Είναι μέσα του Νοέμβρη και βρισκόμαστε στην επαρχία του Jura στη Γαλλία. Έχουμε ραντεβού με τον Christophe M. στη περιοχή Lamoura σε υψόμετρο 1200μ. ο οποίος δέχθηκε να μας ξεναγήσει, να μας μυήσει στο σχέδιο του για τη μόνιμη καλλιέργεια.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, στα μέσα της σεζόν, το τοπίο μας προσφέρει μια παλέτα εκπληκτικών χρωμάτων. Είναι η στιγμή που το φθινόπωρο παραχωρεί σταδιακά τη θέση του στο χειμώνα, ο οποίος σ’ αυτή τη περιοχή, λογίζεται σαν ένας από τους δριμύτερους στη Γαλλία.
Ένα καλωσόρισμα, που επιτρέπει την ετοιμασία του σκηνικού
Ο Christophe μας υποδέχτηκε στην είσοδο του σπιτιού του. Τα παιδιά του έπαιζαν χαρούμενα τριγύρω με τη γάτα τους. Ο Christophe, έπειτα από τις απαραίτητες συστάσεις, άνοιξε αυθόρμητα τη συζήτηση ζητώντας διευκρινήσεις για τις προσδοκίες μας σχετικά με την επίσκεψη. Κρίνοντας ότι η οπτική μας για τη μόνιμη καλλιέργεια είναι προσανατολισμένη καθαρά στο κομμάτι της γεωργίας, μας είπε τα εξής: “Θεωρώ ότι η μόνιμη καλλιέργεια είναι μια φιλοσοφία ζωής. Αυτό έχει σαν στόχο να δημιουργήσει μία πιο αρμονική και διαρκή σχέση μεταξύ φύσης, ανθρώπων, του ίδιου του εαυτού μας. Για εμάς αυτό ξεφεύγει από την απλή βελτιστοποίηση των γεωργικών τεχνικών.
Μια διαδικασία διά βίου μάθησης
Ο Christophe χρησιμοποιεί ταυτοχρόνως μία λογική, πολυαισθητηριακή, πάγια και συνεργατική προσέγγιση για να δημιουργήσει και να προχωρήσει το σχέδιό του.
Λογική: Έχοντας εμπνευστεί από τις τεχνικές του σπουδές και μία πληθώρα βιβλίων πάνω στην οικολογία και τη μόνιμη καλλιέργεια, βελτιώνει τις τεχνολογίες και εμπνέεται από τους γνωστούς μηχανισμούς της φυσικής εξέλιξης που συμβαίνουν εδώ και 4 δισεκατομμύρια χρόνια.
Πολυαισθητηριακή: Από την πλευρά της όρασης, της μυρωδιάς, της ακοής, της επαφής και της γεύσης μέσω των οποίων καταλήγει ν’ αποκτά πληροφορίες-κλειδιά πάνω στη λειτουργία της φύσης σε τοπικό επίπεδο, για να ταυτοποιήσει τις βελτιώσεις και να ενθαρρύνει τις καλές πρακτικές.
Πάγια: Αφού η μόνιμη καλλιέργεια έχει ως στόχο την εξεύρεση νέων λύσεων. Αυτό βασικά σημαίνει, την αναγκαιότητα ελέγχων απ’ τους οποίους θα ακολουθήσουν θετικά αποτελέσματα. Απαιτείται χρόνος και αποδοχή ότι μπορεί στην πορεία να κάνουμε και λάθη.
Συνεργατική: Καθώς πρόκειται για μια εργασία βαθύτατα ανθρώπινη. Τα παιδιά του, η οικογένειά του, οι συγκάτοικοί του, ειδικοί ή περίεργοι όπως εμείς, αποτελούμε όλοι μαζί μέρος ενός οικοσυστήματος που εύχεται να δημιουργήσει ένα νέο τρόπο ύπαρξης. Καθένας από μας, έχει λίγο-πολύ ένα ρόλο σημαντικό να παίξει ούτως ώστε αυτή η μετάβαση να επιτύχει.
Ενσωματώνοντας τους περιορισμούς στο σχεδιασμό του προγράμματος
Όπως λέει ένα απόφθεγμα, η Ρώμη δεν φτιάχτηκε σε μία μέρα. Ανάλογη είναι κι η περίπτωση ενός σχεδίου μόνιμης καλλιέργειας. Όσοι επιθυμούν να διασυνδεθούν, πρέπει να λάβουν υπόψη τους και να ενσωματώσουν τους αμέτρητους περιορισμούς. Κλιματικές πτυχές, μορφολογία και ποιότητα του εδάφους, διαθέσιμο χρόνο, ανθρώπινα μέσα, γνώσεις, ικανότητες και οικονομικούς πόρους. Εν συνεχεία, θα πρέπει να καταρτίσουν το σχέδιό τους λαμβάνοντας υπόψη αυτούς τους εξωτερικούς παράγοντες.
