Ιλαρά: θα πρέπει ο εμβολιασμός να είναι υποχρεωτικός;

Tom Solomon, Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ για το The Conversation

Μετά την επιδημία ιλαράς στην κομητεία Ρόκλαντ στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, οι αρχές κήρυξαν κατάσταση έκτακτης ανάγκης, απαγορεύοντας την κυκλοφορία στους δημόσιους χώρους στα μη εμβολιασμένα παιδιά, θέτοντας σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τις ευθύνες του κράτους και των ατόμων όσον αφορά τη δημόσια υγεία.

Ο ιός της ιλαράς μεταδίδεται από άτομο σε άτομο με τον βήχα ή το φτέρνισμα. Το εμβόλιο, το οποίο είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό, χορηγείται με το εμβόλιο της παρωτίτιδας και της ερυθράς από τη δεκαετία του ‘70 ως μέρος του εμβολίου MMR. Τα παγκόσμια περιστατικά εμφάνισης της ιλαράς μειώθηκαν αισθητά μετά τη διάθεση του εμβολίου. Αλλά ο έλεγχος της ιλαράς παρεμποδίστηκε σημαντικά από το έργο του Άντριου Οβακέφιλντ, που προσπάθησε να συνδέσει το εμβόλιο της ιλαράς (MMR) με τον αυτισμό.

Δεν υπάρχει κάποια τέτοια σύνδεση, και ο Οβακέφιλντ αργότερα διαγράφηκε από τον Βρετανικό Ιατρικό Σύλλογο για το δόλιο έργο του. Αλλά η ζημιά έγινε και φαίνεται δύσκολο να αντιστραφεί.

Το 2017, ο παγκόσμιος αριθμός περιστατικών ιλαράς αυξήθηκε ανησυχητικά εξαιτίας του κενού στο ποσοστό κάλυψης των εμβολιασμών σε ορισμένες περιοχές και υπήρξαν περισσότερα από 80.000 περιστατικά στην Ευρώπη το 2018.

Η απειλή των αντιεμβολιαστών

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε το κίνημα κατά των εμβολίων μία από τις δέκα παγκόσμιες απειλές για την υγεία για το 2019 και η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου εξετάζει τη θέσπιση μιας νέας νομοθεσίας που θα υποχρεώνει τις εταιρείες κοινωνικών δικτύων να αφαιρούν περιεχόμενο με ψευδείς πληροφορίες σχετικά με τα εμβόλια. Η πρόσφατη κίνηση των αμερικανικών αρχών που απαγόρευσαν την κυκλοφορία σε δημόσιους χώρους στα μη εμβολιασμένα παιδιά είναι μια διαφορετική νομική προσέγγιση. Παραδέχονται ότι θα είναι δύσκολη η επιβολή της, αλλά λένε ότι ο νέος νόμος είναι μια σημαντική ένδειξη ότι λαμβάνουν σοβαρά τα κρούσματα ιλαράς.

Τα περισσότερα παιδιά που πάσχουν από την ιλαρά αισθάνεται απλά χάλια, με πυρετό, πρησμένους αδένες, τρέχουν τα μάτια και η μύτη και έχουν κνησμώδες εξάνθημα. Τα πιο άτυχα εμφανίζουν δυσκολία στην αναπνοή ή οίδημα στον εγκέφαλο (εγκεφαλίτιδα), και ένα με δύο στα χίλια θα πεθάνει από την ασθένεια. Αυτή ήταν η μοίρα της εφτάχρονης Ολίβια, κόρης του Ρόαλντ Νταλ, που πέθανε από εγκεφαλίτιδα λόγω ιλαράς τη δεκαετία του ‘60, πριν από την ύπαρξη του εμβολίου.

