Τα τελευταία χρόνια στον Βόλο το εργοστάσιο της ΑΓΕΤ Ηρακλής, συμφερόντων της γαλλικής Lafarge, καίει «εναλλακτικά καύσιμα», το επονομαζόμενο RDF (Refuse-derived Fuel). Για τους κατοίκους του Βόλου, αυτό δεν σημαίνει κάτι άλλο από την καύση σκουπιδιών με συνέπεια την ρύπανση του περιβάλλοντος και την σημαντική επιβάρυνσή της υγείας τους.
Η Ιφιγένεια Ηλιοπούλου, κάτοικος Βόλου και μέλος της Επιτροπής Αγώνα Πολιτών Βόλου, μίλησε στο omniatv για την καύση των αποβλήτων, την ρύπανση και τις επιπτώσεις της, με αφορμή το συλλαλητήριο που διοργάνωσε η Επιτροπή, το Σάββατο 16 Μαρτίου.
Πότε και πως ξεκινά το ζήτημα με την καύση σκουπιδιών στο Βόλο;
Το 2013 υπέγραψε ο τότε Υπουργός Περιβάλλοντος του ΠΑΣΟΚ, Μανιάτης, για να δοθεί άδεια σε τσιμεντοβιομηχανίες να καίνε σκουπίδια. Το 2014 δόθηκε αυτή η άδεια και μπορούσαν πλέον επίσημα τα τσιμεντάδικα τόσο της ΑΓΕΤ όσο και του ΤΙΤΑΝ να καίνε σκουπίδια. Εμείς το μαθαίνουμε στο Βόλο από το ΚΚΕ, το οποίο ανακινεί το ζήτημα το 2017 και η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία, μια περιβαλλοντική οργάνωση εδώ στο Βόλο, κινητοποιεί τον κόσμο. Διοργανώνει μια ενημέρωση, καλώντας φορείς και πολίτες να παρακολουθήσουν τις ενημερωτικές ομιλίες.
Πώς προέκυψε η συγκρότηση της Επιτροπής Αγώνα Πολιτών Βόλου;
Αμέσως μετά την ημερίδα αυτή. Με την πρωτοβουλία κάποιων πολιτών, ξεκινά το κίνημα και η Επιτροπή Αγώνα Πολιτών Βόλου, το Νοέμβριο του 2017. Σκοπός μας ήταν η ένωση των πολιτών και η κινητοποίηση τους, έτσι ώστε να πετύχουμε την ανάκληση της άδειας που δόθηκε στην τοπική τσιμεντοβιομηχανία, ΑΓΕΤ-Lafarge.
Επίσης ένα άλλο αίτημα μας είναι να μην κατασκευαστεί το εργοστάσιο SRF, που θέλει να κάνει η δημοτική αρχή του Βόλου στο XYTA Βόλου. Στην ουσία προωθούν την καύση, είναι μια οδηγία από την Ευρωπαϊκή Ένωση, επιλέγεται ουσιαστικά η καύση σκουπιδιών ως μέσο διαχείρισης των απορριμμάτων, ενώ παράλληλα το ελληνικό κράτος την προωθεί ως εύκολη λύση, εφόσον όλα τα χρόνια δεν έχουν γίνει και πολλά πράγματα στον τομέα αυτό, στην ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων.
Ουσιαστικά, αντί να γίνει αυτό που ονομάζεται Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων και να ξεκινήσουμε με τη μείωση, την κομποστοποίηση, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των απορριμμάτων και ό,τι περισσεύει να πηγαίνει σε ανάκτηση ή σε ταφή εδώ πάμε ανάποδα την πυραμίδα, και βάζουμε πρώτα την καύση.
Για τι τύπου απορρίμματα πρόκειται και ποια η επιβάρυνση για το περιβάλλον και την υγεία σας από την καύση;
Η άδεια έχει δώσει το περιθώριο στην ΑΓΕΤ να καίει κάθε χρόνο, την ποσότητα των 200.000 τόνων RDF, το οποίο είναι ένα μείγμα πλαστικού χαρτιού και υφάσματος. Ωστόσο εμείς σε υλικό που συλλέξαμε από φορτηγό το οποίο σταματήσαμε ακτιβιστικά την Πρωταπριλιά πέρυσι, είδαμε ότι το 90% των απορριμμάτων αποτελούνταν από πλαστικό. Το πλαστικό είναι η μεγάλη ζημιά, γιατί περιέχει το χλώριο το οποίο είναι άκρως επικίνδυνο γιατί όταν καίγεται, εκλύει στο περιβάλλον ένα σύνολο χημικών στοιχείων και ουσιών, όπως οι διοξίνες και τα φουράνια.
