Χιλή: εδώ και οχτώ μέρες αναπνέουμε καθαρό αέρα

Από τον Andrés Figueroa Cornejo. Πρωτότυπος τίτλος του άρθρου: “Chile. Millones de corazones para cambiar la vida”.

25 Οκτωβρίου 2019, Σαντιάγκο, Χιλής, όγδοη ημέρα λαϊκής κινητοποίησης. Περίπου δύο εκατομμύρια άνθρωποι στην πρωτεύουσα και τρία εκατομμύρια σε ολόκληρη τη χώρα, πορεύονται. Τα μεγάλα εμπορικά κέντρα και η λεωφόρος της νότιας πλατείας που δέχεται τη διέλευση 18 εκατομμυρίων ανθρώπων, έμειναν άφωνα από τον τόσο κόσμο που συγκεντρώθηκε.

Όλα τα φύλα που γεννήθηκαν ή πρόκειται να γεννηθούν, όλο το καινούριο ξημέρωμα συγκεντρώθηκε εκεί. Κανείς δεν ήταν αρχηγός. Ούτε ένα πολιτικό κόμμα, ούτε πολλά πολιτικά κόμματα. Καμία ομάδα συντεχνίας που να συνδέεται με την εξουσία. Ούτε ευκαιριακοί ηγέτες, ούτε πρώην ηγέτες, ούτε οι ηγέτες της επόμενης μέρας. Τα άτομα που εκπροσωπούσαν μια τόσο διαφορετική και συγκεντρωμένη ανθρωπότητα τόσους πολλούς ανθρώπινους αστερισμούς δεν έδωσαν, ούτε άκουσαν ομιλίες. Απλώς αναγνωρίστηκαν ως ίσοι και μοναδικοί. Αντίθετοι, ευάλωτοι, βετεράνοι ή νεοεισερχόμενοι. Ιθαγενείς, μιγάδες, ερυθροί, υπέρμαχοι του φεμινισμού, του περιβάλλοντος, άτομα που ασκούν κριτική σε όλο το σύστημα ή σε μέρος του συστήματος, μαχητές εναντίον του καπιταλιστικού καθεστώτος, οργισμένοι αντιμιλιταριστές, υπέρμαχοι των κοινωνικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων.. Περιπετειώδεις, ντροπαλοί, νοσταλγικοί, φουτουριστές, ντροπαλοί, άτακτοι. Συνδυασμένοι ή ασύμμετροι. Όπως είναι η πραγματικότητα στην πλήρη της έκφραση.

(Η τηλεόραση των λίγων ιδιοκτητών, είπε ότι “μίλησε ο δρόμος.” Αντί για “δρόμος” θα έπρεπε να πει “λαός”. Το καταλαβαίνει και ο τελευταίος γραφειοκράτης ότι πρόκειται για τη “μεγαλύτερη πορεία στην ιστορία της Χιλής”, αλλά, εκ προμελέτης, μετατρέπεται το μέσον σε σκοπό. Ανάγεται σε φετίχ το λαϊκό μέσον. Αρκείται σε απλή περιγραφή του στόχου της συγκέντρωσης, δηλαδή την ανάγκη για κοινωνική δικαιοσύνη, τις δομικές αλλαγές που χρειάζονται για να ζήσουμε με αξιοπρέπεια. Δεν πειράζει όμως. Τουλάχιστον τρία εκατομμύρια καρδιές γνωρίζουν την αλήθεια.)

Η έρευνα Pulso Ciudadano της εταιρίας Activa Research με τον τίτλο “Κρίση στη Χιλή”, που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 22 και την Τετάρτη 23 Οκτωβρίου, αποκάλυψε ότι οι κινητοποιήσεις έχουν το 83% της λαϊκής έγκρισης. Η απόρριψη της κυβέρνησης του Sebastián Piñera έφθασε το 80%. Ο υπουργός Εσωτερικών και ο αδελφός του Piñera, Andrés Chadwick, υποστηρίζεται μόνο από το 5%. Το 61,5% των ερωτηθέντων έκρινε ότι τα μέτρα που ανακοίνωσε ο Piñera δεν επαρκούν για την επίλυση της κρίσης γενικά και το 56% δεν θεωρεί ότι τα μέτρα μπορούν να άρουν τις κοινωνικές ανισότητες. Σχεδόν το 89% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι απαραίτητο να αυξηθεί ο κατώτατος μισθός, ενώ το 77,5% πιστεύει ότι πρέπει να μειωθεί η τιμή των βασικών υπηρεσιών.