Όταν κυκλοφόρησε το εμβόλιο της ιλαράς, ο Νταλ φοβήθηκε ότι ορισμένοι γονείς δεν έχουν εμβολιάσει τα παιδιά τους, κάνοντας μια εκστρατεία τη δεκαετία του ‘80 και απευθυνόμενος σε αυτούς με μια ανοικτή επιστολή. Αναγνώρισε ότι οι γονείς ανησυχούσαν για τον πολύ σπάνιο κίνδυνο εμφάνισης παρενεργειών από το τρύπημα (περίπου ένα στο εκατομμύριο), αλλά εξηγούσε ότι τα παιδιά ήταν πιο πιθανό να πεθάνουν από πνιγμό από ένα κομμάτι σοκολάτας παρά από το εμβόλιο της ιλαράς.

Ο Dahl προσέφυγε κατά των βρετανικών αρχών επειδή δεν έκαναν περισσότερα για να εμβολιαστούν τα παιδιά καθώς ήταν ενθουσιασμένος με την αμερικανική προσέγγιση εκείνης της εποχής: ο εμβολιασμός δεν ήταν υποχρεωτικός, αλλά από το νόμο έπρεπε να στείλει κάποιος το παιδί του στο σχολείο και δεν θα του επιτρεπόταν να πάει αν δεν είχε εμβολιαστεί. Πράγματι, ένα από τα άλλα νέα μέτρα που εισήγαγαν οι αρχές της Νέας Υόρκης αυτή την εβδομάδα είναι να απαγορεύσουν και πάλι στα μη εμβολιασμένα παιδιά να πάνε σχολείο.

Ιστορικό προηγούμενο

Με την αύξηση της ιλαράς σε ολόκληρη την Αμερική και την Ευρώπη, θα πρέπει οι κυβερνήσεις να κάνουν κάτι παραπάνω και να κάνουν τον εμβολιασμό υποχρεωτικό; Οι περισσότεροι ισχυρίζονται ότι πρόκειται για μια τρομερή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά υπάρχουν ιστορικά προηγούμενα. Για παράδειγμα, απαιτείται απόδειξη εμβολιασμού κατά του ιού του κίτρινου πυρετού για πολλούς ταξιδιώτες που φθάνουν από χώρες της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής λόγω φόβων για τη μετάδοση αυτής της τρομακτικής ασθένειας. Κανείς δεν φαίνεται να αντιτίθεται σε αυτό.

Επίσης, στις σπάνιες περιπτώσεις, όταν οι γονείς αρνούνται φαρμακευτική αγωγή που θα κρατήσει στη ζωή ένα άρρωστο παιδί, ίσως για θρησκευτικούς λόγους, τότε τα δικαστήρια παραβιάζουν αυτές τις αντιρρήσεις μέσω νόμων περί προστασίας των παιδιών. Αλλά τι γίνεται με ένα νόμο που θα υποχρεώνει σε εμβολιασμό για την προστασία ενός παιδιού;

Τα εμβόλια τα βλέπουμε διαφορετικά επειδή το παιδί δεν είναι πραγματικά άρρωστο και υπάρχουν σποραδικές σοβαρές παρενέργειες. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι στην Αμερική οι πολιτείες έχουν την εξουσία να απαιτήσουν να είναι τα παιδιά εμβολιασμένα, αλλά τείνουν να μην επιβάλλουν αυτούς τους νόμους όπου υπάρχουν θρησκευτικές ή «φιλοσοφικές» αντιρρήσεις.

Υπάρχουν ενδιαφέροντες παραλληλισμοί με την εισαγωγή υποχρεωτικών ζωνών ασφαλείας στα αυτοκίνητα σε ολόκληρο τον κόσμο. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μια ζώνη ασφαλείας μπορεί να προκαλέσει βλάβη προκαλώντας ρήξη σπλήνας ή τραύμα της σπονδυλικής στήλης. Αλλά τα οφέλη υπερτερούν σε μεγάλο βαθμό των κινδύνων και δεν υπάρχουν πολλοί που να είναι εναντίον και αρνούνται να δεθούν.

