλοίο της Ειρήνης, ανακάλεσε στη μνήμη μας τις μέρες της πυρηνικής καταστροφής στο Ναγκασάκι και στη Χιροσίμα και μας προβλημάτισε, μιας και η απειλή μιας πυρηνικής καταστροφής δεν έχει εξαλειφθεί. Σημαντικό βήμα αποτελεί η υπογραφή και η επικύρωση της Συνθήκης Απαγόρευσης των Πυρηνικών Όπλων, από 50 χώρες που είναι ο στόχος, για να τεθεί σε ισχύ η Συνθήκη μια για πάντα.

Ως πολίτες σίγουρα έχουμε χρέος να συνεισφέρουμε σε αυτή την τόσο σημαντική πρωτοβουλία για την εξάλειψη των πυρηνικών που μαζί της ίσως φέρει και την κατάργηση γενικά των οπλικών συστημάτων, που έχει γεμίσει τόση καταστροφή και οδύνη την Ανθρωπότητα.

Η ερώτηση που αναδύεται είναι πώς θα γίνει αυτό πραγματικότητα αν δεν είναι μια ανάγκη όλων των ανθρώπων για να σταματήσει και να εξαλειφθεί κάθε πόλεμος στον πλανήτη. Και πώς θα γίνει ανάγκη όταν ο κόσμος αυτός βομβαρδίζεται καθημερινά από τη βία, το φόβο, την ανασφάλεια, την καταπίεση και τον αποπροσανατολισμό.

Ζούμε σε συνθήκες χρωματισμένες από τους πολέμους και τη βία κάθε μορφής και φαίνεται ότι αυτό δεν θα σταματήσει, αντίθετα τείνει να αυξηθεί. Δεν φαίνεται να τελειώνει ο πόλεμος και η βία όταν χρησιμοποιείται η ίδια βία για να δικαιολογηθούν κάποιοι μιλώντας για «προληπτικούς πολέμους» για τη δήθεν αποκατάσταση της Ειρήνης ή άλλοτε χρησιμοποιώντας μέσα κοινωνικής καταστολής για την υποδούλωση ενός λαού που απλά διαδηλώνει γιατί απαιτεί τα αυτονόητα…

Χρειάζεται να γίνει ξεκάθαρη η ευθύνη αυτών που κυβερνούν και κυοφορούν όλες τις μορφές βίας, τη βία των πολέμων και την κοινωνική. Χρειάζεται να γίνει ξεκάθαρη η ευθύνη κάποιων άλλων που προσποιούνται ότι θα εξουσιάσουν μέσω της βίας. Και τέλος είναι χρήσιμο να ξεκαθαριστεί η υπευθυνότητα που έχουν οι λαοί, που έχουμε όλοι μας στο να σταματήσουμε να τροφοδοτούμε αυτή την ίδια βία.

Παρόλο που υπάρχουν πολύ καλές προθέσεις για τον τερματισμό των πολέμων και της βίας αν δεν κατανοηθεί το πρόβλημα στη ρίζα του δεν θα είναι χρήσιμες οι προσπάθειες για την παύση τους. Έτσι ανάμεσά μας, εμφανές ή κεκαλυμμένο, έξω από εμάς στην κοινωνία και μέσα μας, κατοικεί μια βόμβα που δημιουργεί αντιφάσεις και βία, που δημιουργεί απομόνωση και αδυναμία και ο μόνος τρόπος για να βγούμε από αυτή την ασφυξία είναι να αφοπλίσουμε τη μνησικακία.

Η κουλτούρα της μνησικακίας και η λειτουργία της

Η κουλτούρα του πολέμου, η νίκη του «ισχυρού» απέναντι στον «ανίσχυρο» και αντιστρόφως, είναι βαθιά ριζωμένη στις συνειδήσεις μας, στη ρίζα των συναισθημάτων μας. Ονομάζεται και μνησικακία.

Στην προσωπική ζωή με όπλο τον Θυμό μας πολεμάμε το κακό που μας κάνουν και αναζητούμε να πληρώσει ο «κακός» με τον ίδιο τρόπο ή και διπλά για τη ζημιά που μας έκανε και να υποφέρει το ίδιο όσο μας έκανε να υποφέρουμε. Στη κοινωνική μας ζωή απαιτούμε σωστά να πληρώσει ο «κακός» για τις αδικίες που υποστήκαμε εξαιτίας της βίας που μας άσκησε. Όμως εδώ ας βάλουμε ένα ερώτημα για τη δικαιοσύνη που αποδίδεται, όταν και όποτε εφαρμόζεται και αν είναι μια δικαιοσύνη μεταμφιεσμένη από το πέπλο της μνησικακίας. Επίσης ας κοιτάξουμε αν καμιά φορά έχουμε σταθεί μνησίκακα απέναντι σε έναν γειτονικό λαό. Γιατί παρ’ όλη την επιθυμία μας να υπογράψουμε μια συνθήκη Ειρήνης, γιατί είναι το σωστό και το δίκαιο, τον διακρίνουμε γιατί είναι άλλου χρώματος από εμάς ή άλλης θρησκείας ή γιατί θεωρούμε ότι συγκριτικά με εμάς είναι λίγο πιο βάρβαρος…

