Ο Selahattin Demirtas ήταν ο υποψήφιος του κόμματος Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) για τις Προεδρικές εκλογές που έγιναν στις 24 Ιουνίου στην Τουρκία. Ο δικηγόρος και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος των Κούρδων, κρατείται σε απομόνωση στις φυλακές της Εντίρνε, από τις 4 Νοεμβρίου του 2016 και μοιράζεται ένα κελί 12τμ με έναν άλλον φυλακισμένο κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο. Στις εκλογές της 24ης Ιουνίου 2018, ο ίδιος και το κόμμα του κατάφεραν να εκλεγούν με ποσοστό 8,4%.
Η εκλογική εκστρατεία ήταν εξαιρετικά δύσκολη.
Γιατί τον συνέλαβαν;
Τις πρώτες πρωινές ώρες της 4ης Νοεμβρίου, δώδεκα κοινοβουλευτικοί του Δημοκρατικού κόμματος των λαών (HDP), συνελλήφθησαν και μπήκαν στη φυλακή. Μεταξύ τους ήταν και ο Selahattin Demirtas.
Στις 20 Μαΐου του ίδιου έτους, 376 κοινοβουλευτικοί ψήφισαν υπέρ της άρσης της βουλευτικής ασυλίας. Επρόκειτο για μια ιστορική απόφαση που υποστηρίχτηκε ιδιαίτερα από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, το κόμμα που βρισκόταν στην κυβέρνηση, και τα CHP e MHP. Ο στόχος ήταν ακριβώς αυτός: να κατηγορηθούν ελεύθερα ορισμένοι κοινοβουλευτικοί.
Οι κατηγορίες εναντίον των βουλευτών του HDP είναι περίπλοκες και Καφκικές, ο κοινός παρονομαστής στον οποίο βασίζονται, είναι η υποτιθέμενη προώθηση τρομοκρατικών δραστηριοτήτων. Η περίπτωση του Demirtas είναι πολύ ιδιαίτερη. Στις 22 Φεβρουαρίου 2015, το αρχηγείο του κόμματος στην πόλη Kayseri δέχτηκε επίθεση από μια ακραία εθνικιστική ομάδα. Τα τοπικά μέλη του κόμματος κατηγόρησαν την αστυνομία για αποτυχημένη προστασία. Οι δικηγόροι του HDP εξ ονόματος των συμπροέδρων κατήγγειλαν τον Νομάρχη στο γραφείο του Εισαγγελίας της Kayseri. Αυτή ήταν η κίνηση που ουσιαστικά άνοιξε το δρόμο για την άρση της κοινοβουλευτικής ασυλίας του Demirtas. Γιατί; Κατηγορήθηκε για “συκοφαντία εναντίον κρατικού αξιωματούχου”. Η καταγγελία καθίσταται λοιπόν αξιόποινη πράξη.
Μια άλλη υπόθεση αφορά τα γεγονότα του Νοεμβρίου του 2014. Ενώ στην Kobane, στη Rojava της Συρίας, μια ιστορική αντίσταση κατά της τρομοκρατικής οργάνωσης ISIS ήταν σε εξέλιξη, στην Τουρκία αρκετές διαδηλώσεις εξέφρασαν την αλληλεγγύη τους με τους πολιορκημένους και διαμαρτυρήθηκαν ενάντια στις «ουδέτερες» θέσεις της Κυβέρνησης σχετικά με το θέμα. Αρκετά μέλη του HDP κάλεσαν τους πολίτες να βγουν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν “ειρηνικά”.
Περισσότεροι από 50 άνθρωποι, κυρίως μέλη του HDP, σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια αυτών των διαδηλώσεων. Τότε, τόσο η κυβέρνηση όσο και τα mainstream media ξεκινούν μια εκστρατεία εναντίον του Demirtas, προσπαθώντας να τον καταστήσουν ως το μόνο υπεύθυνο για το θάνατο των διαδηλωτών. Μέχρι σήμερα, παρά το ότι δεν υπήρξε καμία καταγγελία, ούτε αγωγή εναντίον του Demirtas λόγω αυτών των γεγονότων, η κυβέρνηση και τα ΜΜΕ συνεχίζουν στην ίδια γραμμή των κατηγοριών με σκοπό να συνεχίσουν να χειραγωγούν την κοινή γνώμη.
Μεταξύ των κατηγοριών που απευθύνθηκαν στον Demirtas, συμπεριλαμβάνεται και ο ιστορικός του λόγος, που πραγματοποιήθηκε το 2013 κατά τη διάρκεια των εορτασμών του Newroz στο Ντιγιαρμπακίρ. Ο πυρήνας της ομιλίας αυτής είχε προηγουμένως συζητηθεί και επίσημα δομηθεί με ορισμένα μέλη της κυβέρνησης. Αυτός ο ιστορικός λόγος, που επικεντρώνεται στην ενδεχόμενη απροσδιόριστη κατάπαυση του πυρός μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων του κράτους και των ανταρτών του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK), ορίστηκε από το δικαστικό σύστημα ως απόδειξη της συμμετοχής του «Demirtas σε τρομοκρατικές οργανώσεις».
Μια τελευταία ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια στην περίπτωση του Demirtas αφορά έναν από τους δικαστές που εργάστηκαν ώστε να μπει φυλακή ο πρώην συν-Πρόεδρος. Το όνομά του είναι Abidin Bozkan. Αυτός ο ίδιος δικαστής, ο οποίος χειρίστηκε προσωπικά την προετοιμασία των εγγράφων για την άρση της βουλευτικής ασυλίας του κουρδικού βουλευτή, είναι τώρα φυλακισμένος επειδή κρίθηκε ένοχος επειδή ανήκει στην κοινότητα Gulen, την οργάνωση που κατηγορείται από την κυβέρνηση ότι είναι ο δημιουργός της αποτυχημένης απόπειρας πραξικοπήματος του 2016.