Σύμφωνα με τον Christophe, “θα ήταν πιο απλό να διεξάγουμε ένα πρόγραμμα μόνιμης καλλιέργειας σε μια τροπική χώρα απ’ ότι στα ορεινά του Jura. Εάν υπολογίσουμε μία και μόνη παράμετρο, για παράδειγμα το κλίμα, οι εναλλαγές θερμοκρασίας ανάμεσα στις εποχές στην περιοχή του Jura είναι τεράστιες. Αυτό επηρεάζει μεταξύ άλλων, τον παραγωγικό χρόνο, την ποικιλία των φρουτολαχανικών και τα είδη των ζώων. Οι διακυμάνσεις στη θερμοκρασία μέρα/νύχτα είναι επιπροσθέτως σημαντικές, ακόμα και το καλοκαίρι όπου οι νύχτες παραμένουν κρύες κι επιβραδύνουν κατά πολύ την ανάπτυξη των φυτών.
Τέλος, κάθε σχέδιο μόνιμης καλλιέργειας πρέπει να καταπιάνεται με τους παραπάνω περιορισμούς και κάθε περιορισμός απαιτεί χρόνο για να είναι αφομοιώσιμος. Χρειάζεται υπομονή. Ωστόσο, είναι σημαντικό να είναι κανείς ενεργός και να διοχετεύει αρκετή ενέργεια για την σκέψη, τον τρόπο εγκατάστασης των συστημάτων.
Τίποτα δεν χάνεται, όλα μετατρέπονται
Μία απ’τις βασικές αρχές της μόνιμης καλλιέργειας είναι η κυκλικότητα: Η ιδέα δηλαδή της μείωσης των απορριμάτων κι η μετατροπή τους σε πρώτη ύλη για άλλες διαδικασίες/χρήσεις. Ο Christophe μας εξηγεί: ” Εδώ, στον χώρο μας τίποτα δεν χάνεται. Κυρήττουμε μια κυκλική οικονομία πιο υπεύθυνη, που προτιμά ν’ ανακυκλώνει αντί να πετά, να μοιράζεται από το ν’ αγοράζει. Αυτό θα μπορεί να εκτείνεται από έναν συλλέκτη του βρόχινου νερού, τουαλέτες χωρίς σύστημα υδροώθησης, περνώντας στο σύστημα κομποστοποίησης, το ντύσιμο, τις μετακινήσεις κλπ.
Ένα τελευταίο στοιχείο-κλειδί, η συνεργασία
Για να δώσουμε επιπλέον νόημα σ’ ένα σχέδιο μόνιμης καλλιέργειας ή της μετάβασης προς αυτή, είναι ενδεδειγμένο να προάγουμε την επικοινωνία και να δημιουργήσουμε ένα κλίμα εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών της τοπικής κοινότητας. Οι πιθανές -πρός αυτή τη κατεύθυνση- ενέργειες είναι πολλαπλές: συστήματα ανταλλαγής, δημιουργία τοπικών νομισμάτων, γνωριμίες, μερισμός ικανοτήτων, εργαλεία, χρόνος κλπ. Ο Christophe συμπληρώνει: “Χρησιμοποιούμε ένα νόμισμα το PIVE, το οποίο κυκλοφορεί παράλληλα με το ευρώ σε όλη τη περιφέρεια του France-Comté. Τα εναλλακτικά, τοπικά νομίσματα βοηθούν στην ενδυνάμωση των κοινωνικών δεσμών και προσφέρουν ανθεκτικότητα σε περιπτώσεις κρίσεων ή οικονομικής κατάρρευσης.
Επίλογος
Η μόνιμη καλλιέργεια είναι μία ιδέα, μία έννοια πέραν των καθαρά αγροτικών αντιλήψεων. Θα μπορούσε να οριστεί ως η φιλοσοφία της ζωής που κινείται προς τη κατεύθυνση της οικονομικής και της οικολογικής μετάβασης.
—————————–
Μετάφραση από τα γαλλικά για την ελληνική Pressenza: Ανδρέας Παπαγγελόπουλος.
