Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν μια αφρικανική χώρα, η Τανζανία, που όλη η Δύση δόξαζε ως ειρηνική, ηθική, φιλόξενη, κλπ.κλπ.

Χάρη στον “πατέρα” της και ιδρυτή J.K. Nyerere (Νιερέρε), εκπαιδευτικό στη πρωτοβάθμια εκπαίδευση, η Τανζανία ανεξαρτητοποιήθηκε απ’το αποικιακό καθεστώς το 1961 δίχως να χυθεί μια σταγόνα αίματος, εν αντιθέσει με τις γειτονικές χώρες, όπως τη Κένυα και τους Μάο-Μάο της (ένα απ’τα πρώτα ιστορικά παραδείγματα τρομοκρατίας εναντίον των αμάχων).

Η Τανζανία του Νιερέρε αποκόμιζε επαίνους κι υποστηριζόταν από τις πραγματικές ΜΚΟ σε παγκόσμιο επίπεδο ενώ υπονομευόταν από την ελίτ της παγκόσμιας χρηματοδότησης. Ο Νιερέρε ήταν γι’αυτούς ένας επικίνδυνος εχθρός, περισσότερο κι από τον Samora Machel, που σκοτώθηκε το 1986 μετά από συντριβή αεροπλάνου αποτέλεσμα ενός ξεκάθαρου σαμποτάζ, ή και τον Thomas Sankara, που δολοφονήθηκε το 1987 απ’το δεξί του χέρι. Στην πραγματικότητα, ο Νιερέρε ήταν ένας από τους πιο σεβαστούς αντιπάλους του Απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική. Ο αφρικανός ηγέτης με τη μεγαλύτερη επιρροή ανάμεσα στις ουδέτερες χώρες. Ο πιό χαρισματικός υποκινητής του Οργανισμού της Αφρικανικής Ένωσης (ΟΑΕ). Επιπλέον, ο “παραδοσιακός αφρικανικός σοσιαλισμός” του Νιερέρε ήταν μια επίμονη πραγματικότητα, γι’αυτό στη δεκαετία του ’80 το κύμα του Νεοφιλελευθερισμού δεν αρκούνταν στη νεοαποικιοκρατική εκμετάλλευση κι επιπροσθέτως επικεντρώθηκε στη Τανζανία. Ιδού ορισμένα εμφανή γεγονότα:

1981: Οι Ηνωμένες Πολιτείες του Ρήγκαν αντιτίθενται στο βέτο του κατά του διορισμού του Τανζανού Σαλίμ Α. Σαλίμ στο πόστο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ.

1983: Ο Νιερέρε προσπαθεί να κάνει μία απελπισμένη κίνηση αποσύροντας απ’το νόμιμο χρήμα τα παλιά χαρτονομίσματα της τράπεζας σε επτά ημέρες.

1983: Ο Ρήγκαν ειρωνεύεται το Νιερέρε κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Συνάντησης Κορυφής του Κανκούν.

1984: Ο πρωθυπουργός της Τανζανίας Edward M. Sokoine, διάδοχος-φαβορί του Νιερέρε, σκοτώνεται σε ένα πολύ ύποπτο αυτοκινητιστικό ατύχημα που προκλήθηκε από έναν πληροφοριοδότη του Εθνικού Αφρικανικού Συνεδρίου του Νέλσον Μαντέλα. Ο Νιερέρε αντιτίθεται στο να μπλοκάρει κάθε έρευνα για την πιθανότητα δολοπλοκίας διεθνώς για να μην αφήσει την παραμικρή αμφιβολία πάνω στην υποστήριξή του πρός τον Μαντέλα και τις επικρίσεις των τελευταίων μηνών όπου η Νότια Αφρική θα επέλεγε ανάμεσα σ’έναν ανοιχτό εμφυλιο πόλεμο και μια αντίσταση μηβίας στο Απαρτχάιντ.

Από το 1985 εως το 2015, τρείς διαδοχικοί πρόεδροι, θεληματικά ή όχι, οδήγησαν τη Τανζανία στα νύχια του θεού “Αγορά”: Το σελίνι της Τανζανίας γαντζώθηκε οριστικά στο αμερικανικό δολλάριο υπό τον αυστηρό έλεγχο του ΔΝΤ (Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου) με την εξής αισχρή διαρθρωτική προσαρμογή: Κατάρρευση του κράτους-πρόνειας και ιδιωτικοποίηση των εθνικών στρατηγικών πόρων.

Κι εκεί ακριβώς, το νεοαποικιακό πλιάτσικο πετυχαίνει το παράδοξο: με τα νέα πιστοποιημένα από το ΔΝΤ μέτρα, η οικονομία της Τανζανίας αυξήθηκε κατά μέσο όρο 7% το χρόνο έναντι ενός ισχνού 2,5% της Δύσης. Κι όμως, η συναλλαγματική ισοτιμία ανάμεσα στο σελίνι και το δολλάριο, από το να έχει προσαρμοστεί, πέρασε από τα 600 σελίνια έναντι ενός δολλαρίου το 1998, στα 2400 σχεδόν στα τέλη του 2018, δηλαδή σε μια υποτίμηση της τάξης του 400%.

