Οι ΜΚΟ, η επίθεση στην αξιοπιστία της Oxfam και οι τυχαίες συμπτώσεις

Του Aram Aharonian

Η Oxfam, η Μη Κυβερνητική Οργάνωση, η ίδια οργάνωση που τις τελευταίες εβδομάδες δημοσίευσε μια καταστροφική έκθεση για την ανισότητα στον κόσμο, έχει μείνει με την κάποτε υψηλή αξιοπιστία της τραυματισμένη, μετά από μια συγχρονισμένη επίθεση από τον ηγεμονικό Τύπο.

Εδώ δεν πρόκειται για την υπεράσπιση της δυσλειτουργίας της ΜΚΟ και των υπαλλήλων της, αλλά για να εξακριβώσουμε ότι μόνο εκείνοι που δεν ακολουθούν τα σενάρια των ισχυρών διώκονται. Οι μεγάλες ΜΚΟ έχουν τις ίδιες αμαρτίες με τα Ηνωμένα Έθνη και τις μεγάλες εταιρείες που στέλνουν μέρος του προσωπικού τους σε φτωχές χώρες.

Η έκθεση της Oxfam σημείωσε ότι η κρίση της ανισότητας επιδεινώνεται. Το 82% του παγκόσμιου πλούτου που δημιουργήθηκε το προηγούμενο έτος πήγε στα χέρια του πλουσιότερου 1% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ το φτωχότερο 50%  – 3. 700 εκατομμύρια άνθρωποι – δεν ωφελήθηκαν στο ελάχιστο από την εν λόγω “ανάπτυξη”.

Το αποτυχημένο οικονομικό μας μοντέλο διευρύνει το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Οπως, ακόμη σημειώνεται στην έκθεση, αυτό το μοντέλο επιτρέπει στους πιο πλούσιους να συνεχίσουν να συσσωρεύουν τεράστιες περιουσίες ενώ τα θεμελιώδη δικαιώματα εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων υπονομεύονται και πρέπει, ειδικά οι γυναίκες, να αγωνίζονται καθημερινά για να επιβιώσουν με μισθούς φτώχειας. Προφανώς αυτά δεν άρεσαν στους ισχυρούς.

Όταν οι συντηρητικοί πολιτικοί επιστρέφουν στην εξουσία στοχεύουν στην εξάλειψη ή ελαχιστοποιίηση δύο προϋπολογισμών: τα κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών και την αναπτυξιακή βοήθεια, πάντα με την υποστήριξη του τοπικού και διακρατικού τύπου. Και ενώ πραγματοποιούνται αυτές οι καταγγελίες, παρατηρείται διεθνής αποδυνάμωση της πολυεθνικής συνεργασίας που είναι ο μόνος τρόπος για να περιοριστεί ο κίνδυνος να υπάρχει συνεργασία μόνο ως μέσο για επιχειρηματικές δουλειές.

Η αλήθεια είναι ότι οι ΜΚΟ στη Λατινική Αμερική όχι μόνο διεισδύουν ιδεολογικά σε δημοφιλείς τομείς – διείσδυση από κάτω και μέσα – στους οποίους εργάζονται άμεσα σε έργα αυτοβοήθειας και μικροεπιχειρήσεων, σε σχολεία, γειτονιές, συνεταιρισμούς, οριακές κοινότητες, αγροτικές περιοχές, εργοστάσια , αλλά επίσης διεισδύουν ιδεολογικά στα πλαίσια των οργανώσεων και είναι ικανά να αναζωογονήσουν το λαϊκό κίνημα, να του δώσουν πολιτική-ιδεολογική κατάρτιση και να γίνουν υποστηρικτές και σύντροφοι-σσες της πολιτικής-κοινωνικής αλλαγής.

Η τοπική δραστηριότητα, ένα έμβλημα της δράσης των ΜΚΟ, αποτελεί ιδεολογική παγίδα, διότι αποσπασματοποιεί το λαϊκό κίνημα μέσω ψευδών προτύπων όπως η «ανικανότητα» και επίσης μέσω του ανταγωνισμού για οικονομικούς πόρους. Και λειτουργεί παράλληλα με την ηγεμονική δράση διότι επιτρέπει στα νεοφιλελεύθερα καθεστώτα, τις διεθνικές και διεθνείς χρηματοπιστωτικές οντότητες να κυριαρχούν στη μακροοικονομική πολιτική και να διοχετεύουν το μεγαλύτερο μέρος των κρατικών πόρων ως επιδοτήσεις για την εξαγωγή κεφαλαίων και την πληρωμή του εξωτερικού χρέους.

