Οι επιπτώσεις του ρήγματος του φράγματος αποβλήτων των ανθρακορυχείων στις 25 Ιανουαρίου, για τον αυτόχθονα λαό Pataxo Ha-ha-Hae, μας θυμίζουν αυτά που έζησε πριν από τρία χρόνια ο λαός Krenak με τον οποίο συνεργαστήκαμε για να κάνουμε μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης του κόσμου κατά των καταστροφών που έχουν προκληθεί από την τρομοκρατία. Ήρθε ο καιρός να σταματήσουμε να έχουμε ως πρότυπο ζωής αυτόν τον τύπο κοινωνίας που βασίζεται στην καταχρηστική εκμετάλλευση της φύσης.
Πριν τρία χρόνια, το ρήγμα ενός φράγματος αποβλήτων των ανθρακορυχείων της εταιρείας μεταλλευμάτων Samarco (κοινοπραξία των εταιρειών Vale και BHP) προκάλεσε τη μεγαλύτερη ρύπανση που έχει γνωρίσει ποτέ η Βραζιλία, την ξηρασία του ποταμού Rio Doce, και δημιούργησε προβλήματα σε περίπου 4 εκατομμύρια ανθρώπους, που ήταν άμεσα ή έμμεσα θύματα αυτού του οικολογικού περιβαλλοντολογικού εγκλήματος.
Μέσω της καμπάνιας “Δικαιοσύνη για το λαό Krenak”, που ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2018, η France Libertés ενημέρωσε για την ιδιαιτέρως ανησυχητική κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο λαός Krenak, του οποίου καταστράφηκαν η γη και τα ιερά ποτάμια. Οι Κρενάκ δεν μπορούν πια να πραγματοποιήσουν τις πολιτισμικές και πνευματικές τους δραστηριότητες που συνδέονται με τον ποταμό και έχουν στερηθεί τα μέσα επιβίωσής τους (χρηματοδότηση για το νερό του ποταμού, για το ψάρεμα, για την καλλιέργεια της γης). Πρόκειται πραγματικά για μια ανατροπή γι’αυτό το λαό, που είναι αλληλέγγυος απέναντι στα θύματα του νέου ρήγματος του φράγματος των αποβλήτων των ανθρακωρυχείων της εταιρείας Vale, ρήγμα που συνέβη στις 25 Ιανουαρίου αυτού του έτους.
Ανάμεσα στα θύματα της ρύπανσης βρίσκεται και μια κοινότητα του αυτόχθονα λαού Pataxo Ha-ha-hae. Ζώντας στις όχθες του ποταμού Paraopeba, ο οποίος είχε καταστραφεί ολοσχερώς από τα τοξικά λύματα, οι Pataxo Ha-ha-Hae, είναι ανήσυχοι. Η Πρόεδρος του χωριού Nao Xoha,Hayo, μας περιγράφει περιληπτικά την κατάσταση:”Ο ποταμός μας έχει πεθάνει. Δεν υπάρχει κανένα μέσο επιβίωσης”.
Για τους Κrenak, ο ποταμός διαδραμάτιζε ένα πολύ σημαντικό ρόλο: πόσιμο νερό για την ύδρευση αλλά και για την άρδευση όσον αφορά την καλλιέργεια της γης, το ψάρεμα… Η Αντι-Πρόεδρος, Celia Peixoto, εξηγεί επίσης την ιδιαίτερη σχέση του λαού της με το νερό: “Ο λαός Pataxo προέρχεται από μια σταγόνα νερό που έπεσε στη γη. Η σχέση μας με το νερό είναι πολύ δυνατή”.
Ο Aigoho Pataxo Ha-ha-Hae, διερωτάται ως προς την αιτία του προβλήματος, την υπέρμετρη εκμετάλλευση της φύσης στ΄όνομα της προόδου: “Πιστεύετε ότι η εταιρεία μεταλλευμάτων νοιάζεται ως προς αυτό; Ενδιαφέρεται γι’αυτό κάποιος Δήμαρχος ο οποίος είναι αρμόδιος γι’αυτήν την οικιστική ζώνη; Όχι, δεν γνωρίζουν τη σημασία του ποταμού γι’αυτόν τον λαό, δεν λατρεύουν παρά μόνο το χρήμα, το μετάλλευμα“. Για τον Πρόεδρο του χωριού, αυτή η έκχυση τοξικών λυμάτων δεν είναι τίποτε άλλο από το γεγονός ότι “η Μητέρα-Φύση εκδικείται γι’αυτά που έχει υποστεί από τους Λευκούς”.
Ο Geovani Krenak απευθύνεται στον κόσμο μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα με το hashtag #Vale Criminosa (Εγκληματική κοιλάδα) για να υπογραμμίσει την υπαιτιότητα της εταιρείας μεταλλευμάτων, τόσο για τα γεγονότα του 2015 εξαιτίας των οποίων ο λαός Krenak εξακολουθεί ακόμη να υποφέρει, καθώς επίσης και για ό,τι συνέβη το 2019. Ο Geovani Krenak δεν έχει παρά να δει αυτόν τον λαό με συμπάθεια, ως νέο θύμα των αρπακτικών συστημάτων εξόρυξης φυσικών πόρων, εξόρυξη που θα έχει δραματικές συνέπειες για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα οικοσυστήματα. Γι’αυτόν, είναι απαραίτητο ν’αμφισβητήσουμε αυτόν τον τύπο κοινωνίας που καταστρέφει τα πάντα στο πέρασμά του. Υπενθυμίζει: “Οι πρόγονοι μας βίωσαν αιματηρούς πολέμους ούτως ώστε ν’αποφύγουμε να φτάσουμε σήμερα στο σημείο που βρισκόμαστε. Χωρίς νερό, χωρίς δάση και ζώα. Χιλιάδες έμψυχα όντα κοντεύουν να σταματήσουν να υπάρχουν εξαιτίας των εγκλημάτων που έχουν διαπραχθεί από επιχειρήσεις όπως η Vale”. Ο Geovani μοιράζεται το φόβο του για τέτοιου είδους εγκλήματα τα οποία πιστεύει πως θα είναι ακόμη πιο συχνά στο μέλλον: “Το χειρότερο είναι το να διαπιστώνει κανείς ότι σε καθένα από αυτά τα εγκλήματα, η νομοθεσία της Βραζιλίας διευκολύνει ακόμη περισσότερο τον τρόπο με τον οποίο δρουν αυτές οι επιχειρήσεις”.
Υπάρχει ο φόβος ότι η France Libertés διαδίδει πολύ περισσότερα όσον αφορά τα πρώτα μέτρα που έχουν παρθεί από την κυβέρνηση της Βραζιλίας του Jair Bolsonaro ως προς το ζήτημα των αυτόχθονων λαών. Η κυβέρνηση, αποδυναμώνοντας τον κρατικό οργανισμό που έχει στη δικαιοδοσία του ζητήματα αυτόχθονων λαών της Βραζιλίας και κυρίως μεταφέροντας το διαγωνισμό της οριοθέτησης της γης των αυτόχθονων του FUNAI (Εθνικό Ίδρυμα για την υποστήριξη των αυτοχθόνων πληθυσμών), στο Υπουργείο Γεωργίας, επιβεβαιώνει τη δέσμευσή της να διανείμει την αυτόχθονη γη στο αγρο-εμπόριο.
————————
Μετάφραση από τα γαλλικά για την ελληνική pressenza: Χριστίνα Κηπουρού.
