της Esra Dogan
Πριν 2 εβδομάδες, από το κοινοβούλιο της Τουρκίας ψηφίστηκε το νομοσχέδιο που δίνει την αρμοδιότητα στους μουφτήδες να τελέσουν πολιτικούς γάμους και χτες δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα δια της οποίας απόκτησε ισχύ. Τι σημαίνει αυτός ο καινούργιος νόμος για τις γυναίκες της Τουρκίας;
Το αμφισβητούμενο νομοσχέδιο, ενάντια στο οποίο οι φεμινιστικές οργανώσεις διαμαρτύρονταν για εβδομάδες, πέρασε στη Ολομέλεια με τις ψήφους του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ και του εθνικιστικού κόμματος MHP.
Η κυβέρνηση του ΑΚΡ υπερασπίστηκε το νομοσχέδιο αυτό με τη δικαιολογία ότι θα διευκολύνει τους πολιτικούς γάμους αφενός και αφετέρου ότι ήδη ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας διεξάγει μη επίσημους θρησκευτικούς γάμους. Ο Υπουργός Δικαιοσύνης Abdulhamit Gul ισχυρίστηκε ότι η νομική τροποποίηση ήταν σύμφωνη με την κοινωνική πραγματικότητα της χώρας.
Tα κόμματα της αντιπολίτευσης HDP και CHP αντέδρασαν έντονα στο νομοσχέδιο, εστιάζοντας κυρίως στο γεγονός ότι ήταν κατά των συνταγματικών αρχών τόσο της κοσμικότητας όσο και της ισότητας, καθώς στόχος ήταν να απευθυνθεί μόνο στην Σουνι-μουσουλμανική πλειοψηφία της Τουρκίας, υπονομεύοντας την ύπαρξη άλλων θρησκευτικών ομάδων, όπως οι Αλεβίτες, οι οποίοι αποτελούν σχεδόν το ένα τέταρτο της χώρας. Επίσης, υποστηρίζεται ότι η διάκριση των πολιτικών γάμων σε αυτούς που τελούνται από δήμους και σε αυτούς που τελούνται από μουφτήδες θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της κοινωνικής πόλωσης, καθιστώντας την μορφή του γάμου σε πολιτικό σύμβολο.
Οι φεμινίστριες ακτιβίστριες στην Τουρκία υπογραμμίζουν ότι αυτός ο νόμος θα έχει ως συνέπεια να παραβιάζονται τα ιδιαίτερα δικαιώματα των γυναικών και θα βλάψει περαιτέρω την ισότητα των φύλων.
Και οι φόβοι τους δεν είναι καθόλου αβάσιμοι.
Οπότε λοιπόν, γιατί αυτός ο νόμος θέτει σε κίνδυνο το μέλλον των γυναικών;
Αυτό στο οποίο δίνουν περισσότερο βάση οι φεμινίστριες είναι ότι, αποκτώντας το δικαίωμα να τελέσουν πολιτικούς γάμους, οι μουφτήδες, που έχουν ήδη επικριθεί σκληρά για τις μισογυνιστικές ρητορείες τους, θα μπορούν να επεμβαίνουν πιο εύκολα στις ζωές των γυναικών και των ανήλικων κοριτσιών.
Έτσι, η αύξηση των ανήλικων νυφών και της πολυγαμίας, περιστατικά ήδη αρκετά δημοφιλή και που δημιουργούν κοινωνικούς προβληματισμούς, θα είναι αναπόφευκτη. Οι μουφτήδες θα έχουν την αρμοδιότητα να ελέγξουν εάν μια 17χρονη έχει συναίνεση για γάμο ή όχι. Και πιθανώς δεν θα ελεγχθούν και πολλές άλλες υποθέσεις ανήλικων νυφών. Να σημειωθεί ότι η Τουρκία έχει γύρω στις 180 χιλιάδες ανήλικες νύφες.
Στη Τουρκία δεν αποδέχονται επίσημα τους θρησκευτικούς γάμους που τελούνται από μουφτήδες και ιμάμηδες, αλλά αυτοί οι θρησκευτικοί γάμοι τελούνται εδώ και καιρό γιατί διευκολύνουν τους γάμους ανηλίκων, οι οποίοι δεν προβλέπονται στο νομικό πλαίσιο. Ταυτόχρονα, αρκετοί άντρες χρησιμοποιούν τους θρησκευτικούς γάμους για να επιβάλουν κοινωνικά την πολυγαμία τους που είναι αποδεκτή από την Ισλαμική θρησκεία.
Οπότε, δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι ο νέος νόμος δεν σημαίνει κάτι περαιτέρω από την νομιμοποίηση των χωρίς έλεγχο θρησκευτικών γάμων και τη θρησκειοποίηση του οικογενειακού θεσμού. Το πρώτο βήμα σε αυτή την κατεύθυνση είχε γίνει το 2015 με την ακυρωτική απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου κατά του νόμου που προέβλεπε ποινική δίωξη σε αυτούς που τελούσαν θρησκευτικούς γάμους χωρίς να προϋπάρχει ο πολιτικός γάμος.
Τα φεμινιστικά κινήματα στην Τουρκία έχουν ανακοινώσει ότι δεν αναγνωρίζουν αυτόν τον νόμο και ότι θα αγωνιστούν συλλογικά για να καταργηθεί de facto.
