Πολιτικές μετανάστευσης, εθνικιστικές και ξενόφοβες δυνάμεις, δικτύωση μεταξύ προοδευτικών πολιτικών δυνάμεων και κοινωνίας των πολιτών, αντιμετώπιση του μίσους και της μισαλλοδοξίας και η αξία της μηβίας. Συζητήσαμε όλα αυτά με την Elly Schlein, Ευρωβουλευτή του Possibile και εισηγήτρια της ομάδας S&d (Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών) για τη μεταρρύθμιση του Κανονισμού του Δουβλίνου.
Οι δηλώσεις από την πρόσφατη συνάντηση μεταξύ Salvini και Orban δείχνουν ότι από τη διαμάχη για μια Ευρώπη που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τους μετανάστες, κινούμαστε σε μια αυστηρότερη, αυστραλιανή θέση, δηλαδή να σταματήσουμε με κάθε τρόπο τη μετανάστευση. Τι πιστεύεις; Υπάρχει ακόμα περιθώριο για μεταρρύθμιση του Κανονισμού του Δουβλίνου;
Η θέση της απόρριψης των μεταναστών από τις χώρες του Visegrad (Πολωνία, Τσεχική Δημοκρατία, Σλοβακία και Ουγγαρία) δεν είναι κάτι νέο και είναι το μόνο σημείο στο οποίο μπορούμε να συγκρατήσουμε αυτόν τον παράδοξο άξονα Salvini-Orban. Πρόκειται για ένα οργανικό έργο και όλo εις βάρος της Ιταλίας, θυσιάζοντας τα συμφέροντα της χώρας στον βωμό μιας συμμαχίας με εθνικιστικές δυνάμεις που θέλουν να λύσουν παγκόσμια και πολύπλοκα προβλήματα και προκλήσεις επιστρέφοντας στο παρελθόν, στα εθνικά σύνορα. Και είναι λοιπόν παράλογο να επιδιώξουμε συμμαχίες με εκείνους που, όπως η Ουγγαρία, δεν πραγματοποίησαν ούτε μία μετεγκατάσταση μεταναστών.
Το αυστραλιανό μοντέλο, εκτός του ότι είναι βάρβαρο, δεν εφαρμόζεται σε μια περιοχή όπως η Μεσόγειος, κοντά σε πολλούς πολέμους και στην εξωτερική ανάθεση των συνόρων, όπως έγινε με την Τουρκία και που θα ήθελαν να κάνουν με αρκετές αφρικανικές χώρες, οδηγώντας σε μεγαλύτερη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και νέων, ολοένα και πιο επικίνδυνων διαδρομών προς την Ιταλία και την Ελλάδα.
Εξακολουθεί να υπάρχει περιθώριο για μεταρρύθμιση του κανονισμού του Δουβλίνου: η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία από τις μεγαλύτερες και πολυπληθέστερες ευρωπαϊκές χώρες θα αρκούσε, χωρίς την ανάγκη ομοφωνίας και την αναγνώριση ότι ένα θέμα όπως το θέμα των μεταναστών μπορεί να επιλυθεί μόνο μέσω συνεργασίας και αλληλεγγύης. Ένα άλλο βασικό σημείο είναι να κατανοήσουμε ότι η αδράνεια των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, πρωτίστως της γερμανικής και της γαλλικής κυβέρνησης, επέτρεψαν και ευνόησαν την ξενοφοβική και εθνικιστική πρόοδο και επίσης οι δεξιές πολιτικές που εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις στην κεντροαριστερά έχουν καταλήξει να ενισχύουν την ίδια τη δεξιά.
