Σήμερα ολοκληρώθηκε το 4ο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο για τη μείωση βλάβης, που διοργάνωσε το δίκτυο Correlation μαζί με σημαντικές συνεργασίες και την οικονομική υποστήριξη της ΕΕ. Το μέλλον των παρεμβάσεων, οι πολιτικές στις χώρες της Ευρώπης, η δράση της κοινωνίας των πολιτών, τα προσφυγικά ρεύματα και η χρήση ουσιών και άλλα ζητήματα βρέθηκαν στο επίκεντρο των συζητήσεων, που διεξήχθησαν στις αίθουσες της Δημοτικής Βιβλιοθήκης του Βουκουρεστίου.
Παράλληλα σήμερα στην Αθήνα, η οργάνωση STEPS, που ασχολείται με τους ανθρώπους που ζουν ή περνούν πολύ μεγάλο μέρος της ζωής τους στο δρόμο, παρουσίασε και ένα βιβλιαράκι-οδηγό για την ανταλλαγή και συλλογή χρησιμοποιημένων συριγγών στο δρόμο. Ο Τάσσος Σμετόπουλος, συντονιστής της ομάδας STEPS, μίλησε για τις χιλιάδες ώρες που η ομάδα του περνά στο δρόμο, τη διαδικασία συγκέντρωσης χρησιμοποιημένων συριγγών και το νόημα που έχει αυτή η δράση.
Στη συνέχεια είχαν κληθεί εκπρόσωποι οργανώσεων να δώσουν το σημείο οπτικής τους για θέματα πολιτικής για τις ψυχοδραστικές ουσίες, εξέτασης για HIV και ηπατίτιδες και για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι που κάνουν χρήση ουσιών ως προς την πρόσβαση στη θεραπεία και το σύστημα υγείας. Η PRESSENZA επέλεξε να δημοσιοποιήσει αυτούσια τη σημαντική παρέμβαση του Θάνου Παπαγιαννόπουλου, μέλους του ελληνικού Δικτύου Ομοτίμων Χρηστών Ψυχοδραστικών Ουσιών.
——————————————-
Καλησπέρα κι από μένα, το όνομά μου είναι Θάνος Παπαγιαννόπουλος, είμαι μέλος του Δικτύου Ομοτίμων Χρηστών Ψυχοδραστικών Ουσιών. Πριν από όλα να ευχαριστήσω εκ μέρους του Δικτύου τον Τάσο για την πρόσκληση αλλά και εσάς που ήρθατε να συμμετέχετε στην σημαντική αυτή παρουσίαση και συζήτηση. Δεν χρειάζεται νομίζω να αναλύσουμε το πόσο σημαντική είναι η παρουσία ανθρώπων στο δρόμο που μοιράζουν υλικό ασφαλούς χρήσης και πόσο χρήσιμος είναι ο οδηγός που είδαμε, ιδιαίτερα στη χώρα μας που κατά καιρούς έχουμε δει τρομακτικές αυξήσεις νέων μολύνσεων HIV και ηπατίτιδας C, οπότε θα προχωρήσω κατευθείαν στην αναγκαιότητα ενεργούς συμμετοχής της κοινότητάς μας στη λήψη αποφάσεων για θέματα που μας αφορούν, όπως η αλλαγή της πολιτικής για τα ναρκωτικά, και κυρίως η πρόληψη και η αντιμετώπιση του πολυσύνθετου αυτού φαινομένου που είναι η χρήση ουσιών.
