Μετά από αιώνες άρνησης της ιστορίας και της ταυτότητας των Αϊνού , η Ιαπωνία αναγνώρισε για πρώτη φορά επισήμως τη φυλή ως ιθαγενικό πληθυσμό της χώρας.
Με νομοσχέδιο που εγκρίθηκε την Παρασκευή 19 Απριλίου, η Ιαπωνία αναγνωρίζει τους Αϊνού της νήσου Χοκκάιντο ως ιθαγενείς της χώρας, προωθώντας επιπλέον μέτρα ώστε να καταστεί η Ιαπωνία μια πιο ανοικτή κοινωνία για τον συγκεκριμένο πληθυσμό, να ενισχυθούν οι τοπικές οικονομίες τους και να αποκτήσει μεγαλύτερη ορατότητα ο πολιτισμός τους.
Ο νόμος προβλέπει ότι η κεντρική και οι τοπικές κυβερνήσεις θα λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για την ενίσχυση του πολιτισμού και της βιομηχανίας των Aϊνού, στο πλαίσιο της αποκατάστασης των μακρόχρονων κοινωνικο-οικονομικών ανισοτήτων που αντιμετώπισε ο συγκεκριμένος ιθαγενικός πληθυσμός.
Ο νέος νόμος χαρακτηρίζεται από ακτιβιστές των δικαιωμάτων των ιθαγενικών πληθυσμών και εκπροσώπους των Aϊνού ως ένα καταρχάς «θετικό βήμα». Ωστόσο, έντονες κριτικές ασκούνται για το γεγονός ότι ο νόμος δεν περιλαμβάνει μια απολογία του ιαπωνικού κράτους για τη βία που υπέστη η φυλή, καθώς επίσης και ότι δεν κατοχυρώνει το δικαίωμα του αυτό-προσδιορισμού και της εκπαίδευσης των Αϊνού, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Διακήρυξης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των αυτοχθόνων πληθυσμών του 2007.
Το μέγεθος του πληθυσμού των Αϊνού, οι οποίοι ζουν κυρίως στη νήσο Χοκκάιντο της Ιαπωνίας και τη νήσο Σαχαλίν της Ρωσίας, δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια, ενώ ειδικοί στη μελέτη της ιστορίας της συγκεκριμένης φυλής υπογραμμίζουν τον κίνδυνο εξαφάνισής της.
Σύμφωνα με έρευνα της κυβέρνησης του Χοκκάιντο το 2013, ο πληθυσμός των Αϊνού που ζούσαν στο νησί υπολογιζόταν σε 17.000, ωστόσο ο Σύνδεσμος των Αϊνού του Χοκκάιντο εκτιμά ότι ο αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλοί από τους Αϊνού δεν δηλώνουν την ταυτότητά τους υπό τον φόβο του αποκλεισμού, ενώ νεότεροι δεν γνωρίζουν τις ρίζες τους, καθώς οι γονείς τους που τις απέκρυπταν επίσης ως μέσο αυτοπροστασίας.
Σύμφωνα με τις ιστορικές ενδείξεις που υπάρχουν για τη συγκεκριμένη φυλή, ο πολιτισμός των Αϊνού φαίνεται ότι αναδύθηκε τον 13ο αιώνα μ.Χ. ως αποτέλεσμα της επαφής μέσω του εμπορίου ανάμεσα στους ιθαγενείς του Χοκκάιντο και τους κατοίκους του νησιού Χονσού, που αποτελεί το μεγαλύτερο νησί της χώρας. Μεταξύ του 15ου και του 18ου αιώνα καταγράφονται διαρκείς διώξεις των Αϊνού από τον κυρίαρχο ιαπωνικό πληθυσμό.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, η ιαπωνική κυβέρνηση θέσπισε το Νόμο περί Προστασίας των Αβορίγινων του Χοκκάιντο, ο οποίος όπως και σε άλλες ιστορικές περιπτώσεις καταπάτησης των δικαιωμάτων των ιθαγενικών πληθυσμών, αποτελούσε ένα εργαλείο βίαιης αφομοίωσής τους στην κυρίαρχη κουλτούρα, μέσω της αποστέρησης του δικαιώματος στη δική τους εκπαίδευση και της αλλοίωσης των κοινοτικών και οικονομικών δομών τους.
