Υπάρχουν λίγες στιγμές που, εν μέσω της απελπιστικής πολιτικής κατάστασης μιας απάνθρωπης κοινωνίας, συμβαίνει κάτι απροσδόκητο, κάτι που δείχνει ότι τουλάχιστον κάποιοι άνθρωποι κατάφεραν να ξυπνήσουν από το υπνωτικό όνειρο που προκαλεί το σύστημα που επικρατεί.
Αυτό συνέβη στη Βολιβία, όταν, ενάντια σε όλες τις πιθανότητες, δόθηκε στον Έβο Μοράλες η εντολή που μετέτρεψε τη φτωχότερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής σε τόπο ελπίδας, κάτι που αναγνωρίζεται ακόμη και από νεοφιλελεύθερους αναλυτές.
Αυτό συνέβη στο Ηνωμένο Βασίλειο, όταν ο Τζέρεμι Κόρμπιν και η ομάδα του αψήφησε τους περισσότερους καταστροφολόγους και κατόρθωσε να κάνει το κόμμα του μια ισχυρή δύναμη με συνεκτικές προτάσεις που τώρα μελετώνται παγκοσμίως ως λύση για την έξοδο από την κρίση που προκλήθηκε από χρόνια εφαρμογής του «ελεύθερου» δόγματος της αγοράς και της λιτότητας.
Και τώρα συνέβη στη Χιλή, όπου το Frente Amplio (Ευρύ Μέτωπο), το οποίο δεν έπαιρνε πάνω από 8% στις προεκλογικές δημοσκοπήσεις, κατόρθωσε να επιτύχει το 20% του εκλογικού σώματος, καθιστώντας το την τρίτη πολιτική δύναμη, με μέλη του στο Εθνικό Κογκρέσο και τις περιφερειακές κυβερνήσεις. Η υποψήφιος για την προεδρία Μπεατρίζ Σάντσες κατήγγειλε την αρνητική εκστρατεία των μέσων μαζικής ενημέρωσης, καθώς πήρε μόλις 2% λιγότερο από τον υποψήφιο που θα ανταγωνιστεί στον δεύτερο γύρο. Θα μπορούσε να βρισκόταν στον δεύτερο γύρο, αν δεν ήταν το μήνυμα από τις δημοσκοπήσεις και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ότι το Frente Amplio ήταν τόσο πίσω που η στήριξη σε αυτό θα ήταν μια «χαμένη» ψήφος.
Η Μπεατρίζ Σάντσες (3η από δεξιά) με τη διεθνή ομάδα της Pressenza
Ένας από τους νεοεκλεγμένους βουλευτές του Εθνικού Κογκρέσου είναι ο Τόμας Χιρς, από το Ανθρωπιστικό Κόμμα, μια από τις δυνάμεις που σχημάτισαν το Frente Amplio, πρώην υποψήφιος για το προεδρικό αξίωμα και συγγραφέα του βιβλίου «Το τέλος της προϊστορίας». Το βιβλίο του είναι τόσο μια πρόβλεψη όσο και μια εξήγηση του φαινομένου. Δηλώνει:
«Η αλλαγή θα δημιουργηθεί όταν τεθεί σε κίνηση η πρόθεση των ατόμων και των λαών και θα διορθώνει ενεργά την κατεύθυνση της διαδικασίας.
Αλλά η εφαρμογή μιας τέτοιας κινητοποίησης συνδέεται, αναγκαστικά, με μια ταυτόχρονη εσωτερική μεταμόρφωση – την τροποποίηση του συστήματος των πεποιθήσεων. Αυτό, επειδή όσο ο καθένας από εμάς συνεχίζει να βιώνει τον εαυτό του ως παθητικό αντικείμενο, ωθείται και έλκεται από δυνάμεις που δεν μπορούμε να ελέγξουμε (το οποίο είναι αυτό που μας λένε ότι είμαστε), τότε δεν θα τεθεί σε κίνηση καμιά πρόθεση ή δεν θα παραχθεί καμία αλλαγή. Με λίγα λόγια, η αλλαγή θα συμβεί όταν η ανθρώπινη κατάσταση αναπροσαρμοστεί ως ενεργή συνείδηση, της οποίας το πεπρωμένο είναι πάντα να μεταμορφώνεται και να μεταμορφώνει τις συνθήκες στις οποίες ζει».
Η συνειδητοποίηση ότι μας ταΐζουν υπνωτικά όνειρα για φήμη και περιουσία ως το νόημα και το στόχο της ζωής μας οδηγεί σε αυτή την ενεργητική αφύπνιση. Μέχρι τότε είμαστε περιορισμένοι από τα μηχανικά εισερχόμενα που μας διαμόρφωσαν, όπως υποδηλώνεται από αυτό το αστείο στους Σίμπσονς:
«Κοίτα, πλησιάζει κίνδυνος από τις 10 η ώρα».
«Δεν ξέρω τι σημαίνει αυτό, εγώ έχω ψηφιακό ρολόι».
Έχοντας απορρίψει εντελώς τον ισχυρισμό του Φουκουγιάμα ότι η ανθρωπότητα είχε φτάσει στο τέλος της ιστορίας με την φιλελεύθερη δημοκρατία, ο Σίλο πρότεινε ότι απαιτείται μια ενεργή συνείδηση για να βγει από την Προϊστορία αφήνοντας πίσω τη βία, τις διακρίσεις, το κενό των προσωρινών νοημάτων και την οικειοποίηση του κοινωνικού συνόλου από μια αδίστακτη μειονότητα. Αυτό είναι το νόημα του βιβλίου του Χιρς και της πολιτικής εκστρατείας που εξέπληξε τους περισσότερους πολιτικούς αναλυτές.
Ίσως αυτό να είναι το στοιχείο που πρέπει να προσέξουμε. Όταν συμβαίνει το «απροσδόκητο», είτε επειδή ο πληθυσμός ήταν ήδη πολύ πιο μπροστά από τους αναλυτές ή επειδή οι «εμπειρογνώμονες» ήταν προκατειλημμένοι ενάντια στις ριζικές αλλαγές και χειρίζονταν αριθμούς για να το αποτρέψουν. Ή και τα δύο. Στην περίπτωση του Τζέρεμι Κόρμπιν, αυτό καταγγέλθηκε ακόμη και από τους «αφοσιωμένους στο να είναι ουδέτεροι» υπαλλήλους του BBC. Η Χιλή θα πρέπει να διερευνήσει σε βάθος αυτή τη δυνατότητα. Εν τω μεταξύ, το Frente Amplio έχει να πάρει τη λεπτή απόφαση ή να στηρίξει το νεοφιλελεύθερο κέντρο για να αποτρέψει και πάλι την άνοδο των κληρονόμων του Πινοτσέτ της δεξιάς στον δεύτερο γύρο ή να κατηγορηθεί για τις συνέπειες του τελευταίου.
Φαίνεται όμως ότι είναι σαφές ότι το πιο σημαντικό τους καθήκον είναι να προετοιμαστούν για να δώσουν στη χώρα μια ακόμα μεγαλύτερη «έκπληξη» σε τέσσερα χρόνια.