Πηγή: https://tradingeconomics.com/tanzania/currency

 

Κάνοντας λοιπόν τους “λογαριασμούς της νοικοκυράς”, γνωρίζοντας ότι απλοποιούμε υπερβολικά αλλά χωρίς να το βάλουμε κάτω, θα δούμε ότι: Εάν το 1998 χρειάζονταν 600 σελίνια για την αγορά ενός δολλαρίου ΗΠΑ, μπορούμε να πούμε ότι το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν 600 φορές πάνω από εκείνο της Τανζανίας…
Για να προλάβουμε τυχόν αντιρρήσεις αναγνωρίζουμε ότι οι δείκτες της οικονομίας είχαν εκτοξευθεί 600.000 φορές προς τα πάνω. Δεν ενδιαφερόμαστε για την απόλυτη αλλά για τη σχετική τιμή/αξία: Ποιά θα είναι η συναλλαγματική ισοτιμία μετά από 30 χρόνια στη διάρκεια των οποίων των ΑΕΠ της Τανζανίας αυξήθηκε περισσότερο από εκείνο των Ηνωμένων Πολιτειών – όπως ισχυρίζεται το ΔΝΤ – αυτό το ποσοστό θα έπρεπε να πέσει κι όχι ν’αυξηθεί.

Στον συνημμένο πίνακα παρουσιάζονται οι δύο υποθέσεις (600 ή 600.000 σελίνια για ένα δολλάριο) με τις αντίστοιχες ετήσιες αυξήσεις. Εντούτοις, όποια και να’ναι η απόλυτη τιμή, το ΑΕΠ της Τανζανίας σχεδόν τετραπλασιάστηκε καθώς εκείνο των ΗΠΑ δεν προόδευσε παρά 64%. Εντούτοις λοιπόν, εάν το 1998 χρειάζονταν 600 σελίνια για ένα δολλάριο, σήμερα 254 σελίνια θα έπρεπε να ήταν αρκετά…

 

Ερώτηση: Γιατί χρειάζονται δεκαπλάσια σχεδόν σελίνια;
“Μα είναι ο πληθωρισμός αγαπητέ μου”, απαντούν σαν χορωδία οι δείκτες της οικονομίας. “Είναι αλήθεια ότι το ΑΕΠ της Τανζανίας αυξήθηκε κατά 7% αλλά ο πληθωρισμός αυξήθηκε επιπλέον κατά 20%, άρα η συναλλαγματική ισοτιμία βασιλεύει στο 13% και πλέον κάθε χρόνο, φίλε μου!”… Και μ’αυτό τον τρόπο διεκδικούν να κλείσουν τα στόματα των απλών ανθρώπων.

Διαβάζουμε στην εκγυκλοπαίδεια: Πληθωρισμός = Σταδιακή μείωση της αγοραστικής δύναμης (που σημαίνει της αξίας τους νομίσματος).
Άρα, επαναδιατυπώνουμε την ερώτηση:
– Γιατί η αξία του εθνικού νομίσματος μειώνεται αντί να αυξάνεται;
-Διότι αυτό το νόμισμα χάνει σταδιακά την αξία του φίλε μου!

Είναι μια ταυτολογία σε άριστο οικονομετρικό ύφος:
Η Οικονομετρία εφαρμόζει τα μαθηματικά στην οικονομία απορρίπτοντας κάθε κοινωνική, ψυχολογική διάσταση ή -φρικτά!- συναισθηματική. Εκτός, -για να μιλήσουμε δίχως αισχύνη- τις αγορές, τον πανικό στα χρηματιστήρια, τις αυτο-εκπληρούμενες προφητείες κλπ…
– Περιμένετε μια στιγμή…Ποιά είναι η ερώτηση;
– Η ερώτηση είναι, εάν ο πληθωρισμός είναι η μεγαλύτερη απάτη στην ιστορία της ανθρωπότητας;
Είναι προφανές, αλλά κανείς δεν ανησυχεί σε…προφανή πράγματα.

…Κι ακόμα, η οικονομετρία γίνεται όλο και περισσότερο ξένη, -βλέπε εχθρική- απ’τη πραγματική οικονομία. Τα μαθηματικά είναι σκέτη ταυτολογία.
Η οικονομετρία ανέτρεψε την κλασσική οικονομία που διόλου τυχαία ονομαζόταν πολιτική οικονομία.

Το ΑΕΠ επιπροσθέτως, είναι ένας κακός δείκτης αλλά εδώ, χρησιμοποιούμε απλώς τα επιχειρήματα του ΔΝΤ.

———————–
Μετάφραση από τα γαλλικά για την ελληνική Pressenza: Ανδρέας Παπαγγελόπουλος.