Αν οι σεισμοί συνέβαιναν σε αργή κίνηση, τα αποτελέσματα μπορεί να ήταν ορατά σε ένα μικρό χωριό στη μέση ενός μαύρου τοπίου, ξεκοιλιασμένου από την εξόρυξη άνθρακα.
Το χωριό Ανάργυροι, στη Βόρειο Ελλάδα, κάποτε είχε περισσότερους από 400 κατοίκους. Σήμερα έχει λιγότερους από 50, καθώς διαμελίζεται επί δεκαετίες. Οι δρόμοι του καταρρέουν, τα κουφώματα στις πόρτες γέρνουν, οι τοίχοι και τα θεμέλια των σπιτιών του έχουν ραγίσει και δεν επισκευάζονται. Οι κάτοικοί του δεν φεύγουν πανικόβλητοι. Φεύγουν απελπισμένοι.
Το ένα μετά το άλλο, τα μικρά χωριά στην λιγνιτοπαραγωγική ζώνη της Ελλάδας καταστράφηκαν, καθώς το έδαφος δεν μπορεί πια να κρατήσει τα σπίτια όρθια. Σε μία από τις εκκλησίες της περιοχής, η καμπάνα χτυπάει σπάνια επειδή ο ήχος της μπορεί να προκαλέσει επιπλέον ρωγμές στους τοίχους.
Ο κτηνοτρόφος Μιχάλης Μπίτας είδε για πρώτη φορά τις ζημιές στα σπίτια των Ανάργυρων το 1986.
«Τότε άρχισαν οι εξορύξεις στην περιοχή μας. Σιγά-σιγά άρχισαν να τρώνε τα σπίτια πριν φάνε κι εμάς τους ίδιους…» δηλώνει στο Associated Press.
Ο Μπίτας και οι οκογένειά του είναι από τους λίγους στο χωριό που αρνήθηκαν την προσφορά της εταιρείας παραγωγής ενέργειας να τους μεταφέρει σε ενοικιαζόμενο διαμέρισμα γειτονικής πόλης. Αυτοί οι κάτοικοι του χωριού ζητούν πλήρη αποζημίωση για τα σπίτια τους – δικαίωμα το οποίο δικαιούνται μόνο στην περίπτωση που η εξόρυξη γίνει ακριβώς κάτω από κάποιο κτήριο.
«Έχω πρόβατα και μηχανήματα. Τι να κάνω; Να τα βάλω στο διαμέρισμα;»
Η Ελλάδα συνεχίζει να εξαρτάται από τον άνθρακα, παρά τις προειδοποιήσεις για την υπερθέρμανση του πλανήτη, τους ειδικούς που μίλησαν στο πρόσφατο Συνέδριο για το Κλίμα στην Πολωνία και παρά τους φιλόδοξους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντικατάσταση του άνθρακα με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Η Ελλάδα είναι ο 12ος μεγαλύτερος παραγωγός λιγνίτη – γνωστού και ως καφέ άνθρακα – στον Κόσμο και παράγει 36 εκατομμύρια τόνους τον χρόνο, σύμφωνα με τα στοιχεία της αρμόδιας υπηρεσίας των ΗΠΑ. Ο λιγνίτης είναι ένα είδος άνθρακα χαμηλής ποιότητας, ο οποίος παράγει περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα απ′ ότι ο μαύρος άνθρακας και συνήθως καίγεται κοντά στα σημεία εξόρυξης, καθώς η μεταφορά του είναι πολύ ακριβή.
Σχεδόν το ένα τρίτο του ηλεκτρικού ρεύματος στην Ελλάδα παράγεται από εργοστάσια που λειτουργούν με άνθρακα και η χώρα δεν έχει σχέδιο για τον τερματισμό της χρήσης του, σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Παρά την πληθώρα ήλιου και αέρα, μόνο το 15% της ελληνικής ενέργειας παράγεται από ανανεώσιμες πηγές.
Στο πλαίσιο των μέτρων του Μνημονίου, η ΔΕΗ θα ιδιωτικοποιήσει τρία εργοστάσια παραγωγής ενέργειας που καίνε άνθρακα, παρατείνοντας έτσι την λειτουργία τους.
Επιπλέον, σε αντίθεση με πολλούς Ευρωπαίους γείτονές της, η Ελλάδα επεκτείνει την εξάρτησή της από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, καθώς προσπαθεί να προσελκύσει επενδύσεις για να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας. Η ελληνική κυβέρνηση προχωράει μεγάλα σχέδια για την εξόρυξη πετρελαίου και αερίου στις δυτικές και νότιες ακτές της.
Αυτές οι προοπτικές έχουν σημάνει συναγερμό στις ομάδες προστασίας περιβάλλοντος, οι οποίες έχουν κάνει εκκλήσεις προς την κυβέρνηση για να αναθεωρήσει τά σχέδιά της και να επενδύσει σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως ο ήλιος και ο αέρας.
«Πρέπει να δράσουμε άμεσα για να μειώσουμε το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αλλά η χώρα μας κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση» αναφέρει μία επιστολή με παραλήπτη τον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, το οποίο υπογράφουν 34 οργανώσεις προστασίας του περιβάλλοντος και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μεταξύ των οποίων η Greenpeace, η Διεθνής Αμνηστία και οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα.
«Η Ελλάδα σχεδιάζει να επενδύσει στα ορυκτά καύσιμα για τις επόμενες δεκαετίες, παραδίδοντας παράλληλα εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα εντός και εκτός θαλάσσης για την εξόρυξη υδρογονανθράκων…» τονίζεται στην επιστολή. «Μ′ αυτόν τον τρόπο η χώρα παραδίδεται στις εφιαλτικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.»
Στους Ανάργυρους, παρά την καταστροφή των σπιτιών τους, οι κάτοικοι τρέφουν ανάμεικτα συναισθήματα για τον άνθρακα, δεδομένου ότι η ΔΕΗ είναι ο βασικός εργοδότης και παρέχει 5.000 τοπικές θέσεις εργασίας. Ενα άλλο πλεονέκτημα είναι το γεγονός ότι ο λιγνίτης που παράγεται τοπικά δεν επηρεάζεται από τις μεταπτώσεις των αγορών ή γεωπολιτικά σοκ, σε αντίθεση με το πετρέλαιο και το αέριο, τα οποία εισάγονται στην Ελλάδα κυρίως από την Ρωσία.
«Η παραγωγή λιγνίτη θα μειωθεί και θα αντικατασταθεί από άλλες, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας» δήλωσε στο Associated Press, ο Κωνσταντίνος Θεοδωρίδης, στέλεχος της ΔΕΗ. «Αλλά ο λιγνίτης θα συνεχίσει να είναι ένα στρατηγικό καύσιμο, το οποίο σε οποιαδήποτε γεωπολιτική αναταραχή θα είναι ο μόνος τρόπος παραγωγής ενέργειας που θα ελέγχεται αποκλειστικά από την χώρα μας…».