Ποιες σημαίες κυμάτιζαν; Δύο: η σημαία της Χιλής και αυτή των ανθρώπων Mapuche. Είναι εξαιρετικά απαραίτητο να επαναλάβουμε ότι κανείς δεν ηγήθηκε της πορείας. Δηλαδή, κανείς δεν μπορεί να «κεφαλαιοποιήσει» εκλογικά την κινητοποίηση του εκατομμυρίων. Όταν οι άνθρωποι φωνάζουν ότι “η Χιλή ξύπνησε”, σημαίνει ότι ο πλειοψηφικός πληθυσμός των λαϊκών και εργατικών τάξεων δεν είναι πλέον πρόθυμος να επιβιώσει με τον τρόπο που προσπαθούσε έως τώρα. Οι κοινωνικές σχέσεις, η κατεστημένη τάξη, πρέπει να τροποποιηθούν οργανικά. Αυτή είναι μια από τις ιστορικές διαδικασίες, στις οποίες το μέγεθος και το εύρος τους αγγίζουν ένα επίπεδο ικανό να πετύχει ένα ποιοτικό άλμα σε σχέση με μια δεδομένη κατάσταση. Η αύξηση της ποιότητας είναι ιστορική. Επομένως, τα πράγματα δεν μπορούν πλέον να διατηρηθούν όπως ήταν μέχρι τώρα. Το κοινό αμφισβητεί τον ιδιωτικό τομέα. Ο πρωταγωνιστικός ρόλος της κοινωνίας επικρίνει στην πράξη το καθεστώς της ολιγαρχίας και του κέρδους. Το δικαίωμα στη ζωή γίνεται σημαντικότερο από το δικαίωμα της ιδιοκτησίας.

Οι νέες και οι νέοι, όπως και οι όχι και τόσο νέοι, απαίτησαν την παραίτηση του Piñera, το τέλος της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, την επιστροφή του στρατού στα στρατόπεδα, την απονομής δικαιοσύνης για τους δολοφονηθέντες, τους σοβαρά τραυματίες, τους εξαφανισμένους, τους βιασμένους και τους βασανισμένους από τους ένστολους αυτές τις μέρες. Τραγούδησαν επίσης τα τραγούδια της ροκ ομάδας Los Prisioneros, που ήταν τα πιο δημοφιλή στη χώρα τότε που κυκλοφόρησαν τη δουλειά τους “La voz de los 80”, καταμεσίς της δικτατορίας του Pinochet. Τα πιο δημοφιλή ήταν το τραγούδι «Ο χορός όσων περισσεύουν» και το «Δεν χρειαζόμαστε σημαίες». Δεν νομίζω να χρειάζονται εξηγήσεις. Ομοίως, τραγουδούσαν το διεθνώς πλέον γνωστό “Λαός ενωμένος ποτέ νικημένος” και το “Δικαίωμα να ζει κανείς ειρηνικά” του δολοφονημένου καλλιτέχνη κατά τις πρώτες ημέρες της δικτατορίας, Víctor Jara. Το τραγούδι του Víctor Jara γράφτηκε στο πλαίσιο της αλληλεγγύης με τον λαό του Βιετνάμ που αποφάσισε να διεκδικήσει την ελευθερία και την ανεξαρτησία του, εναντίον των αμερικανικών στρατευμάτων.

Η πορεία αυτή, που χωρίζει ως ορόσημο την κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας ένα πριν και ένα μετά, δέχθηκε καταστολή σε ελάχιστα σημεία. Χημικά αέρια και νερό μαζί με χημικά αέρια εκτοξεύτηκαν άφθονα σε διαδηλωτές που ήταν ένα τετράγωνο από τη La Moneda. Δεν έχει σημασία. Εδώ και οκτώ ημέρες αναπνέουμε καθαρό αέρα πλέον στο Σαντιάγο.