Στις 8 Μαΐου, η Οργάνωση για τη Συνθήκη για τη Μέση Ανατολή (METO) πραγματοποίησε μια εκδήλωση με την υποστήριξη του Υπουργείου Εξωτερικών της Ιρλανδίας με τίτλο «Καταφέρνοντας το Δυνατό: Ζώνη χωρίς Όπλα Μαζικής Καταστροφής (ΟΜΚ) η Μέση Ανατολή». Καθώς συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις στο προκαταρκτικό συνέδριο για την Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων (ΣΜΔ) του 2019 και το Ιράν να ανακοινώνει ότι αναστέλλει κάποιες από τις υποχρεώσεις του στο πλαίσιο του Διεθνούς Συμφώνου για το Ιράν του 2015, το θέμα του τρόπου με τον οποίο η διεθνής κοινότητα μπορεί να σημειώσει πρόοδο σε αυτό το θέμα, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για την περιφερειακή και παγκόσμια ασφάλεια, γίνεται όλο και πιο σημαντικό.
Ο Wael Al Assad, πρώην εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα Αφοπλισμού και Περιφερειακής Ασφάλειας του Αραβικού Συνδέσμου μιλώντας προσωπικά, υπογράμμισε την ανάγκη να επαναπροσδιοριστεί η συζήτηση και να αλλάξουν οι αντιλήψεις σχετικά με τη ζώνη χωρίς ΟΜΚ στη Μέση Ανατολή. Είπε ότι υπάρχει ανάγκη να οικοδομηθούν συζητήσεις με θετικό τρόπο και να αποδομηθεί η αφήγηση ότι αυτή είναι μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε από τους Άραβες για να αφοπλίσει το Ισραήλ. Αντ’ αυτού, τα κράτη πρέπει να επικεντρωθούν στα οφέλη της συνεργασίας και στον τρόπο με τον οποίο η Ζώνη μπορεί να χρησιμεύσει ως πλατφόρμα για την περιφερειακή ειρήνη.
Η Patricia Lewis, από το Chatham House στο Ηνωμένο Βασίλειο, μίλησε για τις διαφορετικές προσεγγίσεις των κρατών στις διαπραγματεύσεις για τη Ζώνη και που μπορούν να βρεθούν δυνατότητες συμφωνίας και συμβιβασμού. Προειδοποίησε ότι, φυσικά, υπήρξαν διαφωνίες σχετικά με βασικά ζητήματα όπως ο ρόλος της ΣΜΔ, οι ευθύνες των θεματοφυλάκων κατά τις διαπραγματεύσεις και εάν οι διαπραγματεύσεις πρέπει να εξαρτώνται από τη βελτίωση της περιφερειακής ασφάλειας ή όχι. Ωστόσο, σημείωσε ότι όλες οι προσεγγίσεις στις διαπραγματεύσεις επιβεβαιώνουν το ψήφισμα του 1995, την ανάγκη τα κράτη να καταλήξουν ελεύθερα σε μια απόφαση και συναίνεση. Ομοίως, είδε τον πιθανό συμβιβασμό για την οικοδόμηση της τεχνικής ικανότητας και την εμπλοκή της κοινωνίας των πολιτών στην περιοχή και το ρόλο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη διαδικασία. Πρότεινε ότι ο ΟΗΕ θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα περιφερειακό κέντρο αφοπλισμού που θα μπορούσε να βοηθήσει στη διαδικασία.
Ο Tariq Rauf, πρώην επικεφαλής των διασκέψεων της IAEA (Διεθνής Οργάνωση Ατομικής Ενέργειας), μίλησε για τη δυναμική πίσω από το ψήφισμα του ΟΗΕ που καλούσε τη σύγκληση διάσκεψης για τη Ζώνη τον Νοέμβριο του 2019. Τον Οκτώβριο του 2018 στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, 103 κράτη ψήφισαν υπέρ του ψηφίσματος, ενώ 71 απείχαν και τρία κράτη ψήφισαν κατά του ψηφίσματος. Σύστησε ότι η διαδρομή του ΟΗΕ θα μπορούσε να βοηθήσει στην αποφυγή επανάληψης του 2015, κατά το οποίο η ζώνη χωρίς ΟΜΚ κατηγορήθηκε για την αποτυχία της διάσκεψης αναθεώρησης της ΣΜΔ τη χρονιά εκείνη. Συζήτησε τη σημασία του έργου του προγράμματος METO και ελπίζει ότι η διάσκεψη μπορεί να εμπνευστεί από το Προσχέδιο Συνθήκης της οργάνωσης.
