Κείμενο και φωτογραφίες του Mauricio Alvarez

Το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων αυξάνεται όλο και περισσότερο. Λίγες μέρες πριν από μια τέταρτη σημαντική μέρα διαδηλώσεων, που προγραμματίστηκε για το Σάββατο 8 Δεκεμβρίου 2018, οι δραστηριότητες πολλαπλασιάζονταν σε ολόκληρη τη Γαλλία: οδοφράγματα, αποκλεισμοί πρατηρίων καυσίμων, ενέργειες για ανοιχτά διόδια και ούτω καθεξής. Παρά τις διάφορες προσπάθειες της κυβέρνησης να ποινικοποιήσει αυτήν την άνευ προηγουμένου κινητοποίηση πολιτών, το κίνημα εξακολουθεί να εγκρίνεται από περισσότερο από το 75% του γαλλικού πληθυσμού. Μαθητές Λυκείου και συνδικάτα εντάσσονται σταδιακά στην κινητοποίηση και η πιθανότητα γενικής απεργίας ή πιθανής επανάστασης στοιχειώνει το μυαλό όλων.

Σε αυτό το συγκεκριμένο πλαίσιο, θα θέλαμε να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τον αντίκτυπο αυτού του κινήματος των κίτρινων γιλέκων στη δημοκρατία. Την πραγματική.

 

 

Η κυβέρνηση του λαού, από το λαό, για το λαό

Αρχικά, ας επιστρέψουμε στην ετυμολογία της λέξης Δημοκρατία. Η λέξη προέρχεται από την ελληνική λέξη δήμος: τον λαό και το κράτος: εξουσία, ηγεμονία. Επομένως, η δημοκρατία είναι το πολιτικό σύστημα στο οποίο η εξουσία ανήκει ή ελέγχεται από τον λαό, χωρίς διάκριση με βάση τη γέννηση, τον πλούτο, την ικανότητα … (αρχή της ισότητας).

Είναι προφανές ότι ακόμη και αν η δημοκρατία έχει τεθεί ως ένα ιδανικό προς επίτευξη, έχει πάντα καταχραστεί σε όλη την ιστορία. Στο πλαίσιο αυτού του άρθρου, θα ήταν βαρετό να πάμε πίσω σε συγκεκριμένες περιπτώσεις του παρελθόντος για να καταδείξουμε αυτή τη δήλωση. Επομένως, ας επικεντρωθούμε κυρίως στην τρέχουσα κατάσταση.

Στις περισσότερες χώρες του κόσμου, η πιο κοινή μορφή κυβέρνησης είναι η ολιγαρχία, όπου η εξουσία προορίζεται για μια μικρή ομάδα ανθρώπων που αποτελούν μια άρχουσα τάξη. Στη Γαλλία, υπάρχει μια σαφής ακαδημαϊκή πορεία για τις μελλοντικές ελίτ. Αυτή εκτείνεται από τα λύκεια Henri IV και Louis Le Grand έως τη Γαλλική Εθνική Σχολή Διοίκησης και το Ινστιτούτο Πολιτικών Μελετών του Παρισιού.

Το αποτέλεσμα αυτού του κλειστού κύκλου είναι η βαθιά αποσύνδεση μεταξύ της «χρυσής» ζωής των ηγεμόνων και εκείνων των πολιτών που υποτίθεται ότι αντιπροσωπεύουν.

Η επίδραση του καπιταλισμού στη δημοκρατία

Από την έλευση του καπιταλισμού τον 18ο αιώνα, οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν μια ισχυρή επιρροή των βιομηχάνων και του κεφαλαίου στις πολιτικές αποφάσεις τους. Τόσο πολύ που σήμερα, οι χώρες κυβερνούνται ως πραγματικές εταιρείες, όπου η κοινωνική πτυχή θεωρείται όλο και περισσότερο ως μια «παραμόρφωση» που πρέπει να αποφευχθεί με κάθε κόστος. Η ανάπτυξη, οι ισορροπημένοι προϋπολογισμοί, το χρέος, η φορολογία κ.λπ. είναι τα σημεία αναφοράς για τον σχεδιασμό στρατηγικών και προγραμμάτων πολιτικής. Επομένως, οι άνθρωποι και η φύση υποβαθμίζονται σε χαμηλότερο επίπεδο. Έχουν γίνει απλές ρυθμιζόμενες μεταβλητές.

Σύμφωνα με τα λόγια του Étienne Chouard, «Για 200 χρόνια, οι εκλογές επέτρεψαν στους πλούσιους να αγοράζουν εξουσία (και επομένως να μην πληρώνουν πλέον φόρους, να ακολουθήσουν μια βιώσιμη πολιτική ανεργίας, χαμηλούς μισθούς και υψηλά κέρδη) και αυτό το αποκαλούν «αντιπροσωπευτική κυβέρνηση»».

