Συνέντευξη με την Μαρία Στογιάννη, θετική εκπαιδεύτρια σκύλων της ομάδας Therapydogs.
Από καταβολής κόσμου η συνύπαρξη του ανθρώπου με τα ζώα είναι διαρκής και εξελικτική. Αν και στον καιρό μας στη σχέση αυτή φαίνεται να κυριαρχεί μια αντίληψη υπεροχής και υπερεκμετάλλευσης του ανθρώπου προς τα ζώα, η εθελοντική προσπάθεια των Therapydogs (Animal Assisted Therapy) μας συνδέει με την εγγεγραμμένη κυτταρικά μνήμη ως προς τη θεραπευτική επίδραση της επαφής με τα ζώα. Επαναφέρει τη θεραπεία με την έννοια της φροντίδας σε ένα πρώιμο μα βασικό επίπεδο, αυτό της ποιότητας της επαφής ως «άγγιγμα», ως «χώρος» στο εδώ και τώρα για τη συνάντηση του ανθρώπου με τα ζώα σε επίπεδο αισθητηριακής και συναισθηματικής αλληλεπίδρασης, συνάντηση που βοηθά σε μια επανασύνδεση με τη φύση εν γένει.
Οι σκύλοι θεραπείας είναι μια εναλλακτική (ή και συμπληρωματική) θεραπεία μέσω ζώων ή δια μέσου των ζώων με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ανθρώπου. Στην Ελλάδα ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα σκύλων θεραπευτικής επαφής ξεκίνησε το 2012 με έδρα τη Θεσσαλονίκη.
Η Μαρία Στογιάννη – (θετική εκπαιδεύτρια σκύλων της ομάδας 4dogs.gr και υπεύθυνη ένταξης των σκύλων θεραπείας therapydogs.gr), μιλά για αυτή την προσπάθεια.
Τι σας ώθησε στο ξεκίνημα της δράσης της εθελοντικής ομάδας TherapyDogs;
Η δράση ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2012 από την Πασχάλη Τέρψη και εμένα. Η αγάπη μας για τον άνθρωπο και τα ζώα όπως και η ανάγκη μας για προσφορά σε ένα χώρο (της αναπηρίας και των ψυχικά ασθενών) με μεγάλες ελλείψεις μας οδήγησε στο να ξεκινήσουμε αυτό το εθελοντικό έργο. Αποφασίσαμε να ενημερωθούμε (σεμινάρια, βιβλία, άρθρα) από πανεπιστήμια του εξωτερικού σχετικά με την θεραπεία με την βοήθεια των ζώων (ή Animal Assisted Therapy) ώστε να τηρούνται όλες οι απαραίτητες προϋποθέσεις τόσο για τα σκυλιά που συμμετέχουν όσο και για τα άτομα που παίρνουν μέρος στις συνεδρίες.
Ποια είναι η θεραπευτική διάσταση της σχέσης με τα ζώα;
Η σχέση ανθρώπου-ζώου είναι αναμφισβήτητα πολύ ισχυρή. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι τα ζώα έχουν θετική επίδραση στην ζωή μας. Η επαφή με ζώα βελτιώνει τις κοινωνικές μας δεξιότητες, αυξάνει την αυτοεκτίμηση και το αίσθημα ευθύνης, μειώνει τη κατάθλιψη, το άγχος, προσφέρει ηρεμία και αίσθηση ασφάλειας και πολλά ακόμη. Ίσως το σημαντικότερο είναι ότι έχουμε δίπλα μας ένα πλάσμα που μας αγαπά με ανιδιοτέλεια και μας προσφέρει πολύ χαρά.
Τα ανάπηρα παιδιά και οι σκύλοι λειτουργούν με βάση το πρωτογενές ένστικτο, έτσι η επαφή αυτών των δύο είναι κάτι απόλυτα φυσιολογικό. Ένας σκύλος δεν μας κρίνει για το παράξενο περπάτημα μας, για την αδυναμία του λόγου μας ή ακόμη και για μια δυσμορφία που μπορεί να έχουμε. Οι ειδικά εκπαιδευμένοι σκύλοι της ομάδας μας πλησιάζουν τα παιδιά και περιμένουν μόνο το χάδι και την αγάπη τους. Από την άλλη πλευρά τα παιδιά χαλαρώνουν κοντά στα σκυλάκια, χαίρονται με την παρουσία τους και εκτός της διασκέδασης, τους δίνεται η ευκαιρία, για το χρονικό διάστημα που διαρκεί η συνεδρία, να αναλάβουν την ευθύνη και την φροντίδα των σκύλων-θεραπευτών. Με αυτό τον τρόπο αυξάνεται η αυτοπεποίθηση τους και νιώθουν περήφανα για τις ικανότητες τους.
