Πρώτη δημοσίευση στο Thruthout, 7 Φεβρουαρίου 2019

Στις 23 Ιανουαρίου, αμέσως μετά από τηλεφώνημα του Ντόναλντ Τραμπ, ο Χουάν Γκουαϊδό, πρώην εκπρόσωπος της Εθνοσυνέλευσης της Βενεζουέλας, ανακήρυξε τον εαυτό του πρόεδρο. Καμία ψηφοφορία. Όταν έχεις επίσημη αναγνώριση από τον Ντόναλντ, τι τις θες τις εκλογές;

Ορίστε;

Μπορώ να εξηγήσω τι συμβαίνει στη Βενεζουέλα σε τρεις φωτογραφίες:

Αρχικά, έχουμε τον Χουάν Γκουαϊδό, τον αυτοανακηρυγμένο (και από τον Τραμπ) πρόεδρο του έθνους, με τη σύζυγό του και το παιδί του, μια φωτογραφία σε περίοπτη θέση στους New York Times.

Στη συνέχεια, η φωτογραφία των μελών του Κόμματος του Γκουαϊδό στην Εθνοσυνέλευση, λευκοί σα χιόνι…

.. ειδικά σε σύγκριση με την αντιπολίτευση στην τρίτη φωτογραφία, τα μέλη του κογκρέσου  που υποστηρίζουν τον εκλεγμένο Πρόεδρο Νικολάς Μαδούρο. Οι υποστηρικτές του Μαδούρο είναι σχεδόν όλοι πιο σκουρόχρωμοι.

Αυτή είναι η ιστορία της Βενεζουέλας σε μαύρο και άσπρο. Την ιστορία αυτή δεν μας την είπαν οι New York Times ούτε τα υπόλοιπα μέσα ενημέρωσης. Η φετινή επονομαζόμενη λαϊκή εξέγερση είναι, στην καρδιά της, μια οργισμένη αντίδραση των πιο λευκών (και πλουσιότερων) κατοίκων της Βενεζουέλας εναντίον της αντικατάστασής τους από τους περισσότερους και φτωχότερους μιγάδες (Μεστίσο).

Τέσσερις αιώνες λευκής υπεροχής στη Βενεζουέλα από εκείνους που προσδιορίζουν τους προγόνους τους ως Ευρωπαίους έληξαν με την εκλογή του Ούγκο Τσάβες το 1998 που κέρδισε με τη συντριπτική υποστήριξη της πλειοψηφίας των μιγάδων. Αυτή η απομάκρυνση από την λευκή υπεροχή συνεχίζεται και από τον Μαδούρο, τον εκλεγμένο διάδοχο του Τσάβες.

Στις συνεντεύξεις μου με τον Τσάβες για το BBC που ξεκίνησαν το 2002, μου μίλησε με χιούμορ για τη μανία της λευκής άρχουσας τάξης, η οποία βρέθηκε εκτοπισμένη από τον σκουρόχρωμο άνθρωπο που ήταν τόσο ορατά «Σκούρος και Ινδιάνος», μια ταμπέλα που φορούσε φωναχτά και με υπερηφάνεια.

Γιατί οι φτωχοί αγαπούσαν τον Τσάβες; (Και η λέξη αγάπη δεν είναι υπερβολική). Ακόμα και το απροσδόκητα ειλικρινές Fact Book της Αμερικανικής CIA αναφέρει:

«Οι κοινωνικές επενδύσεις στη Βενεζουέλα κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Τσάβες μείωσαν τη φτώχεια από σχεδόν 50% το 1999 σε περίπου 27% το 2011, αυξήθηκαν οι εγγραφές στα σχολεία, μειώθηκε σημαντικά η βρεφική και παιδική θνησιμότητα και βελτιώθηκε η πρόσβαση σε πόσιμο νερό και αποχέτευση μέσω της κοινωνικής επένδυσης».

Αυτό που πρέπει να προστεθεί είναι ότι στη Βενεζουέλα, ακόμα  περισσότερο από τις ΗΠΑ, η φυλή και η φτώχεια συνδέονται μεταξύ τους.

Όμως μόλις ο Μαδούρο ανέλαβε καθήκοντα το 2013, η τιμή του πετρελαίου ξεκίνησε την πτώση της και τα μεγάλα κοινωνικά προγράμματα που πληρώνονταν από τα έσοδα του πετρελαίου, πλέον πληρώνονταν μέσω δανεισμού και τυπώνοντας χρήμα, με αποτέλεσμα τον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό. Η οικονομική ολίσθηση γίνεται αυτή τη στιγμή ακόμα χειρότερη κάτι που ο εισηγητής του ΟΗΕ συνέκρινε με τις «μεσαιωνικές πολιορκίες». Η κυβέρνηση Τραμπ έκοψε τα έσοδα της Βενεζουέλας από την πώληση πετρελαίου στον μεγαλύτερο πελάτη της, τις ΗΠΑ.