Ο Emad Kiyaei του προγράμματος METO περιέγραψε τον σκοπό του. Συμφώνησε ότι υπάρχει ανάγκη για νέα και καινοτόμο σκέψη σχετικά με αυτό το ζήτημα υποστηρίζοντας ότι η δημιουργία μιας Ζώνης χωρίς ΟΜΚ στη Μέση Ανατολή είναι προς το κοινό συμφέρον όλων. Είπε ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι η έλλειψη πολιτικής βούλησης και εγγράφων για να εργαστούν πάνω σε αυτά τα κράτη. Έτσι, το πρόγραμμα METO δημιούργησε μια εξελισσόμενη, επαναληπτική Συνθήκη για διαβούλευση. Αυτή βασίζεται σε προηγούμενες Συνθήκες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων άλλων ζωνών χωρίς πυρηνικά όπλα, στη Συνθήκη Απαγόρευσης των Πυρηνικών Όπλων και στο JCPOA (Κοινό ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης), τη Συμφωνία για το Ιράν, το οποίο συνδέει με επιτυχία την υποστήριξη του ΟΗΕ και της διεθνούς υποστήριξης στη συμφωνία. Επιπλέον, το Πρόγραμμα METO είναι ένα φόρουμ για συζήτηση για τη Ζώνη στην περιοχή. Περιέγραψε τη σημασία της συζήτησης υπό την ηγεσία των ανθρώπων της περιοχής.
Η Sharon Dolev, επίσης από το Πρόγραμμα METO, περιέγραψε περαιτέρω το σκεπτικό του. Επέτεινε την ανάγκη συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών στην περιοχή και την ιδιαίτερη σημασία του Ισραήλ. Είπε ότι υπάρχουν περιθώρια αλλαγής της ισραηλινής αντίληψης για τα πυρηνικά όπλα, η κύρια πρόκληση είναι ότι η ισραηλινή κοινωνία των πολιτών δεν επικεντρώνεται σε αυτό το θέμα επί του παρόντος. Αντί να επικεντρωθούν στο εάν η ειρήνη στη Μέση Ανατολή θα πρέπει να έρθει πριν τη Ζώνη, οι συνομιλίες στο Ισραήλ θα πρέπει να επικεντρωθούν στο τι είναι δυνατό. Είπε ότι υπάρχουν σοβαροί λόγοι να ανησυχούν για μια κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών στη Μέση Ανατολή και κάλεσε τα κράτη να μιλήσουν με τη Μέση Ανατολή και όχι για τη Μέση Ανατολή όταν προσεγγίζουν τη Ζώνη. Ενεργώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο, κάλεσε για μεγαλύτερη υποστήριξη για τις προσπάθειες της κοινωνίας των πολιτών για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη Ζώνη και για περισσότερη δουλειά για την οικοδόμηση υποστήριξης για την πρωτοβουλία.
Οι ομιλίες ακολούθησαν μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη τύπου στην οποία συμμετείχαν ορισμένοι διακεκριμένοι αντιπρόσωποι που συμμετείχαν στη Διάσκεψη του Νοεμβρίου. Η Sima Sami Bahous, πρέσβης της Ιορδανίας στον ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη και πρόεδρος της Διάσκεψης του Νοεμβρίου, υπογράμμισε τον ανοικτό και συνεργατικό χαρακτήρα της Διάσκεψης για την επίτευξη προόδου για τη Ζώνη. Δήλωσε ότι η Ιορδανία είχε ήδη αρχίσει εκτεταμένες διαβουλεύσεις με διάφορα κράτη, λέγοντας ότι όλες οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με συναίνεση και με τη συμφωνία όλων των κρατών στην περιοχή. Οι συμμετέχοντες επαίνεσαν τη σημασία της ύπαρξης ανοικτών κειμένων για τη δημιουργία συζητήσεων και τον θετικό και εποικοδομητικό τρόπο με τον οποίο το πρόγραμμα METO εργάζεται για την επίτευξη του δυνατού και τη δημιουργία ζώνης χωρίς ΟΜΚ στη Μέση Ανατολή.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το Πρόγραμμα METO και το Προσχέδιο Συνθήκης μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του: www.wmd-free.me
Μετάφραση από τα Αγγλικά: Pressenza Athens