Αντίστοιχα, δημιουργεί ένα περιβάλλον ασφάλειας και ηρεμίας στους ψυχικά ασθενείς.
Το στοιχείο καταλύτης σε αυτή τη σχέση;
Η αγάπη και η αλληλεπίδραση σε συνδυασμό με την σωστή συνεργασία.
Υπάρχουν ανάλογες δράσεις σε άλλες χώρες;
Η θεραπεία με την βοήθεια των ζώων (Animal Assisted Therapy) είναι μια ιατρικά αποδεδειγμένη μορφή εναλλακτικής θεραπείας και πολύ διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο εδώ και πάρα πολλά χρόνια και η οποία υλοποιείτε εκτός από την Αμερική, σε πολλές χώρες της Ευρώπης και την Ασία.
Θα αναφέρω τον σύλλογο Antropozoa στην Ιταλία ο οποίος εδώ και δεκαπέντε χρόνια συνεργάζεται με το δημόσιο παιδιατρικό νοσοκομείο Meyer στην Φλωρεντία. Οι παρεμβάσεις με τα ζώα είναι μέρος της διαδικασίας θεραπείας και υποστήριξης, με στόχο τη βελτίωση της διαμονής του παιδιού. Έρευνες του νοσοκομείου έχουν δείξει ότι ο χρόνος αποκατάστασης, είναι μικρότερος όταν συμμετέχει ένας σκύλος θεραπείας.
Βρίσκει ανταπόκριση στην Ελλάδα;
Στα επτά χρόνια της εθελοντικής δράσης μας έχουμε δουλέψει (και συνεχίζουμε) με περισσότερα από 500 άτομα όλων των ηλικιών -από 4 έως και 86 χρονών- στους παρακάτω φορείς και ιδρύματα:
- 424 Στρατιωτικό Νοσοκομείο (ψυχιατρικό τμήμα)
- ΕΛΕΠΑΠ (που απασχολεί πολυανάπηρα παιδιά),
- Ίδρυμα κεπεπ ΑΓ.ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ (βαριές πολλαπλές αναπηρίες),
- ΨΥΧΑΡΓΩΣ (πρόγραμμα ψυχιατρικής μεταρρύθμισης),
- 1ο ΕΕΕΕΚ Δήμου Πυλαίας-Χορτιάτη (Εργαστήριο Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης & Κατάρτισης)
- ΑΜΜΥΜΩΝΗ (που εκπαιδεύει τυφλά παιδιά με συνοδές αναπηρίες),
- Σώμα Φίλων Αμέα «Δράση για το κάτι άλλο» (απασχολεί παιδιά με αυτισμό, νοητική, κινητικά προβλήματα),
- Απογευματινό τμήμα απασχόλησης Αμέα του Δήμου Καλαμαριάς, καθώς και παιδιά του παιδικού χωριού Φιλύρου και του Ιδρύματος Αγ. Παντελεήμονος.
Λίγα λόγια για την ομάδα σας; Τι είναι αυτό που σας ενώνει;
Το Therapydogs είναι ένα εθελοντικό μη κερδοσκοπικό σωματείο και μέλος του παγκόσμιου οργανισμού ΙΑΗΑΙΟ (International Association of Human-Animal Interaction Organizations). Η έδρα μας είναι στη Θεσσαλονίκη και είμαστε το μοναδικό σωματείο στην Ελλάδα που εδώ και επτά συνεχόμενα χρόνια έχουμε ως δράση μας την θεραπεία με την βοήθεια των ζώων για άτομα με αναπηρία και ψυχικές ασθένειες. Στην ομάδα που δημιουργήσαμε συμμετέχουν ψυχολόγοι, ειδικοί παιδαγωγοί, εργοθεραπευτές, κτηνίατρος και θετικοί εκπαιδευτές σκύλων καθώς και εθελοντές με άλλες ειδικότητες. Μας ενώνει η ανάγκη προσφοράς στον συνάνθρωπο μας και ο «επαγγελματισμός» μας.
Δυσκολίες που κύρια αντιμετωπίζετε;
Όπως ανέφερα και πριν, η θεραπεία με την βοήθεια των ζώων έχει αποδείξει ιατρικά την αξία της από τον προηγούμενο αιώνα στο εξωτερικό. Στην Ελλάδα δυστυχώς πρέπει να γίνουν ακόμη, πολλά βήματα. Για παράδειγμα η απαγόρευση εισόδου σκύλων θεραπείας στα περισσότερα μέρη είναι κάτι που πρέπει να αλλάξει.