Η Oxfam International, μια ομοσπονδία πολιτικών ανθρωπιστικών οργανώσεων, κατηγορείται για παραβιάσεις ορισμένων μελών της στο Νότιο Σουδάν και τη Λιβερία και δέχεται κατηγορίες για μέλη της αποστολής στην Αϊτή μετά τον σεισμό του 2010, οι οποίοι προσέλαβαν πόρνες με χρήματα της ανθρωπιστικής οργάνωσης.

Εν τω μεταξύ, η ΜΚΟ “Γιατροί Χωρίς Σύνορα” (ΓΧΣ) παραδέχθηκε ότι κατά το προηγούμενο  έτος έχει καταγράψει 24 περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης ή κατάχρησης και 146 καταγγελίες για παρενόχληση εν γένει. Ως εκ τούτου, 19 άτομα απολύθηκαν και άλλα πέντε κυρώθηκαν με διάφορα πειθαρχικά μέτρα. Η καταμέτρηση δεν περιλαμβάνει τις περιπτώσεις που διαχειρίζονται άμεσα οι ομάδες του πεδίου και δεν έχουν αναφερθεί στα κεντρικά της οργάνωσης.

Διάφορες περιπτώσεις ιδρυμάτων και ΜΚΟ έχουν αντίστοιχα αναδειχθεί μετά από δημόσιο έλεγχο και μάλιστα υποβλήθηκαν σε δικαστικές διαδικασίες, διότι στην πραγματικότητα λειτουργούσαν ως βιτρίνα για τη διάπραξη εγκλημάτων, ορισμένα από τα οποία ήταν σοβαρά. Άλλοι καταγγέλλονται ως «θεσμοί-βιτρίνα» για πολιτικούς και προπαγανδιστικούς σκοπούς διαφόρων κυβερνήσεων και μερικοί άλλοι ως όργανα για την πραγματοποίηση απάτης και εκτροπής πόρων, όπως επισημαίνει η μεξικανική εφημερίδα La Jornada.

Λησμονώντας όλους τους ελέγχους και όλες τις κανονιστικές ρυθμίσεις, ορισμένες από αυτές τις οργανώσεις αδίκως διεκδικούν για τον εαυτό τους την εξουσία να κρίνουν και να καταδικάζουν τις κυβερνήσεις, τις επιχειρήσεις, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τους αντάρτικους σχηματισμούς, χρησιμοποιώντας το μανδύα καθαρότητας που είχαν προηγουμένως.

Oxfam, Malcorra και οι Κλίντονς

Η Oxfam, η οποία λαμβάνει εκατομμύρια ευρώ από βρετανικά και ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και χιλιάδες ανθρώπους, ανέθεσε στην Helen Evans το 2012 να δημιουργήσει ένα μηχανισμό για την συλλογή και επεξεργασία καταγγελιών για περιπτώσεις σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κάθε είδους καταχρήσεις, όπως αυτές που συνέβησαν το 2010 στην Αϊτή (σχέσεις με τις πόρνες και τις κατηγορίες για βιασμούς) και αρκετά χρόνια πριν στο Τσαντ.

Αφού εγκατέλειψε την Oxfam, η Evans ανακοίνωσε τα ευρήματά της στην Επιτροπή Φιλανθρωπίας της Βρετανίας (δημόσιο όργανο που επιβλέπει τις ΜΚΟ και τις φιλανθρωπικές οργανώσεις) και στο Υπουργείο Συνεργασίας. Το σκάνδαλο της Oxfam θα χρησιμοποιηθεί από όλους εκείνους που πιστεύουν ότι η αναπτυξιακή βοήθεια είναι σπατάλη.

Υπήρξε απόκρυψη. Ο άνθρωπος που διοργάνωσε πάρτι με πόρνες στην Αϊτή συμφώνησε να φύγει και κατάφερε να βρει εργασία σε άλλη ΜΚΟ που τον έστειλε και στο Μπαγκλαντές. Επτά χρόνια πριν από τα γεγονότα στην Αϊτή, ο ίδιος άνθρωπος, ο Roland van Hauwermeiren, ήταν υπεύθυνος για παρόμοιες πράξεις στη Λιβερία, με μια άλλη ΜΚΟ.

