Η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) είναι το ανεξάρτητο συμβουλευτικό όργανο της ελληνικής Πολιτείας σε θέματα προστασίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Έχει συσταθεί με το Ν 2667/1998 σύμφωνα με τις Αρχές των Παρισίων των Ηνωμένων Εθνών και συγκροτήθηκε για πρώτη φορά σε σώμα στις 10 Ιανουαρίου 2000. Σε αυτήν εκπροσωπούνται ανεξάρτητες Αρχές, πανεπιστημιακές σχολές νομικών και πολιτικών επιστημών, συνδικαλιστικές οργανώσεις, ΜΚΟ, πολιτικά κόμματα και υπουργεία.
Η ΕΕΔΑ εκφράζει τη βαθύτατη ανησυχία της για την κατάσταση στα Κέντρα Υποδοχής των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και ιδίως στη Μόρια της Λέσβου (15.10.2018)
Τον τελευταίο καιρό υπάρχουν συνεχή δημοσιεύματα στον διεθνή τύπο σχετικά με την κατάσταση στο Κέντρο Υποδοχής αιτούντων διεθνή προστασία στη Μόρια της Λέσβου. H Εθνική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΕΔΑ), ο Εθνικός Θεσμός για την προώθηση και προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΘΑΔ), υπήρξε κατ’ επανάληψη κοινωνός έντονων ανησυχιών που εξέφρασαν μη κυβερνητικές οργανώσεις δραστηριοποιούμενες στο χώρο αλλά και αποδέκτης καταγγελιών για την ενδεχόμενη διάπραξη ποινικών αδικημάτων και πάντως πράξεων που καταφανώς παραβιάζουν τα δικαιώματα του ανθρώπου στην υγεία, την ασφάλεια και τελικά τη ζωή όλων των εμπλεκομένων στην διαδικασία παροχής διεθνούς προστασίας τόσο στη Λέσβο όσο και σε άλλα κέντρα υποδοχής στην ευρύτερη περιοχή των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου. Επιτελώντας το θεσμικό της ρόλο, η ΕΕΔΑ εκπροσωπούμενη από το Προεδρείο της συναντήθηκε, την 1η Οκτωβρίου 2018, με τον Υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής, κ. Δ. Βίτσα για ανταλλαγή απόψεων στο προσφυγικό ζήτημα και την υποδομή υποδοχής και διαχείρισης των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών στη Χώρα και ιδίως για την κατάσταση στο κέντρο υποδοχής στη Μόρια της Λέσβου. Στη συνάντηση μετείχε και ο Διευθυντής της Υπηρεσίας Ασύλου, κ. Μ. Καραβίας, ενώ για το θέμα αυτό προηγήθηκε, στις 24 Σεπτεμβρίου 2018, συνάντηση και με εκπρόσωπο της Ελληνικής Αστυνομίας.
Με πλήρη εικόνα τόσο της πραγματικότητας επί του πεδίου όσο και των πραγματικών και νομικών δυσχερειών της αντιμετώπισης των συνεχώς αυξανόμενων αριθμών αιτούντων διεθνή προστασία που καταφθάνουν στα νησιά του Αιγαίου, και ιδίως τη Λέσβο και τη Σάμο, η ΕΕΔΑ επισημαίνει τα ακόλουθα:
▪ Επαναλαμβάνει την πάγια και σταθερά εκφρασθείσα θέση της για τον άμεσο τερματισμό του εγκλωβισμού των αιτούντων διεθνή προστασία στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και την άρση του γεωγραφικού περιορισμού, που επιβάλλεται σε αυτούς. Επείγοντα χαρακτήρα έχουν η άμεση μεταφορά όλων των ευάλωτων ατόμων σε ασφαλείς και κατάλληλους χώρους υποδοχής στην ενδοχώρα και η εξασφάλιση της ομαλής ροής αποτελεσματικού ελέγχου των όρων παροχής διεθνούς προστασίας στις αντίστοιχες υποδομές προκειμένου να αποφευχθεί η επανάληψη της αυτής κατάστασης και στο μέλλον.
▪ Δηλώνει ότι θα παραμείνει αρωγός στη συνολική προσπάθεια για τη διαχείριση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών στη Χώρα, τονίζοντας και πάλι ότι το συνολικό σύστημα υποδοχής και διαχείρισης προστασίας, αποτελούμενο τόσο από τις υπηρεσίες πρώτης υποδοχής όσο και μια διοικητικώς αυτόνομη και ανεξάρτητη Υπηρεσία Ασύλου, πρέπει να λειτουργεί κατά τρόπο απόλυτα επαρκή και οικονομικά διαφανή, διασφαλίζοντας πλήρεις, αποτελεσματικές και ασφαλείς υπηρεσίες στους αιτούντες διεθνή προστασία, παρεχόμενες από εργαζόμενους με πλήρη εργασιακή, οικονομική και προσωπική ασφάλεια.
▪ Καλεί εκ νέου τις ελληνικές και ευρωπαϊκές Αρχές να επανεξετάσουν άμεσα την συνολική πολιτική υποδοχής των αιτούντων διεθνή προστασία στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), συμπεριλαμβανομένης και της κοινής δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, και να υιοθετήσουν ένα νέο, ολοκληρωμένο σύστημα κανόνων θεμελιωμένο στην αρχή της αλληλεγγύης και της αναλογικότητας για όλα τα Κράτη μέλη, με πλήρη σεβασμό στους κανόνες του προσφυγικού δικαίου και του διεθνούς δικαίου για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου γενικότερα. Το κράτος δικαίου και η προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας αποτελούν τον πυρήνα των κοινών αξιών επί των οποίων εδράζεται η ΕΕ: η αποτελεσματική προστασία τους θωρακίζει τη δημοκρατία και την ασφάλεια όλων μας, ιδίως στους σημερινούς χαλεπούς καιρούς.
▪ Είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει το πλήρες οπλοστάσιο της ευρωπαϊκής και διεθνούς έννομης τάξης, σε συνεργασία με τους ομόλογους της Θεσμούς στην Ευρώπη και τον κόσμο, προκειμένου να εξασφαλίσει τον έγκαιρο και αποτελεσματικό σεβασμό των δικαιωμάτων όλων όσοι αιτούνται διεθνή προστασία στην περιοχή και τελικά να προστατεύσει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια όλων των εμπλεκομένων στην διαδικασία αυτή, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών οργάνων.