Οι δεξιές και λαϊκιστικές δυνάμεις κατάφεραν να κατανοήσουν την ανασφάλεια και το φόβο για το μέλλον τόσων πολλών ανθρώπων, που οφείλονται στις συστηματικές μειώσεις στην υγεία, τις συντάξεις, την εκπαίδευσης και την εργασία, ενώ είναι όλο και πιο επισφαλείς, για να παρουσιαστούν ως υπερασπιστές των Ιταλών που αγνοούνται από μια μακρινή και αδιάφορη αριστερά και να ρίξουν όλη την ευθύνη στους μετανάστες. Πώς μπορούμε να αντιστρέψουμε αυτήν την αφήγηση και να βγούμε από το τοξικό διαχωρισμό μεταξύ «εμάς» και «αυτών»;
Το παιχνίδι της χρήσης του αλλοδαπού ως αποδιοπομπαίου τράγου για όλα τα κακά είναι αρχαίο και οι Ιταλοί το είχαν βιώσει από πρώτο χέρι, καθώς χαρακτηρίστηκαν ως εγκληματίες όταν μετανάστευσαν. Είναι επίσης ένα «όπλο μαζικού περισπασμού» που πρέπει να καταγγελθεί, που χρησιμοποιείται για να κρύψει την έλλειψη πραγματικών απαντήσεων σε κοινωνικά προβλήματα όπως η φτώχεια και η ανισότητα, τα οποία συνεχίζουν να αυξάνονται, ενώ ο πλούτος συγκεντρώνεται όλο και περισσότερο σε λίγα χέρια. «Πρώτα οι Ιταλοί» είναι ένα ψευδές σύνθημα που κρύβει την έλλειψη πραγματικών μέτρων για να χτυπήσει τους ανθρώπους που είναι πραγματικά υπεύθυνοι γι’ αυτή την κατάσταση, για παράδειγμα, τις πολυεθνικές και αυτούς που φοροδιαφεύγουν.
Για να ανατρέψουμε αυτή την αφήγηση, καταρχάς, χρειαζόμαστε μια «πραγματική επιχείρηση» για τους μετανάστες: η Ιταλία είναι μια χώρα όπου η αντίληψη για την παρουσία τους είναι πιο διαστρεβλωμένη από τα πραγματικά δεδομένα. Επιπλέον, πρέπει να ληφθούν βραχυπρόθεσμα ορισμένα συγκεκριμένα βήματα: η μεταρρύθμιση του Κανονισμού του Δουβλίνου (ψηφίστηκε τον Νοέμβριο του 2017 στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με πλειοψηφία δύο τρίτων για την κατάργηση του υποκριτικού κριτηρίου της υποχρέωσης αναζήτησης ασύλου στην χώρα εισόδου και το αντικατέστησε με έναν υποχρεωτικό και αυτόματο μηχανισμό μετεγκατάστασης, ώστε να μπορέσουν να συμμετάσχουν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες), η οποία έπληξε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα τέλη Ιουνίου, η δημιουργία νομικών και ασφαλών διαδρομών πρόσβασης για όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες και για όλους τους μετανάστες, χωρίς την παράλογη διάκριση μεταξύ οικονομικών μεταναστών και εκείνων που διέφυγαν του πολέμου. Στην Ιταλία αυτό σημαίνει να ακυρωθεί ο νόμος Bossi-Fini, ο οποίος στην πράξη εμπόδισε κάθε νόμιμη είσοδο στη χώρα. Και στη συνέχεια η ενίσχυση του μοντέλου γενικής υποδοχής SPRAR, με τη συμμετοχή των τοπικών αρχών, αφήνοντας τη λογική της έκτακτης ανάγκης και επιδιώκοντας μεγαλύτερη διαφάνεια. Ένα άλλο επίπεδο παρέμβασης για την εξομάλυνση του πολέμου μεταξύ των φτωχών συνίσταται σε μέτρα για την καταπολέμηση της ανισότητας, της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Ήμουν πρόσφατα στην Ουγκάντα και εκεί μπόρεσα να δω αυτό το μοντέλο να εφαρμόζεται, με παρεμβάσεις που απευθύνονταν τόσο στους πολίτες της Ουγκάντα όσο και στους πρόσφυγες. Τέλος, σταματήστε αυτόν τον διαβόητο πόλεμο εναντίον των ΜΚΟ, οι οποίες αντιστάθμισαν μόνο την έλλειψη πραγματικής ευρωπαϊκής αποστολής έρευνας και διάσωσης στη θάλασσα.