Η σωστή ενημέρωση και η προβολή του έργου μας πιστεύω πως θα βοηθήσει σε αυτήν την αλλαγή.
Επίσης θα ήθελα να επισημάνω πως μία ακόμη δυσκολία είναι πως δεν έχουμε καμία οικονομική βοήθεια είτε από χορηγούς είτε από το κράτος. Όλη η δράση στηρίζεται από εμάς. Είναι μία ακριβή δράση βάση των προδιαγραφών που ακολουθούμε, του παγκόσμιου οργανισμού ζώων θεραπείας Petpartners.org.
Στιγμές ανατροφοδότησης που σας επιστρέφουν τη χαρά της προσφοράς σας και σας ενδυναμώνουν ώστε να συνεχίσετε;
Όλοι οι συμμετέχοντες είτε με αναπηρία είτε με ψυχικές ασθένειες είναι μοναδικοί. Αυτό σημαίνει πως κάθε συνεδρία μας προσφέρει μοναδικά συναισθήματα.
Τι σημαίνει ο εθελοντισμός για σας;
Νομίζω ότι ο εθελοντισμός είναι άποψη ζωής και για τον λόγο αυτό συμμετέχω και σε άλλα εθελοντικά προγράμματα φιλοζωικά & εκπαιδευτικά. Καταθέτοντας την ψυχή μας και λίγο από τον χρόνο μας, εισπράττουμε χαρά και «γεμίζουμε» με την αίσθηση της προσφοράς. Δεν μετριούνται όλα με τα χρήματα. Ο εθελοντισμός είναι δωρεάν, μπορεί να γίνει μέρος της ζωής μας και να την βελτιώσει.
Τι εκπαίδευση παίρνουν οι εθελοντές που επιθυμούν να συμμετάσχουν στη δράση σας;
Ένα από τα βασικά στοιχεία, είναι η προσωπικότητα του εθελοντή, η θέληση του για προσφορά, η υπευθυνότητα, η συνέπεια, και η θέληση για συνεργασία στο να συμμετέχει στις δράσεις. Όλοι οι εθελοντές ακολουθούν τα εξής στάδια εξέλιξης:
1) παρακολούθηση του μοναδικού, ελληνικού εξ’ αποστάσεως σεμιναρίου «Θεραπεία με την βοήθεια των ζώων»,
2) μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του θεωρητικού σεμιναρίου εξ’ αποστάσεως (τεστ), συμμετοχή σε πρακτική εξάσκηση,
3) απλός παρατηρητής,
4) βοηθός εθελοντής,
5) εθελοντής με καθορισμένες αρμοδιότητες,
6) υπεύθυνος τμήματος
Αναγνωρίζεται το έργο σας;
Η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση των φορέων για συνεργασία δηλώνει και την αναγνώριση του έργου μας.
Ποια θα ήταν για εσάς η μεγαλύτερη αναγνώριση;
Να υπάρξει νομοθεσία που να πιστοποιεί την θεραπεία με την βοήθεια των ζώων στο Ελληνικό κράτος, κάτι για το οποίο προσπαθούμε εδώ και χρόνια σε συνεργασία με τα αρμόδια υπουργεία.
Τι είναι αυτό που σας εμπνέει να συνεχίσετε να εξελίσσεται τη δράση σας;
Στόχος μας είναι να διαδώσουμε στην Ελλάδα την θεραπευτική επαφή ζώων με ανθρώπους, ώστε να βοηθηθούν όσο το δυνατόν περισσότερες κοινωνικά ευπαθείς ομάδες που έχουν ανάγκη (πχ. σε προγράμματα επισκέψεων σε νοσοκομεία, γηροκομεία, σχολεία, κέντρα αποκατάστασης ατόμων, νοσηλευτικά ιδρύματα, φυλακές κλπ) .
Με ποιο τρόπο μπορεί κάποιος/α που ενδιαφέρεται να βοηθήσετε στην προσπάθεια σας;
Όποιος θέλει, μπορεί να μπει στην ιστοσελίδα μας www.therapydogs.gr ή στην σελίδα μας στο Facebook (https://www.facebook.com/therapydogs.gr/), να γνωρίσει την ομάδα και την δράση μας και να επικοινωνήσει μαζί μας είτε τηλεφωνικά είτε μέσω mail.
Η στήριξη όλων είναι πολύτιμη για εμάς.