Όλοι έχουν πληγεί οικονομικά, αλλά οι τραπεζικοί λογαριασμοί της προνομιούχας τάξης είναι σχεδόν χωρίς αξία. Γνωρίζοντας λοιπόν ότι η πλειοψηφία των μιγάδων δεν υπάρχει περίπτωση να εκλέξει τη Μεγάλη Λευκή Ελπίδα, τον Γκουαϊδό, οι οργισμένοι λευκοί πλούσιοι κατέβηκαν απλώς στους δρόμους – συχνά οπλισμένοι. (Και ναι, και οι δύο πλευρές είναι οπλισμένες).

Έχω ξαναδεί αυτή την ταινία και παλαιότερα. Όταν εξετάζω τις σημερινές ειδήσεις για μαζικές διαδηλώσεις εναντίον της λεγόμενης «δικτατορίας» της αριστερής κυβέρνησης της Βενεζουέλας, μου θυμίζει τρομερά το 2002, όταν ήμουν πρώτος ανταποκριτής στο Καράκας για την τηλεόραση του BBC.

Στη συνέχεια, οι New York Times, το NPR και άλλα μέσα μαζικής ενημέρωσης των Η.Π.Α. ανέφεραν τις πορείες εναντίον της κυβέρνησης Τσάβες, δείχνοντας δεκάδες χιλιάδες κατοίκους της Βενεζουέλας που ζητούσαν την απομάκρυνση του Τσάβες. Αλλά όταν πήγα με τους κάμεραμαν του BBC στο δρόμο με τους διαδηλωτές, αυτοί ήταν σαφώς από την ανοιχτόχρωμη μειονότητα. Ήταν επίσης οι πλούσιοι – και ήθελαν να το ξέρετε. Πολλές από τις γυναίκες συμμετείχαν στη διαδήλωση με ψηλά τακούνια, οι άνδρες καμάρωναν μέσα στα επαγγελματικά κοστούμια τους, υπερήφανα επιδεικνύοντας τη προνομιούχα τάξη τους.

Οι υποστηρικτές του Τσάβες φορούσαν παραδοσιακά κίτρινα, μπλε, κόκκινα μπλουζάκια, αθλητικά και τζιν.

Η φυλή ήταν ένα ζήτημα όσο και η πολιτική φιλοσοφία. Όταν περπατούσα μαζί με τους διαδηλωτές της αντιπολίτευσης, φώναζαν «Τσάβες, Πίθηκε!» και χειρότερα.

Πολλοί στις ΗΠΑ δεν έχουν ξανακούσει αυτή την ιστορία του φυλετικού πολέμου στη Βενεζουέλα (και είναι πόλεμος), καθώς ο αμερικανικός τύπος δεν αναγνωρίζει τη δική του φυλετική προκατάληψη. Το 2002, όπως και σήμερα, οι μαζικές διαδηλώσεις των λευκών της Βενεζουέλας αναφέρθηκαν ως απόδειξη ότι ο Τσάβες δεν ήταν καθόλου δημοφιλής. Ωστόσο, την επόμενη μέρα μετά από κάθε πορεία κατά του Τσάβες, θα γινόμουν μάρτυρας και θα μαγνητοσκοπούσα τις διαδηλώσεις υπέρ του που πλημμύριζαν το Καράκας με ένα πλήθος διαδηλωτών, σχεδόν μισό εκατομμύριο  φτωχών μιγάδων, κάτι που είχε μικρή έως καθόλου κάλυψη από τον αμερικανικό τύπο.

Η προκατάληψη συνεχίζεται. Οι New York Times δε προέβαλαν ούτε μια φωτογραφία των διαδηλώσεων υπέρ του Μαδούρο από τη προηγούμενη εβδομάδα. Όμως, από δυσεύρετες φωτογραφίες και αναφορές από τους συναδέλφους μου στο έδαφος, οι διαδηλώσεις των υποστηρικτών του Τσάβες είναι μεγαλύτερες, με μαζικές συμμετοχές σε αρκετές πόλεις, όχι μόνο σε πλούσιες γειτονιές στο Καράκας.

Πόσα δυτικά μέσα μαζικής ενημέρωσης έδειξαν τις μαζικές διαδηλώσεις στη Βενεζουέλα που διαδήλωναν σήμερα εναντίον του πραξικοπήματος, που στηρίζεται από τις ΗΠΑ; #HandsOffVenezuela pic.twitter.com/YBQpqbdEfl

— Abby Martin (@AbbyMartin) 2 Φεβρουαρίου 2019

Γιατί οι φτωχοί διαδηλώνουν υπέρ του Μαδούρο; Παρόλο που η πλειοψηφία των μιγάδων υποφέρει σήμερα, δεν θα επιστρέψουν στις ημέρες του de facto απαρτχάιντ προ Τσάβες.

Και πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που αμερικανική κυβέρνηση προσπάθησε να ανατρέψει εκλεγμένη κυβέρνηση στη Βενεζουέλα.

