«Ο στόχος σου δεν είναι να αναζητήσεις την αγάπη, αλλά απλώς να αναζητήσεις και να βρεις όλα τα εμπόδια που υπάρχουν μέσα σου και που έχεις υψώσει εναντίον της».
Τζελαλαντίν Ρουμί

Πολλά έχουν ειπωθεί κατά καιρούς για το εθελοντισμό, όπως ότι είναι προσφορά στον συνάνθρωπο χωρίς αντάλλαγμα, είναι αλληλεγγύη, μοίρασμα, αγάπη, συμμετοχή στα κοινά και πολλά άλλα που ο καθένας βιώνει μέσα απ’ την προσωπική του εμπειρία. Η δική μου εμπειρία αφορά την εθελοντική μου εργασία ως μέντορας ασυνόδευτων εφήβων από το Ιράν και το Αφγανιστάν εδώ κι ένα χρόνο, σε ξενώνα φιλοξενίας στην Αθήνα.

Η πρόταση για να συμμετάσχω στο εθελοντικό πρόγραμμα mentoring ήρθε σε μια μεταβατική για μένα περίοδο, που ενώ έψαχνα μια νέα εργασιακή κατεύθυνση και ζωή, θα έλεγα, μου “έτυχε” αυτή η παράκαμψη στα σχέδια.

Οι υποχρεώσεις απλές αλλά δεσμευτικές για ένα εξάμηνο τουλάχιστον: συνάντηση μία φορά την εβδομάδα για καμιά ώρα και περιεχόμενο συναντήσεων που προκύπτει από τη συμφωνία με τον έφηβο. Νόμιζα ότι η προηγούμενη εμπειρία που είχα με παιδιά ασθενείς θα με βοηθούσε να προσεγγίσω τους πρόσφυγες αλλά η πραγματικότητα και οι απαιτήσεις αυτή τη φορά, ήταν διαφορετικές και πρωτόγνωρες.

Είχαμε δυσκολία στην επικοινωνία λόγω γλώσσας, κουβαλούσαμε διαφορετικό πολιτιστικό φορτίο, είχαμε διαφορετικές αντιλήψεις σε βασικές καθημερινές έννοιες, είχαμε διαφορετικό σύστημα αξιών και βιώναμε συνεχόμενες αντιστάσεις στις αλλαγές. Αυτά ήταν μερικά απ’ τα προβλήματα που είχα να αντιμετωπίσω. Μα μήπως ακόμα και μεταξύ μας εμείς οι “δυτικοί” δεν βιώνουμε αντίστοιχες δυσκολίες στις διαπροσωπικές μας σχέσεις;

Σκεφτόμουν αρκετές φορές να παρατήσω την προσπάθεια μετά τις συναντήσεις μου με τα παιδιά, ειδικά τις πρώτες φορές. Αισθανόμουν να ματαιώνονται και οι ικανότητές μου και οι προσδοκίες μου, ειδικά όταν το προσφυγόπουλο δεν ερχόταν στην συνάντηση, βαριόταν ή ντρεπόταν να μιλήσει ή όταν μετά από 2 με 3 μήνες έπρεπε για κάποιο λόγο να φύγει. Κάτι όμως με τράβαγε κοντά τους, ήθελα να βρω τον τρόπο να τρυπώσω στην καθημερινότητά τους και στη ζωή τους!

Ανακάλυψα τότε τη μυστική οδό, το μαγικό κλειδί που άρχισε σιγά σιγά να τους ξεκλειδώνει: είδα στα πρόσωπά τους εμένα την ίδια! Κάθε φορά έβλεπα ένα διαφορετικό κομμάτι μου, που μου ζητούσε προσοχή, ίσως και θεραπεία. Μια καινούρια δύναμη με έσπρωχνε να αναζητώ κοινά σημεία με το κάθε παιδί και να συνδιαλέγομαι με τις δικές μου αντιστάσεις στη ζωή, με τους δικούς μου φόβους, τις δικές μου πεποιθήσεις, τα δικά μου τραύματα. Τα παιδιά μου ανοίχτηκαν το καθένα με το δικό του τρόπο, ένα με τα σπορ, άλλο με την ποίηση, άλλο με τα μαθήματα, άλλο με τα προβλήματα υγείας που είχε. Ο τρόπος έκφρασής τους ήταν διαφορετικός, ήταν μοναδικός για τον καθένα, ήταν το μονοπάτι της προσέγγισης στο “αδοκίμαστο και στο απ’ αλλού φερμένο“, όπως λέει και ο Ελύτης.

Άρχισε η σχέση μας να γίνεται θεραπευτική και για τους δύο. Αρχίσαμε να ανακαλύπτουμε τι υπάρχει πέρα από το παρελθόν, την προηγούμενη ζωή και ξεκινήσαμε να ζούμε το παρόν με οδηγούς τα βιώματά μας. Να κάνουμε δύναμη και σοφία ό,τι περάσαμε ως τα τώρα και να συνδεόμαστε από καρδιάς με αυτούς που δεν φοβούνται να είναι διαφορετικοί. Τα παιδιά υπήρξαν κι αυτά μέντορές μου και σε όλη την διαδικασία δεν υπήρχε πια θέμα εθελοντισμού. Ήταν και είναι μια πρόκληση η δημιουργία μιας εξελικτικής σχέσης που ο ένας καθοδηγεί τον άλλον σε διαφορετικά επίπεδα. Εστιάζουμε πια στα κοινά σημεία και στην σύνδεση, για να υπάρξει επικοινωνία που να υπερβαίνει τις αντικειμενικές διαφορές.

Μέντορας σημαίνει καθοδηγητής αλλά με συναίσθηση της αμφίδρομης επιρροής που υπάρχει με τον έφηβο. Η Ανατολή σμίγει με τη Δύση σε μια γέφυρα συνειδητής προσπάθειας και επιθυμίας να γνωριστούν οι δυο κόσμοι καλύτερα…