Έχω μια συμπάθεια σε όσους ανησυχούν για τους εμβολιασμούς. Βομβαρδίζονται καθημερινά από αντιφατικά επιχειρήματα. Δυστυχώς, ορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι όσο περισσότερο οι αρχές προσπαθούν να πείσουν τους ανθρώπους για τα οφέλη του εμβολιασμού, τόσο πιο ύποπτοι μπορεί να γίνουν.

Θυμάμαι όταν πήγα μια από τις κόρες μου για να κάνει το εμβόλιο της ιλαράς στην ηλικία των 12 μηνών. Καθώς την κρατούσα σφιχτά και η βελόνα πλησίαζε, δε γινόταν να μην μου περάσουν από το μυαλό τα νούμερα, προσπαθώντας να πείσω τον εαυτό μου ότι έκανα το σωστό. Και υπάρχει κάτι το αφύσικο στο να προκαλείς πόνο στο παιδί σου με μια ένεση, ακόμα κι αν γνωρίζεις ότι είναι προς όφελός του. Παρόλες τις αμφιβολίες, έπρεπε απλώς να σκεφτώ τους πολλούς ασθενείς μου με ασθένειες που θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με εμβόλια, που ήταν μέρος του ερευνητικού μου προγράμματος στο εξωτερικό.

Δουλεύοντας στο Βιετνάμ τη δεκαετία του ‘90, φρόντισα τόσο ασθενείς με ιλαρά όσο και παιδιά με διφθερίτιδα, τέτανο και πολιομυελίτιδα, ασθένειες που βρίσκονται πλέον κυρίως μόνο μέσα στα βιβλία ιστορίας της δυτικής ιατρικής. Θυμάμαι να ξεναγώ στο νοσοκομείο ένα ζευγάρι Βρετανών που είχαν φτάσει πρόσφατα στη Σαϊγκόν με τη νέα οικογένειά τους. «Δεν πιστεύουμε στον εμβολιασμό για τα παιδιά μας», μου είπαν. «Πιστεύουμε σε μια ολιστική προσέγγιση. Είναι σημαντικό να τα αφήσουμε να αναπτύσσουν το δικό τους ανοσοποιητικό σύστημα». Μέχρι το τέλος του πρωινού, τρομοκρατημένοι από ό,τι είχαν δει, είχαν κλείσει ραντεβού για τα παιδιά τους στην τοπική κλινική για τον εμβολιασμό τους.

Στην Ασία, όπου εφαρμόσαμε προγράμματα εμβολιασμού κατά του ιού της ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας που προκαλείται από κουνούπια, μια θανατηφόρα αιτία οιδήματος του εγκεφάλου, οι οικογένειες περίμεναν υπομονετικά για ώρες στον τροπικό ήλιο για να εμβολιάσουν τα παιδιά τους. Για αυτούς οι αντιλήψεις των δυτικών αντιεμβολιαστών είναι περίεργες. Μόνο στη Δύση, όπου σπάνια βλέπουμε αυτές τις ασθένειες, οι γονείς έχουν την πολυτέλεια να παπαγαλίζουν ιδιότροπα για τους εξαιρετικά μικρούς κινδύνους του εμβολιασμού. Μπροστά στη φρίκη των ασθενειών που προλαμβάνουν, οι περισσότεροι άνθρωποι θα άλλαζαν γνώμη πολύ γρήγορα.

Tom Solomon, Διευθυντής του National Institute for Health Research (NIHR) Health Protection Research Unit in Emerging and Zoonotic Infections και Καθηγητής Νευρολογίας, Institute of Infection and Global Health, Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ

Αυτό το άρθρο αναδημοσιεύθηκε από το The Conversation με άδεια Creative Commons. Διαβάστε το αρχικό άρθρο.

Μετάφραση από τα Αγγλικά: Pressenza Athens