Ο κόσμος πρέπει να γνωρίζει ότι οι διοξίνες θεωρούνται οι πιο επικίνδυνες χημικές ουσίες στη φύση. Είναι ύπουλη η δράση τους γιατί περνάνε μέσα από την τροφική αλυσίδα στους ζωντανούς οργανισμούς και στον λιπώδη ιστό τους συγκεκριμένα. Συσσωρεύονται και μετά από χρόνια οδηγούν σε καρκίνους, αυτοάνοσα, σε βλάβες του αναπαραγωγικού συστήματος κ.λπ. Επίσης εκλύεται στην ατμόσφαιρα υδράργυρος, ένα στοιχείο το οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση το έχει απαγορεύσει από το 2020, να αναπαράγεται και να καταναλώνεται, γιατί είναι άκρως νευροτοξικό, καθώς οδηγεί σε αλλαγή της συμπεριφοράς. Είναι ένα βαρύ μέταλλο, σε συνδυασμό με άλλα μέταλλα, το οποίο δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα στο περιβάλλον και στην υγεία των ανθρώπων.
Στο Βόλο έχουμε ήδη επιβαρυμένη κατάσταση όσον αφορά την ατμοσφαιρική ρύπανση. Πρόσφατα δόθηκε στη δημοσιότητα μελέτη θνησιμότητας και νοσηρότητας από την ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου σε συνεργασία και με άλλους φορείς, η οποία αναφέρει ότι στη Μαγνησία έχουμε: τετραπλάσια κρούσματα σε εγκεφαλικά, τριπλάσια σε καρκίνο του ήπατος, καθώς και 50% πάνω σε καρκίνο του οισοφάγου, όπως και μια αυξητική τάση σε καρδιαγγειακά και άλλες μορφές καρκίνου σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα. Ο Σύλλογος Γονέων Παιδιών με Νεοπλασματική Ασθένεια Φλόγα, έδωσε στοιχεία σχετικά με τον παιδικό καρκίνο, που αναφέρουν ότι έχουμε τριπλάσιο αριθμό κρουσμάτων, σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα. Πρόσφατα ο διευθυντής της αιματολογικής κλινικής Λάρισας, δήλωσε ότι τα περισσότερα περιστατικά καρκίνου και σοβαρών ασθενειών σε μικρή ηλικία προέρχονται από την Μαγνησία.
Όλα αυτά τα στοιχεία είναι ανησυχητικά, και γνωρίζουμε ότι ήδη καίγονται κάποια επικίνδυνα υλικά, όπως είναι τα νοσοκομειακά απόβλητα. Επίσης το petcoke (σ.σ. παραπροϊόν πετρελαϊκής επεξεργασίας υψηλό σε άνθρακα) που καίγεται δεν είναι αθώο, έχει επιβαρύνει την περιοχή με βαρέα μέταλλα. Πρόσφατα, ως Επιτροπή κάναμε μετρήσεις στην περιοχή της ΑΓΕΤ, στείλαμε τα δείγματα σε πιστοποιημένο εργαστήριο στον Καναδά και τα αποτελέσματα ήταν σοκαριστικά. Εκεί που το φινλανδικό όριο είναι 5 ppm, εδώ βρήκαμε 775 ppm. Στην Ελλάδα μάλιστα δεν υπάρχουν όρια για βαρέα μέταλλα στο έδαφος. Φυσικά εμείς θεωρούμε ότι οι άνθρωποι στην Ελλάδα και στη Φιλανδία είμαστε το ίδιο. Γιατί να υπάρχει όριο στη Φινλανδία και να θεωρείται πάνω από 5 επικίνδυνο και εδώ να μην θεωρείται το 775;
Σε τι απόσταση βρίσκεται το εργοστάσιο από την πόλη;
Είναι ουσιαστικά μέσα στον οικιστικό ιστό της πόλης, στα εκατό μέτρα είναι τα πρώτα σπίτια, το δικό μου το χωρίζει από την ΑΓΕΤ ένας λόφος. Όταν ξεκίνησε να λειτουργεί το εργοστάσιο ήταν εκτός οικιστικού ιστού, πλέον είναι μέσα στο οικιστικό ιστό, ενώ, με βάση το νέο πολεοδομικό σχέδιο της πόλης, η περιοχή της ΑΓΕΤ πρέπει να είναι τουριστική περιοχή. Ωστόσο με διάφορες υπουργικές αποφάσεις το εργοστάσιο παίρνει παράταση λειτουργίας.