Προειδοποίηση: όσοι είναι τίποτα έρχονται να πάρουν τα πάντα

Ο διάλογος μεταξύ λαών και κυβερνήσεων είναι διαλυμένος

Σε πολλές χώρες του κόσμου, οι πολίτες δεν αισθάνονται πλέον ότι εκπροσωπούνται από την πολιτική τους τάξη. Αυτή η μη βιώσιμη κατάσταση έχει προκαλέσει ήδη δημοφιλή κινήματα και εξεγέρσεις σε διάφορα μέρη του κόσμου τα τελευταία χρόνια: μετεκλογικές διαμαρτυρίες στο Ιράν (2009), Αραβική Άνοιξη (2011), Επανάσταση της Ομπρέλας στο Χονγκ Κονγκ (2014) κλπ.

Σε ορισμένες χώρες η κατάσταση είναι πολύ πιο σοβαρή. Επειδή οι ολιγάρχες επέλεξαν να καθιερώσουν «ισχυρότερα», ακόμη και ολοκληρωτικά καθεστώτα, προκειμένου να εξαλείψουν σταδιακά τη Δημοκρατία. Στην τελική, γιατί πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες που υπηρετούν το λαό εάν μπορεί να υποδουλωθεί;

Στη Γαλλία, εξακολουθεί να υπάρχει χρόνος για την προστασία της δημοκρατίας, ακόμη και αν φαίνεται βαθιά άρρωστη. Και αυτό είναι λογικό, διότι τα τελευταία χρόνια, από τον Νικολά Σαρκοζί στον Εμμανουέλ Μακρόν μέσω του Φρανσουά Ολάντ, οι αποφάσεις και οι ομιλίες που είναι ασεβείς, αλαζονικές και περιφρονητικές προς τον λαό έχουν γίνει συνήθης.

Τρέχοντας προς τα πίσω

Ο Εμμανουέλ Μακρόν εκλέχτηκε το 2017 για να ενσωματώσει τη θετική αλλαγή, και αυτό με ένα κόμμα που βρισκόταν έξω από τα κομματικά τμήματα της «δεξιάς» ή της «αριστεράς». Ωστόσο, οι πολιτικές του το μόνο που έχουν κάνει είναι να έχουν επιδεινώσει την οικονομική και κοινωνική κατάσταση.

Επιπλέον, από την εκλογή του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος είναι γνωστός για την τέλεια χρήση της γαλλικής γλώσσας και της ρητορικής, χρησιμοποιεί συνεχώς λέξεις και προτάσεις που κρίθηκαν απαράδεκτες από τους Γάλλους πολίτες. Ορίστε μερικά παραδείγματα:

  • «Δεν θα χαρίσω τίποτα, ούτε στους τεμπέληδες ούτε στους κυνικούς» (1) και (2)
  • «Οι άνθρωποι που είναι ένα τίποτα» (1) και (2)
  • «Περνάω το δρόμο, σας βρίσκω δουλειά» (2)
  • «Οι Γαλάτες αντιστέκονται στην αλλαγή» (2)
  • «Ξοδεύουμε ένα τρελό ποσό χρημάτων σε κοινωνικές δαπάνες» (2)
  • «Ο καλύτερος τρόπος για να αγοράσετε ένα κοστούμι είναι να εργαστείτε» (1)
  • «Μερικοί άνθρωποι, αντί να τα κάνουν άνω κάτω, θα ήταν καλύτερα να δουν αν μπορούν να βρουν δουλειά…» (2)

Όσον αφορά τα μέτρα, αυτά δεν θα μπορούσαν να είναι λιγότερο δημοφιλή:

  • Μείωση του επιδόματος στέγασης (3)
  • Κατάργηση των επιδοτούμενων συμβάσεων (3)
  • Το όριο ταχύτητας μειώθηκε στα 80 χλμ/ώρα σε δευτερεύοντες δρόμους (3)
  • Μεταρρύθμιση της γαλλικής εταιρείας σιδηροδρόμων, SNCF (3)
  • Μετατροπή του φόρου αλληλεγγύης στον πλούτο σε «φόρο ακίνητης περιουσίας» (4)

Αυτά τα διαφορετικά μέτρα έχουν βαθμιαία διαβρώσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στην κυβέρνηση, αλλά η τελευταία σταγόνα είναι αναμφισβήτητα το σχέδιο της κυβέρνησης να αυξήσει τους φόρους καυσίμων για άλλη μια φορά από τον Ιανουάριο του 2019. Αυτό το υπερβολικό μέτρο αποτελεί την αιτία ενός πρωτοφανούς κινήματος στην πρόσφατη γαλλική ιστορία: τα Κίτρινα Γιλέκα.

Στο δεύτερο μέρος αυτού του άρθρου, θα αναλύσουμε πώς το Κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων θα μπορούσε να έχει θετικό αντίκτυπο στη Δημοκρατία.

  1. Άρθρο στο Les Echos που δημοσιεύθηκε στις 05/10/2017
  2. Άρθρο στο LADEPECHE.fr που δημοσιεύθηκε στις 17/09/2018
  3. Άρθρο στο Le Monde που δημοσιεύθηκε στις 08/05/2018
  4. Άρθρο στο Les Echos που δημοσιεύθηκε στις 12/01/2018

Μετάφραση από τα Αγγλικά: Pressenza Athens