Μια αναφορά της Science Daily διερευνά τους τρόπους με τους οποίους οι εικόνες από τη μνήμη αναπαριστούνται, είτε όπως τις είδαμε με βάση την εμπειρία που είχαμε, δηλαδή μέσα από τα δικά μας μάτια, είτε τις παρατηρήσαμε ως τρίτοι.
“Αν η μνήμη ήταν απλά μια ακριβής ανάκτηση των εμπειριών μας, θα πίστευε κανείς ότι θα θυμόμασταν τις πρώιμες αναμνήσεις μας από την προοπτική του πρώτου προσώπου”, δήλωσε η Peggy St Jacques, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Επιστημών της Σχολής Ψυχολογίας. “Η ανάκτηση μιας μνήμης δεν είναι σαν να βλέπετε μια ταινία για το τι συνέβη. Επεξεργαζόμαστε και τροποποιούμε τις μνήμες κάθε φορά που τις ανακαλούμε”.
Η προοπτική μέσα από την οποία ανακαλούμε μία μνήμη – είτε την βλέπουμε σε πρώτο πρόσωπο, μέσα από τα μάτια μας, είτε την παρατηρούμε σε τρίτο πρόσωπο – μπορεί να επηρεάσει τη ζωντάνια και την ισχύ της μνήμης, παρέχοντας ισχυρότερη ανάμνηση όταν γίνεται αντιληπτή στο πρώτο πρόσωπο.
“Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι αυτό μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο θα ανακαλέσουμε αργότερα αυτές τις αναμνήσεις”, δήλωσε η St Jacques, η οποία πρόσφατα συνέταξε έκθεση που διερευνά αυτό το φαινόμενο. “Η προβολή μιας μνήμης σε τρίτο πρόσωπο τείνει να μειώσει τη ζωντάνια αυτής της εμπειρίας, καθώς και το μέγεθος των συναισθημάτων που αισθανόμαστε. Το σύστημα μνήμης που έχουμε είναι πολύ δυναμικό και ευέλικτο.”
“Και αυτό είναι ίσως ένα καλό πράγμα”, εξήγησε η St Jacques. “Η ικανότητά μας να επεξεργαζόμαστε τις μνήμες μας μας επιτρέπει να μεγαλώνουμε και να αλλάζουμε τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τόσο τους εαυτούς μας όσο και τις εμπειρίες μας. Για παράδειγμα, αλλάζοντας τον τρόπο που αισθανόμαστε για μια ενοχλητική μνήμη, είμαστε σε θέση να μάθουμε και να προχωρήσουμε προς τα εμπρός, βοηθώντας αυτούς που υποφέρουν από μετατραυματική αγχώδη διαταραχή, για να αναφέρω ένα πρώτο παράδειγμα.”
“Έτσι, την επόμενη φορά που ανακαλείτε μια μνήμη σας σε τρίτο πρόσωπο, αναρωτηθείτε αν αυτή η μνήμη είναι πραγματική ή όχι. “Αν δεν θυμάστε αυτή την εμπειρία σα να τη ζήσατε με τα ίδια σας τα μάτια, είναι πιθανό η μνήμη να παραμορφώνεται με κάποιο τρόπο”, είπε. “Θα μπορούσαν να υπάρχουν ορισμένες πτυχές που να είναι ψευδείς ή αποτέλεσμα επεξεργασίας.”
Τα επόμενα βήματα στην έρευνα θα πραγματοποιηθούν χρησιμοποιώντας την εικονική πραγματικότητα ως τρόπο παροχής παρεμβατικών εμπειριών. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον αυτή η προσέγγιση που πλησιάζει μια φαινομενολογική άποψη, αλλά και που παράλληλα προτείνει την εισαγωγή τροποποιήσεων με πρόθεση στον τρόπο με τον οποίο η συνείδηση διαχειρίζεται τις δικές της εικόνες. Αναφέρεται επίσης στην πλαστικότητα που έχουν οι μνήμες, οι οποίες δεν είναι αμετακίνητες αλλά εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου.
Η ενεργή συνείδηση
Η συνειδητοποίηση ότι οι μνήμες μπορούν να μετατρέπονται με την πάροδο του χρόνου έχει μεγάλη σημασία για όσους και όσες βρίσκονται σε διαδικασία να δώσουν μεγαλύτερη δύναμη και σαφήνεια στις εικόνες τους για την οικοδόμηση μιας καλύτερης κοινωνίας. Γνωρίζουμε ότι συχνά οι εικόνες του μέλλοντος είναι αναπληρώσεις επώδυνων αναμνήσεων και δημιουργούν καταναγκασμούς και σταθερές εικόνες. Η ικανότητά του να μειώνει κανείς την αγωνία που σχετίζεται με τις μνήμες μπορεί να δώσει στον άνθρωπο περισσότερη ελευθερία να επιλέξει με πρόθεση εικόνες για το μέλλον. Παρατηρήθηκε επίσης σε μελέτες που διεξήχθησαν στην Ψυχολογία του Νέου Ανθρωπιστισμού ότι οι θετικές εικόνες του μέλλοντος είναι επίσης ικανές να τροποποιήσουν τις δυσάρεστες αναμνήσεις. Η μελέτη αυτών των μηχανισμών της συνείδησης που λαμβάνουν χώρα στο Πεδίο Αναπαράστασης, αποτελεί μέρος της διαδικασίας ανύψωσης του επιπέδου συνείδησης των ατόμων και της κοινωνίας στο σύνολό της.