Φυσικά, πρέπει επίσης να μιλήσουμε για ευρύτερα ζητήματα, όπως μια διαφορετική εξωτερική πολιτική, εξαιρώντας την πώληση όπλων σε χώρες που βρίσκονται σε σύγκρουση ή που είναι γνωστό ότι παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ποιος νομίζεις είναι ο τρόπος να αντιμετωπιστεί το κλίμα μίσους, μισαλλοδοξίας και βίας που τροφοδοτείται από τον Salvini και τους ευρωπαίους συμμάχους του και να προταθούν εναλλακτικές πολιτικές προτάσεις; Πώς μπορούμε να συνδέσουμε την κοινωνία των πολιτών με προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις και να βρούμε τρόπους αμοιβαίας υποστήριξης, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο;
Στην πραγματικότητα, οι εθνικιστικές και ξενοφοβικές δυνάμεις μπόρεσαν να ενωθούν και να σχηματίσουν ένα ενωμένο μέτωπο, ενώ από την άλλη πλευρά, δεν υπάρχει η ίδια δύναμη. Χρειαζόμαστε ένα προοδευτικό και οικολογικό μέτωπο τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε ιταλικό επίπεδο, το οποίο δεν είναι ούτε με την άρχουσα τάξη που προκάλεσε αυτή την κατάσταση ούτε με τους ηγεμόνες. Ίσως το μόνο θετικό αποτέλεσμα αυτής της ανησυχητικής ολίσθησης είναι ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται την ανάγκη να αντιδράσουν και να κινηθούν. Ένα παράδειγμα είναι το #EuropeanSolidarity, η κινητοποίηση στις 27 Ιουνίου 170 ευρωπαϊκών πόλεων για να ζητήσουν από τις κυβερνήσεις να συμμετάσχουν στην υποδοχή, να αλλάξουν τον Κανονισμό του Δουβλίνου και να ανοίξουν νόμιμους και ασφαλείς τρόπους εισόδου στην Ένωση.
Είναι απαραίτητο να αντιταχθούμε στους εθνικούς εγωισμούς και, από την πλευρά των κομμάτων, να επανασυνδεθούμε ταπεινά με την κοινωνία των πολιτών, να τεθούμε στη διάθεση των κοινωνικών δυνάμεων χωρίς να προσποιούμαστε ότι ηγούμαστε και να προσπαθήσουμε να συμπορευτούμε. Όποιος αισθάνεται την ανάγκη να διαμαρτυρηθεί πρέπει να το κάνει, χρησιμοποιώντας πολλές διαφορετικές μορφές, όχι μόνο κινητοποιήσεις, επιστρέφοντας για να συμμετέχει ενεργά σε κόμματα και ενώσεις. Δεν είναι μόνο πολιτική και κοινωνική δουλειά, αλλά και πολιτιστική.
Σε μια εποχή που η βία εξαπλώνεται σε όλες τις μορφές της, τι αξία έχει η μηβία για σένα;
Για μένα, η μηβία έχει θεμελιώδη αξία επειδή «δεν είναι ποτέ εκτός μόδας», όπως η ειρήνη. Αντιμετωπίζοντας τη βιαιότητα της προπαγάνδας που χρησιμοποιεί το μίσος προς τους αλλοδαπούς και ευνοεί τα πολυάριθμα επεισόδια σωματικής βίας που συνέβησαν πρόσφατα, είναι σημαντικό να μην πέσουμε στην παγίδα δίνοντας εξίσου βίαιες απαντήσεις. Σήμερα, οποιοσδήποτε δείχνει αλληλεγγύη και υπερασπίζεται τα δικαιώματα όλων βρίσκεται στη θέση να του επιτίθονται, ενώ εκείνοι που μιλάνε συνέχεια για την «ασφάλεια» δεν ανταποκρίνονται στους φόβους και την ανασφάλεια για το μέλλον, καθιστώντας την κοινωνία λιγότερο ασφαλής στην πράξη. Η μηβία λειτουργεί ακριβώς προς την αντίθετη κατεύθυνση και καθιστά δυνατή μια καλύτερη και ασφαλέστερη κοινωνία για όλους.
Εν ολίγοις, πιστεύω ότι σήμερα, περισσότερο από ποτέ, πρέπει να σηκώσουμε τα μανίκια και, όπως είπε ο Γκάντι, να γίνουμε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε στον κόσμο.
Μετάφραση από τα αγγλικά: Pressenza Athens