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή την κουλτούρα της μνησικακίας την διαιωνίζουν και οι «επιφανείς» που χρησιμοποιώντας μια παράλογη προπαγάνδα χειραγώγησης της σκέψης (σε ποια πλευρά ανήκουμε) και των συναισθημάτων μας (αυξάνοντας την οργή, το φόβο, το θυμό για τον «άλλον») μας διαιρούν σε λαούς καλούς και κακούς και έτσι συνεχίζουν να βασιλεύουν αλώβητοι καταστρέφοντας με τους πολέμους τους, τη βία τους, σπέρνοντας πόνο, φτώχεια και οδύνη.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η εκδίκηση ή αλλιώς μνησικακία είναι μια εγγραφή βαθιά ριζωμένη μέσα μας, στην ιστορική μας μνήμη, στο πολιτισμό μας και βασίζεται στη βία. Στη βία που υπάρχει μέσα μας και έξω από εμάς. Το θέμα είναι πώς θα αντισταθούμε… [1]

Η Συμφιλίωση

Λέει μια αρχή [2] της έγκυρης δράσης: «Δεν έχει σημασία σε ποια πλευρά σε έχουν τοποθετήσει τα συμβάντα αυτό που έχει σημασία είναι να κατανοήσεις ότι εσύ δεν έχεις επιλέξει καμία πλευρά».

Είναι καλό να διαλογιστούμε σε αυτή την αρχή γιατί συνήθως διαλέγουμε πλευρές, νομίζοντας ότι  επιλέγουμε. Πέφτουμε στην παγίδα των αντιθέτων, του σωστού και του λάθους, του καλού και του καλού και καταλήγουμε να κοιτάμε εχθρικά και να βλέπουμε «εχθρούς» παντού, έξω και μέσα μας.

Λέει μια άλλη αρχή [3] της έγκυρης δράσης: «Θα εξαφανίσεις τις συγκρούσεις σου όταν τις κατανοήσεις στην πιο βαθιά τους ρίζα, όχι όταν θελήσεις να τις επιλύσεις».

Ας μη θέλουμε να τελειώνουμε γρήγορα-γρήγορα με περιφερειακές λύσεις και ας ρίξουμε μια ματιά στη ρίζα των προβλημάτων μας που δημιουργούνται από την εσωτερική και την εξωτερική αντίφαση.

Ας επιχειρήσουμε να καθαρίσουμε τη δική μας μνήμη από την μνησικακία και ας εργαστούμε για να καθαρίσει και από τη συνολική μνήμη. Ας πάμε ένα βήμα «πέρα από την εκδίκηση». [4]

Δεν θα ξεχάσουμε, ούτε θα συγχωρέσουμε. Αν ξεχάσουμε θα συνεχίσει η βία και η καταστροφή, αν συγχωρέσουμε θα τοποθετηθούμε σε μια θέση πιο πάνω από τον άλλον. Ας αποφασίσουμε το ξεκίνημα μιας διαδικασίας Συμφιλίωσης, μιας έγκυρης δράσης που θα μας απομακρύνει από την αντίφαση, την οδύνη και την καταστροφή.

«Συμφιλιώνομαι δεν σημαίνει ξεχνώ ούτε συγχωρώ, σημαίνει αναγνωρίζω όσα συνέβησαν και σημαίνει προτίθεμαι να βγω από τον κύκλο της μνησικακίας. Σημαίνει ότι ξαναπερνώ το βλέμμα μου σε όσα έγιναν αναγνωρίζοντας τα λάθη τα δικά μου και των άλλων. Σημαίνει ότι προτίθεμαι να μην πάρω τον ίδιο δρόμο δεύτερη φορά, αλλά διατίθεμαι να επανορθώσω διπλά τις βλάβες που έγιναν. Όμως είναι σαφές ότι δεν μπορούμε να ζητήσουμε από εκείνους που μας έβλαψαν να επανορθώσουν διπλά τη βλάβη που μας προκάλεσαν. Ωστόσο είναι χρήσιμο να τους κάνουμε να δουν την αλυσίδα των ζημιών που σέρνουν στη ζωή τους, αλλά δεν μπορούμε να τους ζητήσουμε να επανορθώσουν διπλά το κακό που έκαναν.
Μ’ αυτό τον τρόπο, συμφιλιωνόμαστε με όποιον θεωρούμε «εχθρό» μας, παρόλο που αυτό δεν συνεπάγεται ότι και ο άλλος θα συμφιλιωθεί μαζί μας, αλλά αυτό είναι κομμάτι της μοίρας των δικών του πράξεων για τις οποίες εμείς δεν μπορούμε να αποφασίσουμε». [5]