Είναι πλέον κοινώς αποδεκτό ότι ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών είναι ξεκάθαρα πόλεμος ενάντια στους χρήστες που ουσιαστικά δημιούργησε πολύ περισσότερα προβλήματα από αυτά που υποτίθεται ότι θα έλυνε. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε όλο και περισσότερα κράτη να προχωρούν σε ριζικές μεταρρυθμίσεις του νομικού τους πλαισίου για τις ψυχοδραστικές ουσίες, είτε μέσω της αποποινικοποίησης της χρήσης είτε με την εφαρμογή των αρχών της μείωσης βλάβης, όπως η άμεση πρόσβαση στη θεραπεία, η διάθεση διαμορφίνης και ναλοξόνης, η διανομή υλικού ασφαλούς χρήσης, κτλ. Η άσκηση πίεσης από τις κοινότητες των χρηστών και η συμμετοχή τους στον δημόσιο διάλογο έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο σε αυτή την μεταστροφή, αφού μέσα από τη δράση τους ακούστηκαν για πρώτη φορά απόψεις και εμπειρίες που δεν θα μπορούσαν να αφήσουν κανέναν ασυγκίνητο. Είναι άλλο πράγμα το να ακούς την άποψη ενός γιατρού για τη διάθεση ναλοξόνης για παράδειγμα και άλλο το να ακούς την εμπειρία ανθρώπων που έχασαν μπροστά στα μάτια τους, μέσα στο σπίτι τους τη γυναίκα, το παιδί, τον πατέρα τους. Άλλωστε δεν νοείται δημόσιος διάλογος για οποιοδήποτε θέμα χωρίς τη συμμετοχή των άμεσα ενδιαφερόμενων, είτε αυτοί είναι δάσκαλοι, αγρότες, υγειονομικοί ή χρήστες ουσιών.
Στην Ελλάδα υπάρχει τεράστια άγνοια τόσο στην κοινή γνώμη όσο και στους νομοθέτες για τα ολέθρια αποτελέσματα της υφιστάμενης νομοθεσίας και του τρόπου που εφαρμόζεται από τα όργανα της τάξης. Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των κρατούμενων στις φυλακές αφορά παραβάσεις του νόμου περί ναρκωτικών και μάλιστα τα τελευταία χρόνια με σοβαρές ποινές, αφού είναι συχνότατη πλέον τακτική της αστυνομίας, για να μην πούμε πάγια, να χαρακτηρίζει εγκληματική οργάνωση ομάδες ατόμων που συνομιλούσαν στα τηλέφωνα για αγοροπωλησίες μικροποσοτήτων. Να πω εδώ ότι μέχρι σήμερα, στην πολύμηνη δίκη της, η Χρυσή Αυγή δεν έχει χαρακτηριστεί εγκληματική οργάνωση. Επιπλέον, η όλη διαδικασία σύλληψης των χρηστών είναι από την αρχή μέχρι το τέλος της μια τιμωρητική και ιδιαίτερα βασανιστική διαδικασία για τον ίδιο τον χρήστη, στον οποίο δεν παρέχεται υποκατάστατο όσες μέρες και αν μείνει κρατούμενος σε κάποιο τμήμα, με αποτέλεσμα οι χρήστες να σέρνονται στην κυριολεξία ενώπιον του ανακριτή με προχωρημένο σύνδρομο στέρησης και σίγουρα ανίκανοι να υπερασπιστούν τον εαυτό τους σε ένα ζήτημα που αφορά την μετέπειτα ζωή τους. Όλοι γνωρίζουμε πόσο σοβαρά είναι τα στερητικά συμπτώματα καθώς και το ότι μπορούν να επιφέρουν ακόμα και θάνατο. Πόσοι όμως γνωρίζουν ότι μόλις πριν λίγους μήνες κρατούμενη στο αστυνομικό τμήμα Πεντέλης για υπόθεση ναρκωτικών αυτοκτόνησε μην αντέχοντας το σύνδρομο στέρησης; Η κοπέλα ήταν μόλις είκοσι ενός ετών. Λίγα milligram υποκατάστατου θα είχαν σώσει τη ζωή της και θα είχαν γλιτώσει μια οικογένεια από τον πόνο της απώλειας ενός παιδιού. Η μη χορήγηση υποκατάστατου σε ανθρώπους που συλλαμβάνονται είναι κατάφωρη παραβίαση των πιο βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Με δύο λόγια η προσωπική εμπειρία των χρηστών αλλά και η πληροφόρηση που λαμβάνουν από οργανώσεις ομοτίμων του εξωτερικού είναι μια πολύτιμη εργαλειοθήκη για την απαραίτητη νομοθετική μεταρρύθμιση.
