Η άνοδος του νεοφασισμού στην Ευρώπη παρατηρείται εδώ και αρκετά χρόνια, από το Γαλλικό Εθνικό Μέτωπο, το οποίο ίσως ήταν το πρώτο που είχε μεγάλη επιρροή, μέχρι την πρόσφατη έξαρση του VOX στην Ισπανία, φτάνοντας στις κυβερνήσεις της Ουγγαρίας ή της Πολωνίας ή την πιο πρόσφατη της Ιταλίας. Και εκτός όλων αυτών, το κακό παράδειγμα έχει ήδη εξαπλωθεί στην Αμερική, με την αιχμή του δόρατος τη Βραζιλία του Μπολσονάρο και τις ΗΠΑ του Τραμπ.
Αντιμέτωποι με αυτή την κατάσταση, πολλοί άνθρωποι, και σωστά, αγωνιούν. Δεν είναι να απορεί κανείς, αφού αυτά τα κόμματα κάνουν προτάσεις που ταιριάζουν περισσότερο στον Μεσαίωνα παρά στον 21ο αιώνα. Για να δώσω ένα παράδειγμα που γνωρίζω καλύτερα, το VOX προτείνει την υπεράσπιση των κυνηγών και των ταυρομαχιών, ενώ θέλει να εκδιώξει όλους τους μετανάστες (τους άτυπους προς το παρόν) και να αφαιρέσει την προστασία από τις γυναίκες και τις ΛΟΑΤ ομάδες.
Ορισμένοι προοδευτικοί ακτιβιστές καλούν σε αντίσταση και πάλη κατά του φασισμού. Εγώ αναρωτιέμαι ποια είναι η αιτία αυτής της ανόδου, διότι αν δεν την κατανοήσουμε, δεν θα μπορέσουμε να αντλήσουμε έγκυρες εναλλακτικές λύσεις.
Από τη δική μου άποψη, αυτή η άνοδος είναι στην πραγματικότητα το σύμπτωμα που δείχνει ότι υπάρχει μια πλανητική πολιτισμική αλλαγή σε εξέλιξη. Λογικό είναι, πριν από μια αλλαγή τέτοιου μεγέθους, πολλοί άνθρωποι να αισθάνονται φοβισμένοι. Το μέλλον δεν είναι καθόλου σαφές και οι θεσμοί που κάποτε προσέφεραν κάποια αναφορά (ιδίως τα πολιτικά κόμματα και κινήματα) δεν ξέρουν πού να επικεντρωθούν, πέρα από το γεγονός ότι υπέστησαν μεγάλη απαξίωση. Οι νεοφασισμοί είναι η προσπάθεια να δοθεί τάξη στο χάος που αντιπροσωπεύει οποιαδήποτε αλλαγή. Σε αυτό το στάδιο της ανθρωπότητας, όταν η διαδικασία της παγκοσμιοποίησης έχει ξεπεράσει τις πολιτικές και γεωγραφικές διαφορές, η αλλαγή που επωάζεται είναι πολύ βαθιά και κατά συνέπεια η αντίδραση είναι επίσης ισχυρή.
Αυτός ο σύγχρονος νεοφασισμός είναι η δυτική εκδοχή του ισλαμικού ριζοσπαστισμού που κερδίζει δύναμη από τα τέλη του περασμένου αιώνα. Και οι δύο λένε ότι πολεμούν ο ένας τον άλλον, αλλά στην πραγματικότητα χρησιμοποιούν τα ίδια όπλα και έχουν τις ίδιες προτάσεις, μόνο που μερικοί έχουν το ένα χρώμα και οι άλλοι το άλλο. Και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για απεγνωσμένες προσπάθειες αποφυγής του αναπόφευκτου, για να θέσουν μια τεχνητή τάξη σε μια κρίση από την οποία, αναμφίβολα, θα προκύψει μια πιο ενισχυμένη, αλληλέγγυα και ισότιμη ανθρωπότητα. Ο πλανητικός πολιτισμός προχωράει προς τη δικαιοσύνη, την αγάπη και τη συμπόνια, αλλά κάθε αλλαγή έχει το κόστος της.
Στην περίπτωση αυτή, πρόκειται για την απαλλαγή από την παλιά φορεσιά, προϊόν του σύγχρονου ορθολογισμού, που κληρονομήθηκε από τη Γαλλική Επανάσταση, προκειμένου να προχωρήσουμε προς μια νέα κοινωνική οργάνωση, πιο δίκαιη και αποκεντρωμένη, σε όλο τον κόσμο. Έτσι, αφενός έχουμε την εν ενεργεία εξουσία που επιδιώκει να διαφυλάξει αυτά που έχει και σε διαδικασία να αποκτήσει περισσότερα, αν μπορεί, και από την άλλη έχουμε έναν σημαντικό τομέα του πληθυσμού που είναι εντελώς εγκαταλελειμμένος από τους θεσμούς, φτωχός, φοβισμένος από ένα μέλλον που λέει ότι θα υπάρξουν όλο και περισσότερες μεταναστευτικές μετακινήσεις και όλο και λιγότερη εργασία (λόγω της ευλογημένης αυτοματοποίησης). Ένα μεγάλο μέρος αυτού του πληθυσμού θέλει να πιστέψει τις υποσχέσεις των νέων φασιστών και (αυτή τη στιγμή) τις υποστηρίζει, ενώ από την πλευρά της εξουσίας, ένα τμήμα τους πολεμά από φόβο μήπως χάσουν κάποια προνόμια, ενώ ένα άλλο τμήμα τους υποστηρίζει, γιατί τελικά γνωρίζουν ότι θα καταλήξουν ευνομημένοι (και επειδή μοιράζονται επίσης τους φόβους που αναφέρονται παραπάνω).
Αλλά οι νέοι φασισμοί δεν θα είναι σε θέση να λύσουν τίποτα, και θα έρθει μια εποχή που δεν θα έχουν κανέναν για να κατηγορήσουν. Τότε, οι πληθυσμοί σταδιακά θα τους εγκαταλείψουν. Επιπλέον, αγωνίζονται ενάντια σε μια ιστορική διαδικασία που θα συνεχίσει να προχωρά, παρά τις δυσκολίες. Τα δικαιώματα που έχουν εξασφαλίσει οι γυναίκες θα εδραιωθούν και θα επεκταθούν, η σεξουαλική ελευθερία θα εξαπλωθεί, η αυτοματοποίηση θα μας απαλλάξει σταδιακά από το ζυγό της εργασίας που μας αποξενώνει.
Συνθέτοντας, βρίσκεται σε εξέλιξη μια μεγάλη παγκόσμια διαδικασία αλλαγής και θα είναι πολύ θετική για όλους. Δυστυχώς, μπροστά σε αυτό υπάρχει ένα κύμα συντηρητισμού που επιδιώκει να σταματήσει τον αμείλικτο τροχό της ιστορίας. Αυτό το κύμα είναι καταδικασμένο σε αποτυχία, αλλά στην πορεία θα προκαλεί πόνο και οδύνη. Αγωνιζόμαστε κατά των πρωταθλητών του παρελθόντος, αλλά χωρίς να παραβλέπουμε το γεγονός ότι το μέλλον ανήκει στο ανθρώπινο ον, το οποίο θα ξεπεράσει αυτές τις προσωρινές «δυσκολίες» για να συνεχίσει την απελευθέρωσή του από τις συνθήκες καταγωγής του.
Μετάφραση από τα Ισπανικά: Pressenza Athens