Βήματα συμφιλίωσης για τη παύση των πολέμων και της βίας κάθε μορφής

Για να σταματήσουμε τους πολέμους, την απειλή μιας ολοκληρωτικής καταστροφής και τη βία κάθε μορφής σίγουρα χρειάζεται άμεσα να πιέσουμε, να πείσουμε, να καταγγείλουμε και σίγουρα την ίδια στιγμή ταυτόχρονα είναι ανάγκη να εργαστούμε ταπεινά και με νόημα για να οπλίσουμε την Συμφιλίωση και να πορευτούμε παρέα με αυτό το «νέο» που έχει γεννηθεί ήδη στους παράξενους καιρούς που ζούμε. Είναι η Ανατολή ενός καινούργιου κόσμου που ανοίγει το μέλλον για νέες, φρέσκιες δράσεις, που απαντούν τελικά στο συνολικό, το δομικό.

Ο Νους ξέρει να αναγνωρίζει

Ο ανθρώπινος νους ευτυχώς, αν θέλει, δεν ξεχνά. Δεν ξεχνά ούτε τα κακά ούτε τα καλά της ζωής. Αναγνωρίζει ό,τι είναι κακό και διαιρεί τον ψυχισμό και διαιρεί τους λαούς και αναγνωρίζει ό,τι είναι καλό και ενώνει τη σκέψη, την καρδιά και τη πράξη και ενώνει τους λαούς.

Ο δρόμος και η Ελπίδα

Φαίνεται ότι έχουμε την επιλογή να πάρουμε έναν άλλο δρόμο. Ένα δρόμο που προϋπήρξε και που σβήστηκαν τα σημάδια του προσωρινά. Είναι ο δρόμος που χάραξαν οι προϊστορικοί με την ανακάλυψη της φωτιάς και άνοιξαν το νου μας για να ανακαλύψουμε το Ανθρώπινο μέσα μας και τη βαθιά του ανάγκη να εξελιχθεί και να αποδώσει το αληθινό Νόημα της ζωής. Είναι ο δρόμος της κοινωνικής και προσωπικής Συμφιλίωσης. Αυτός που καθαρίζει τη μνήμη την προσωπική και τη συλλογική για να ανοίξει το μέλλον προς το Ανθρώπινο, το απαλό, το μη-βίαιο.

«Αλλά σε πείσμα όλων… σε πείσμα όλων, σε πείσμα αυτής της βασανιστικής απομόνωσης, κάτι απαλό σαν ένας μακρινός ήχος, κάτι απαλό σαν αεράκι της αυγής, κάτι που ξεκινά μαλακά ανοίγει δρόμο μέσα στον Άνθρωπο….
Γιατί ψυχή μου αυτή η Ελπίδα… που από τις σκοτεινές ώρες της θλίψης μου ανοίγει τον δρόμο στο φως». [6]

 

[1] Από το βιβλίο «Το Μήνυμα του Σίλο». Εκδόσεις Μονοπάτι. www.silo.net
[2] και [3] Από το βιβλίο «το Μήνυμα του Σίλο». Κεφάλαιο: Οι Αρχές.
[4] Τίτλος ντοκιμαντέρ «Πέρα από την εκδίκηση».
[5] Από την ομιλία του Σίλο στο Πάρκο Μελέτης και Περισυλλογής Πούντα ντε Βάκας. Αργεντινή, 2007, Ημέρες Συμφιλίωσης.
[6] Από την ομιλία του Σίλο στο Πάρκο Μελέτης και Περισυλλογής Λα Ρέχα. Αργεντινή, 2005.

 

* Η Μαριλένα Λιβανού είναι εκπαιδευτικός. Συμμετέχει στο ρεύμα του Νέου Ανθρωπισμού πάνω από 30 χρόνια. Δραστηριοποιείται και συμμετέχει ενεργά στην κοινότητα του Μηνύματος του Σίλο στην Αθήνα.