Ποιες οι ευθύνες της δημοτικής αρχής, της αποκεντρωμένης διοίκησης και της κυβέρνησης ;
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έχει δώσει νέα άδεια, με την τροποποίηση της Άδειας Περιβαλλοντικών Όρων, του 2014. Το 2017 δίνει την άδεια που επιτρέπει το RDF να φτάνει με τα πλοία και μ’ αυτόν τον τρόπο ανοίγει τον δρόμο για μεταφορά μεγάλων ποσοτήτων τέτοιου υλικού. Παράλληλα, η αποκεντρωμένη διοίκηση είχε εγκρίνει τη χρηματοδότηση για το εργοστάσιο, στο οποίο θα κατασκευάζεται SRF, δηλαδή θα πακετάρονται τα σκουπίδια της Θεσσαλίας και όχι μόνο, και θα τα στέλνουν στην ΑΓΕΤ για καύση.
Δύο μέρες πριν το συλλαλητήριο (σ.τ.σ της 16ης Μαρτίου) το Υπουργείο Περιβάλλοντος ανακοίνωσε ότι τρενάρει την απόφαση αυτή για το εργοστάσιο γιατί δεν πληροί κάποιους όρους. Είναι μια νίκη του κινήματος μας, ωστόσο δεν επαναπαυόμαστε βεβαίως.
Ποιοι οι στόχοι και τα αιτήματα της Επιτροπής Αγώνα Πολιτών Βόλου;
Τα βασικά προτάγματά μας είναι δύο ΟΧΙ και δυο ΝΑΙ.
Το ένα ΟΧΙ είναι στην καύση των σκουπιδιών από την ΑΓΕΤ και οποιασδήποτε τσιμεντοβιομηχανίας την ορέγεται. Το άλλο ΟΧΙ είναι αυτό της κατασκευής εργοστασίου, το οποίο φαίνεται ότι το πετύχαμε αλλά με επιφύλαξη.
Τα δύο μεγάλα ΝΑΙ που είναι στόχος του κινήματος είναι τα εξής. Το πρώτο, έχει να κάνει με την αντιμετώπιση της αέριας ρύπανση στην πόλη του Βόλου, και την τοποθέτηση μετρητών σε διάφορα σημεία της πόλης, όπως είναι υποχρεωμένη η πόλη να έχει από το 2001, και κατά καιρούς είχε αλλά τους απέσυρε. Παράλληλα, επιδιώκουμε να δημιουργηθεί ένα δίκτυο μετρητών για βαρέα μέταλλα και διοξίνες, για να γνωρίζουμε ποιος ευθύνεται αν αύριο μεθαύριο γίνει κάποιο ατύχημα.
Το δεύτερο ΝΑΙ, έχει να κάνει με την ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων. Επιδίωξη μας είναι να γίνει ο Βόλος μία zero-waste πόλη, που δε θα παράγει καθόλου απορρίμματά. Υπάρχουν κάποια βήματα με βάση τη διεθνή πρακτική, η οποία από την παραγωγή των προϊόντων μέχρι και την κατανάλωση, δίνει μια λύση ούτως ώστε να υπάρχει μηδενική παραγωγή απορριμμάτων. Ο,τιδήποτε δεν ανακυκλώνεται, δεν κομποστοποιείται, δεν επαναχρησιμοποιείται, δεν πρέπει να σχεδιάζεται από την βιομηχανία.
Ο Βόλος δεν επιθυμεί την καύση σκουπιδιών, θέλει να σταματήσει εδώ και τώρα και δεν θα σταματήσουμε μέχρι να το πετύχουμε.