Εξίσου σημαντική όμως είναι και η ενεργή συμμετοχή μας στα θεραπευτικά προγράμματα και στην αλλαγή του πλαισίου λειτουργίας τους. Όσο οι εμπλεκόμενοι φορείς και οι αρμόδιοι σχεδιασμού των θεραπευτικών προγραμμάτων μας αγνοούν πολύ φοβόμαστε ότι όλες οι θεραπευτικές προσεγγίσεις είναι καταδικασμένες να μην ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες της κοινότητας.
Ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή όπου το τοπίο της χρήσης αλλάζει ταχύτατα, με καινούργιες και πολύ επικίνδυνες ουσίες να κυκλοφορούν συνεχώς για τις οποίες η επιστημονική γνώση είναι περιορισμένη, χρειαζόμαστε ευέλικτα προγράμματα άμεσης πρόσβασης, με προσωπικό από την κοινότητα που μπορεί να προσαρμοστεί πολύ πιο εύκολα στις ανάγκες των ατόμων που αναζητούν βοήθεια, αλλά και να εντοπίσει τα κενά στο σχεδιασμό νέων προσεγγίσεων. Επίσης, θα πρέπει οι αρμόδιοι φορείς να συνεργαστούν με ομάδες χρηστών στο κομμάτι της πρόληψης αλλά και στη δημιουργία χώρων ελεγχόμενης χρήσης, που θα βοηθήσουν στην άμεση εξάλειψη φαινομένων όπως το Πεδίον του Αρεως που ήταν ομολογουμένως μια ιδιαίτερα δυσάρεστη κατάσταση όχι μόνο για τους κατοίκους αλλά και για τους ίδιους τους χρήστες.
Τέλος, θα ήθελα λίγο να αναφερθώ στο πόσο σημαντικό είναι να απαιτήσουμε τη συμμετοχή μας και για ένα άλλο πάρα πολύ σημαντικό λόγο, την εξάλειψη του στίγματος. Είναι αναγκαίο να δει η κοινωνία ότι χρήστης δεν είναι μόνο αυτή η αποκρουστική καρικατούρα που ζητάει χρήματα παραπατώντας. Η υπόθεση του Ζακ και ο συνεχής διασυρμός του ακόμα και σήμερα που έχει αποδειχτεί η μη χρήση οποιασδήποτε ουσίας είναι το πιο τρανταχτό παράδειγμα του τι σημαίνει στίγμα και πόσο δύσκολο είναι να αλλάξει η συνείδηση της κοινής γνώμης. Είναι απαραίτητο να κάνουμε ορατά τα άτομα εκείνα της κοινότητάς μας που εργάζονται, που προσφέρουν εθελοντική εργασία, που έχουν να αρθρώσουν λόγο, που μπορούν με λίγα λόγια να σταθούν οπουδήποτε επάξια. Θα πρέπει επιτέλους η χρήση να πάψει να είναι συνώνυμο του περιθωρίου και να δοθεί η ευκαιρία σε ικανότατους πραγματικά ανθρώπους να προσφέρουν, να ωφελήσουν και να ωφεληθούν.
Σε ένα πληθυσμό που η ανεργία φτάνει το 90%, ίσως και παραπάνω, αντιλαμβανόμαστε όλοι πόσο σημαντικό είναι να απορροφηθούν άτομα σε θέσεις εργασίας εντός ή εκτός του πεδίου. Ο συναισθηματικός και πνευματικός πλούτος πολλών από εμάς αλλά και η προσήλωση τους σε ό,τι καταπιάνονται θα σας εκπλήξει.
Όπως έλεγε κι ο μπαμπάς ενός φίλου «Αν βάζατε σε μια δουλειά όλη αυτή τη φαιά ουσία που καταναλώνετε για τη χρήση θα ήσασταν εκατομμυριούχοι».