Αλλά ένα παρόμοιο γεγονός συνέβη με ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ και το DAAT, υπεύθυνο για τη συνεργασία με την αποστολή των «ειρηνευτικών αποστολών» του ΟΗΕ σε όλο τον κόσμο (η τότε υπουργός Εξωτερικών της Αργεντινής Susana Malcorra, κατηγορήθηκε ότι κάλυπτε τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών στην Αφρική) δεν είχε την ίδια μεταχείριση.

Ο Anders Kompass, βετεράνος Σουηδός μαχητής ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μέχρι τότε Διευθυντής Επιχειρήσεων του ΟΗΕ, παραιτήθηκε μετά την παρουσίαση εσωτερικού εγγράφου καταγγελίας σχετικά με κατάχρηση εξουσίας και τεκμηριωμένη από την UNICEF κακοποίηση 16 παιδιών στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία από τα γαλλικά στρατεύματα ειρήνης, χωρίς να έχει καμία απάντηση σε αυτό.

Τόσο η Guardian όσο και το Foreign Policy επισήμαναν άμεσα την αμέλεια του Malcorra και της ανώτερης διοίκησης του ΟΗΕ για την αντιμετώπιση της υπόθεσης αυτής, ενώ οι υποψίες αυξήθηκαν όταν ο παγκόσμιος οργανισμός Aids-Free World διέρρευσε μια ανταλλαγή εσωτερικών μηνυμάτων του ΟΗΕ μεταξύ Malcorra, του επικεφαλούς του Γραφείου Δεοντολογίας Joan Dubinsky και του Αναπληρωτή Γενικού Γραμματέα Υπηρεσιών Εσωτερικής Επιτήρησης Carman LaPointe, στο οποίο σχεδίαζαν να αντιμετωπίσουν και να μειώσουν τον αντίκτυπο των κατηγοριών της Kompass: μια προσπάθεια να καλυφθεί σε επίπεδο μακιαβελισμού.

Ένα μήνα πριν, ο Malcorra διοργάνωσε μια συνάντηση στο Τορίνο της Ιταλίας με τους Dubinsky, Lapointe και τον Ύπατο Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, τον πρίγκηπα Zeid Ra’ad Al Hussein, όπου οργανώθηκε το σχέδιο κάλυψης του σκανδάλου.

Ο γερμανός δικαστής Thomas Laker του δικαστηρίου διαφορών του ΟΗΕ, αποφάσισε μήνες μετά την αναστολή της Kompass ότι είναι «εκ πρώτης όψεως παράνομη» και μπροστά σε αυτή την πίεση, ο τότε Γενικός Γραμματέας Ban Ki-Moon διόρισε ανεξάρτητη ομάδα τριών δικαστών για να διεξάγουν έρευνα. Το ψήφισμα ήταν σαφές. Υπήρξε «σοβαρή θεσμική αποτυχία, να περάσει η έρευνα -των παραβιάσεων- από τραπέζι σε τραπέζι χωρίς να το μελετήσει κανείς», και επεσήμανε την ευθύνη του Malcorra. Αλλά δεν υπήρξε σκάνδαλο των διαστάσεων της Oxfam.

Επίσης, ο αδιευκρίνιστος θάνατος του πρώην Αϊτινού κ. Klaus Eberwein, ο οποίος επρόκειτο να εμφανιστεί ενώπιον της επιτροπής δεοντολογίας και αντι-διαφθοράς της Γερουσίας αυτής της χώρας, ώστε να δηλώσει κατά του Ιδρύματος Κλίντον για τη χορήγηση διεθνών δωρεών με δισεκατομμύρια δολάρια για ανθρωπιστική βοήθεια, αλλά δεν έφτασε ποτέ στο νησί.

Μόνο από το 2016 και έπειτα, τα αμερικανικά μέσα μαζικής ενημέρωσης άρχισαν να αναδεικνύουν ένα ζήτημα που οι Αϊτινοί είχαν τονίσει εδώ και χρόνια: ότι η Χίλαρι Κλίντον και ο σύζυγός της Μπιλ είχαν ένα τρομερό ιστορικό στην Αϊτή όπου χειραγώγησαν εκλογές, υπονόμευσαν τους πόρους για την ανοικοδόμηση μετά το σεισμό αλλά και την κυριαρχία της Αϊτής.