Το 2002, το υπουργείο Εξωτερικών του Τζορτζ Μπους καθοδηγούσε επιδοκιμάζοντας το πραξικόπημα. Οι συνωμότες απήγαγαν τον Τσάβες και τον κρατούσαν όμηρο. Το πραξικόπημα πραγματοποιήθηκε από το πρόεδρο της πετρελαϊκής βιομηχανίας και επικεφαλής του Εμπορικού Επιμελητηρίου, Πέδρο Καρμόνα, ο οποίος είχε καταλάβει το κοινοβούλιο της χώρας και όπως ακριβώς και  ο Γκουαϊδό σήμερα, αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος. Ο Καρμόνα μου είπε με περηφάνεια για την εντυπωσιακή εναρκτήρια εκδήλωση που οργάνωσε η ελίτ της χώρας την οποία και παρακολούθησε ο πρέσβης του Μπους.

Αλλά το πραξικόπημα Μπους/Καρμόνα κατέρρευσε όταν ένα εκατομμύριο σκουρόχρωμοι Βενεζουελανοί πλημμύρισαν την πρωτεύουσα και ανάγκασαν τους συνομώτες να επιστρέψουν τον ήρωά τους, τον δήθεν μη δημοφιλή Τσάβες, στο Μιραφλόρες, το Προεδρικό Μέγαρο. Ο «Πρόεδρος» Καρμόνα τράπηκε σε φυγή.

Σήμερα, οι υποστηρικτές του Γκουαϊδό, όπως και εκείνοι του Καρμόνα, ξέρουν ότι δεν μπορούν να κερδίσουν τις εκλογές λόγω της πρόσφατα χειραφετημένης πλειοψηφίας των μιγάδων. Έτσι ο Γκουαϊδό έχει εγκαταλείψει εντελώς την ιδέα για εκλογές, αντικαθιστώντας την με την «αναγνώριση» του Γκουαϊδό από τον Τραμπ και τους συμμάχους του, κάτι το οποίο ο Γκουαϊδό δεν μπορεί να εισπράξει από τους Βενεζουελανούς.

Όταν βλέπω τις εικόνες και ακούω τις φωνές των διαδηλωτών κατά των υποστηρικτών του Τσάβες τώρα, μου θυμίζει κάτι που είδα σε μια συγκέντρωση του Τραμπ στο Μαίηκον της Τζόρτζια τον περασμένο Νοέμβριο. Ο πρόεδρος βγήκε από το προεδρικό αεροσκάφος για να πει στο πλήθος – δίνοντας σημαντικό βάρος στους λευκούς ρατσιστές – ότι έπρεπε να πάρουν πίσω τη χώρα τους από εκείνους που «εισβάλλουν» στα σύνορα. Ο Τραμπ τους είπε να φοβούνται την κυβερνητική υποψήφια Στέισι Άμπραμς, η οποία είναι μαύρη, λέγοντας ότι θα «μετατρέψει τη Τζόρτζια σε Βενεζουέλα».

Δεν νομίζω ότι ο Τραμπ μιλούσε για το πρόγραμμα της Άμπραμς να φέρει καθολικό σύστημα υγείας στη Τζόρτζια, όπως έκανε ο Τσάβες στη Βενεζουέλα.

Ο αμερικανικός τύπος γρήγορα καταδικάζει το φυλετικό μίσος που εκδηλώνεται στα συλλαλητήρια του Τραμπ. Αλλά δεν έχω ακόμα ακούσει ή διαβάσει στον τύπο των ΗΠΑ τι βλέπουν τα μάτια μας στις τρεις φωτογραφίες από τη Βενεζουέλα: μια εξέγερση λευκών που θέλουν να «πάρουν πίσω τη χώρα τους».

Και σημειώστε: Το πραξικόπημα της Βενεζουέλας από την πλούσια, διεθνώς συνδεδεμένη μειονότητα λειτουργεί με ένα σχέδιο αλλαγής του καθεστώτος που σχεδιάστηκε από τον Τζον Μπόλτον, σύμβουλο εθνικής ασφάλειας του Τραμπ. Και σημειώστε περαιτέρω: Πρόκειται για ένα σχέδιο για τον έλεγχο της Βενεζουέλας και του πετρελαίου της, όπως ο Μπόλτον διακηρύσσει ανοιχτά.

Αχ, ναι, το πετρέλαιο. Πρόκειται πάντα για το πετρέλαιο. Και η Βενεζουέλα έχει πολλά αποθέματα: τα μεγαλύτερα αποθέματα του κόσμου.

 

Του Greg Palast

“Information Clearing House“, 10 Φεβρουαρίου 2019
Truthout.org

Σημείωση: Ο Greg Palast κάλυψε τα γεγονότα στη Βενεζουέλα κατά τη διάρκεια του Τσάβες για το BBC Television Newsnight και τον Guardian. Κατεβάστε την ταινία του Palast με την αναφορά του στο BBC, The Assassination of Hugo Chavez, δωρεάν ή με δωρεά στο the Palast Investigative Fund. Το άρθρο αυτό περιλαμβάνει πρόσθετες αναφορές από τον William Camacaro στο Καράκας. www.gregpalast.com

Μετάφραση από τα Αγγλικά: Αθηνά Λογοθέτη