Προεκλογική εκστρατεία από τη φυλακή
Η Basak Demirtas είναι η σύζυγος του Selahattin. Για πάνω από 20 μήνες, μια φορά την εβδομάδα, ξεκινά από την πόλη του Ντιγιαμπακίρ, όπου κατοικεί με τα 2 παιδιά τους για να δει τον άντρα της. Διασχίζει μια απόσταση 1500χλμ.
Ο Demirtas συναντιέται πάνω από μια φορά το χρόνο και με τους δικηγόρους του. Ο 45χρονος υποψήφιος συνεχίζει το έργο του από το κελί μαζί με τον συνεργάτη του Abdullah Zeydan, μια προσωπικότητα που παίζει επίσης το ρόλο του “κοινού” κατά τη διάρκεια των “εκλογικών συγκεντρώσεων” στη φυλακή.
Δεδομένων των συνθηκών, για τον Demirtas ήταν μια μοναδική, δύσκολη, έκτακτη και άδικη εκλογική περίοδος. Χάρη στις συναντήσεις με τους δικηγόρους του καταφέρνει να βγάλει τα μηνύματά του, τα σχέδιά του και τις προτάσεις του.
Τα τηλεφωνήματα και οι επιστολές ήταν τα μέσα με τα οποία ο Demirtas, από την ειδική φυλακή της Edirne, μπορούσε να επικοινωνήσει με τους ψηφοφόρους. Στη συνέχεια, υπήρχε μια μικρή κομματική ομάδα, που ξετύλιξε την προεκλογική εκστρατεία και δημοσίευε τα μηνύματα του πρώην δικηγόρου καθημερινά μέσω του Twitter. Αυτή η εκπληκτική εμπειρία, ίσως μοναδική στο είδος της, έχει επίσης προκαλέσει μια αρκετά παράλογη αντίδραση μέσα στα τείχη της φυλακής. Η διοίκηση των σωφρονιστικών ιδρυμάτων, δυστυχώς, πίστευε ότι υπήρχε ένα κινητό τηλέφωνο στο κελί του Demirtas και μέσω αυτού έστελνε τα μηνύματα. Τον Σεπτέμβριο του 2017, οι φρουροί πραγματοποίησαν μια εξονυχιστική έρευνα στο κελί των Demirtas και Zeydan για να βρουν ένα κινητό τηλέφωνο που ήταν ανύπαρκτο. Λίγους μήνες αργότερα, στο επίσημο κανάλι του στο Twitter, ο Demirtas μίλησε για αυτό το επεισόδιο με έναν αστείο τρόπο: «Δεν κατάλαβαν ότι ήταν ο βραστήρας του τσαγιού που έκανε τα tweets».
Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Demirtas στα μηνύματά του είναι πολύ θετική και γεμάτη προτάσεις. Συμπεριλαμβάνει τους νέους χρησιμοποιώντας απλή και φιλική γλώσσα. Καλεί επίσης τους ψηφοφόρους του να μην φοβούνται και να εμπιστεύονται τον ίδιο και το κόμμα. Συχνά χρησιμοποιεί μια ειρωνική γλώσσα για να ανταποκριθεί στην κακία και τις προσβολές του σημερινού Προέδρου της Δημοκρατίας. Ασκεί κριτική στο κρατικό τηλεοπτικό κανάλι TRT, κατηγορώντας το για το ότι δεν δίνει χώρο στο HDP, παρά το γεγονός ότι βρισκόταν η χώρα σε προεκλογική περίοδο.
Ο Demirtas πραγματοποίησε δύο εκλογές μέσω Twitter. Μια συμβολική και μοναδική χειρονομία, γεμάτη ειρωνεία. Ο πολιτικός κρατούμενος δεν χρησιμοποιεί μόνο αυτά τα μέσα για να απευθυνθεί στους ψηφοφόρους. Οι ηχογραφήσεις, που έγιναν μέσω του σταθερού τηλεφώνου της φυλακής, χρησιμοποιήθηκαν επίσης για να φτάσει η φωνή του υποψηφίου στους ψηφοφόρους. Μια φορά έστειλε ένα σύντομο μήνυμα χαιρετισμού και ενθάρρυνσης στους ψηφοφόρους, μιαν άλλη πραγματοποίησε μια συναισθηματική και ελπιδοφόρα ομιλία.
Για πρώτη φορά στην ιστορία της Τουρκίας ένας υποψήφιος έδωσε προεκλογικό μήνυμα μέσα από τη φυλακή. Το βασικό του σλόγκαν ήταν: «η αλλαγή ξεκινά από σένα, στις 24 Ιουνίου ψήφισε για σένα, ενάντια στο φόβο».
Ένα ποίημα
Την τελευταία φορά πριν τις εκλογές, στις 13 Ιουνίου, η τηλεφωνική ηχογράφηση αφορούσε ένα μουσικό κομμάτι που ο Demirtas συνέθεσε πριν από μήνες, μέσα στη φυλακή. Ο τίτλος είναι “Μη φοβάστε, αφήστε την κραυγή σας”:
Nonostante il cielo grigio
E la nuvola bugiarda
Dovessero mentirti e metterti in difficoltà
Sappi che il sole si trova
Laddove è sempre stato finora
Non avere paura
Grida
Se non funziona
Chiama Hizir (La provvidenza)
Hizir (La provvidenza) è nel tuo cuore
Tu sei Hizir (La provvidenza)
Bellezza mia
————–
Προσαρμογή του ιταλικού κειμένου, από την ελληνική συντακτική ομάδα.