Η Washington Post επανεξέτασε τον τρόπο με τον οποίο η υπουργός Κλίντον «άσκησε πιέσεις στον τότε Πρόεδρο René Préval με την απώλεια αμερικανικής και διεθνούς βοήθειας, εκτός εάν τα αποτελέσματα των εκλογών αλλάξουν για να συμμορφωθούν με τη σύσταση του ΟΑΣ» και κάπως έτσι ο Michel Martelly πήρε την εξουσία.

Τον Ιούνιο του 2011, η Haïti Liberté, σε συνεργασία με το περιοδικό The Nation, άρχισε να δημοσιεύει μια σειρά άρθρων αναλύοντας περίπου 2.000 WikiLeaked μηνύματα, τα οποία μεταξύ άλλων έδειξαν ότι «πριν ακόμη εγκριθεί από την κυβέρνηση της Αϊτής, η Ουάσινγκτον άρχισε να αναπτύσσει 22.000 στρατεύματα [στην Αϊτή] μετά τον σεισμό της 12ης Ιανουαρίου 2010, αν και αξιωματούχοι της αμερικανικής πρεσβείας δήλωσαν ότι δεν υπάρχει σοβαρό πρόβλημα ασφαλείας».

Το άρθρο «Η Ουάσινγκτον υποστηρίζει διάσημους εργολάβου» εξήγησε πως η κρατική υπηρεσία του Κλίντον συνέχισε την πολιτική του George W. Bush «να συνεργαστεί στενά με τους ιδιοκτήτες εργοστασίων που προσέλαβαν οι Levi’s, Hanes και Fruit of the Loom για να εμποδίσουν με επιθετικό τρόπο την ελάχιστη αύξηση του κατώτατου μισθού για τους εργαζόμενους στην περιοχή, ο οποίος είναι από τους χαμηλότερους στο ημισφαίριο».

Συμπερασματικά, ένας από τους αδελφούς της Χίλαρι, ο Τόνι Ρόνταμ, είναι υπεύθυνος ενός μεγάλου χρυσωρυχείου στο νησί με σύμβαση για 26 χρόνια, ενώ – μαζί με τους συνεργάτες του – πρότεινε ένα έργο για την ανακατασκευή σπιτιών αξίας 22 εκατομμυρίων δολάρια μετά την πρότασή του για ανασυγκρότηση κατοικιών με κεφάλαια από το Ίδρυμα Κλίντον.

Ο ρόλος των ΜΚΟ

Από τη δεκαετία του 1980, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) έχουν εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο, ανοίγοντας ένα σημαντικό πολιτικό, πολιτιστικό και κοινωνικοοικονομικό χώρο, σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Εκτιμάται ότι σήμερα υπάρχουν πάνω από 10 εκατομμύρια ΜΚΟ στον πλανήτη.

Στην Ινδία, για παράδειγμα, υπάρχει μια ΜΚΟ ανά 600 άτομα. Για να επιτευχθεί αυτό, τα παγκοσμιοποιημένα μέσα ενημέρωσης κατέδειξαν καθημερινά τον ρόλο τους στην εκπαίδευση, την καταπολέμηση της φτώχειας και του αναλφαβητισμού, την προστασία του περιβάλλοντος, την προώθηση των πολιτικών ελευθεριών, την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κ.λπ. αλλά δεν ανέδειξαν την σκοτεινή πλευρά. Όταν η δράση τους ενοχλεί, αρχίζουν τα σκάνδαλα.

Υπάρχουν περίπου 40.000 ΜΚΟ επιδοτούμενες από τις αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και έχουν δημιουργηθεί με σκοπό να αποτελούν όργανα των παγκοσμιοποιητών της Ουάσινγκτον και των Βρυξελλών.

Η ιδέα της δημιουργίας μη κυβερνητικών οργανώσεων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τις υπηρεσίες πληροφοριών για τη δημιουργία κοινωνικών δικτύων στην Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική με σκοπό την προώθηση των αμερικανικών συμφερόντων προέκυψε στο τέλος του πρώτου μισού του 20ού αιώνα, αλλά ξεκίνησε μόνο το 1961, μετά τον θρίαμβο της κουβανικής επανάστασης το 1959, όταν ο USAID  δημιουργήθηκε με εκτελεστικό διάταγμα.

Ο Αμερικανός Γουίλιαμ Α. Ντάγκλας στo «Αναπτύσσοντας τη δημοκρατία» (1972) σημείωσε ότι οι άνθρωποι στις αναπτυσσόμενες χώρες ήταν σαν «παιδιά» που χρειάζονταν «κηδεμονία, ρύθμιση και έλεγχο από την αμερικανική κυβέρνηση». Για τον Ντάγκλας, η διαδικασία του παγκόσμιου μετασχηματισμού δεν μπορούσε να γίνει μέσω κυβερνήσεων, ήταν απαραίτητο να δημιουργηθούν οργανώσεις βάσης σε κάθε μέρος του πλανήτη υπό τον έλεγχο εξειδικευμένων αμερικανικών οργανισμών.

Αυτές οι οργανώσεις βάσης στη δεκαετία του 1980 είχαν τη μορφή μη κυβερνητικών οργανώσεων που, υπό τον έλεγχο του Υπουργείου Εξωτερικών, έπρεπε να αποσταθεροποιούν τις κυβερνήσεις που δεν σχετίζονταν με την αμερικανική πολιτική μέσω λεπτών εργασιών, αποκρύπτοντας τους ανατρεπτικούς τους σκοπούς με κάποια πραγματικά προγράμματα όπως η καταπολέμηση της φτώχειας.

Ταυτόχρονα, ήταν ακριβώς ο USAID που έστειλε στη Βραζιλία το διάσημο αμερικανικό ειδικό βασανιστηρίων Dan Mitrione το 1960-1967, στη Δομινικανή Δημοκρατία το 1965 και στην Ουρουγουάη το 1969-1970. Ο USAID συμμετείχε ενεργά σε όλα τα πραξικοπήματα και τις απόπειρες πραξικοπημάτων που πραγματοποιήθηκαν στην Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική από το 1961 μέχρι σήμερα, σε στενή συνεργασία με τη CIA, την MIS, το FBI, την DEA, την NSA κ.λπ.

Ενώ η Σοβιετική Ένωση και το σοσιαλιστικό στρατόπεδο υπήρχαν, ο USAID, μαζί με άλλες ΜΚΟ όπως το Εθνικό Ταμείο για τη Δημοκρατία (NED), έκαναν κάθε δυνατή προσπάθεια για να περιορίσουν την ιδεολογική επίδραση της ΕΣΣΔ, όντας ιδεολογικοί και επιχειρησιακοί ιεραπόστολοι της [αμερικανικής] αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.

Οι αποκαλύψεις σχετικά με τη συμμετοχή της CIA και της μυστικής της οργάνωσης, Usaid, στη δολοφονία του Patricio Lumumba στο Κονγκό, στον θάνατο του Σαλβαδόρ Αλιέντε στη Χιλή και σε εκατοντάδες επιθέσεις εναντίον του Φιντέλ Κάστρο ανάγκασαν το NED να τεθεί εκτός λειτουργίας το 1983.

Ο δημιουργός του, καθηγητής της Georgetown, Allen Weinstein, ήταν πιο συγκεκριμένος όταν δήλωσε το 1991 «Ο μεγάλος αριθμός καθηκόντων που εκπληρώσαμε σήμερα ήταν πριν από 25 χρόνια ευθύνη της CIA» Λίγα χρόνια νωρίτερα, το 1986 ο πρώτος διευθυντής του NED, ο Carl Gershman, αναγνώρισε ότι η οργάνωσή του ήταν μια πρόσοψη της CIA.

Σημείωση συγγραφέα

Δεν υπάρχουν συμπτώσεις. Δεν υπάρχει αμφιβολία για τις παραβιάσεις που διεξάγονται από μέλη ΜΚΟ, ειρηνευτικές δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών και από την Αποστολή Σταθεροποίησης των Ηνωμένων Εθνών στην Αϊτή (UNSTAMIH). Όμως, η συμμαχία ενάντια στην Oxfam μοιάζει περισσότερο με μια επίδειξη δύναμης από τους ισχυρούς του κόσμου ενάντια σε εκείνους που καταγγέλλουν την ανισότητα και τις ανισότητες του μοντέλου τους για λεηλασία και υποκρισία.