Πρόσφατα δημοσιεύσαμε τα αποτελέσματα της συνάντησης για το Παγκόσμιο Βασικό Εισόδημα (ΠΒΕ), που έγινε στη Βαρκελώνη. Μετά το τραπεζικό κραχ του 2008 αλλά και τις ανησυχητικές προβλέψεις αναφορικά με τη μείωση της εργασίας από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εργασίας, φαίνεται ότι το ΠΒΕ είναι ένας συγκεκριμένος τρόπος για να τελειώσουμε με το θέμα της φτώχειας παγκοσμίως. Ή τουλάχιστον να κάνουμε ένα σημαντικό βήμα.
Τί είναι το Παγκόσμιο Βασικό Εισόδημα; Ένα μηνιαίο εισόδημα αξιοπρεπές και καθολικό, που έρχεται από το κράτος απευθείας στον τραπεζικό λογαριασμό όλων των πολιτών ανεξαρτήτου υπαρχόντων πόρων, ευαλωτότητας, εργασίας ή ανεργίας, στέγης ή αστεγίας. Δεν έρχεται μαζί με οδηγίες χρήσεως, ούτε συνοδεύεται από ένα μάτσο ανθρώπους που θα έχουν σκοπό να σε «επανεντάξουν» κοινωνικά. Έρχεται σκέτο και απαντά στην εξής απλή σκέψη: αν η φτώχεια είναι έλλειψη ρευστού, τότε ας δώσουμε ρευστό.
Όπως αποκαλύπτει στο βιβλίο του «Ουτοπία για Ρεαλιστές» ο ιστορικός Ρούτγκερ Μπρέγκμαν το ΠΒΕ δεν είναι εφεύρεση των τελευταίων ετών, αντίθετα μάλιστα έχει εφαρμοστεί σε διάφορα σημεία του πλανήτη (Καναδά, ΗΠΑ, Αγγλία, κλπ) εδώ και πολλά χρόνια με πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Αυτή τη στιγμή ο Μπρέγκμαν, μεταξύ άλλων, καλεί τα κράτη όλου του κόσμου να εφαρμόσουν το ΠΒΕ, να πυκνώσουν τα «πειράματα» για να μπορεί η σύγχρονη κοινωνία να μετρήσει τα πολυεπίπεδα θετικά αποτελέσματα που έχει κατά τη γνώμη του η εφαρμογή του ΠΒΕ και να ξεκινήσει στη συνέχεια η κλιμάκωση του μέτρου σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Φινλανδία λοιπόν είναι μία από τις χώρες που ξεκίνησε το πρότζεκτ, επιλέγοντας τυχαία 2000 κατοίκους σε όλη τη χώρα, άνεργους για αρχή, για να αξιολογήσει στο τέλος του 2018 τα αποτελέσματα της δίχρονης εφαρμογής.
Μία από τις επιχειρηματολογίες εναντίον του ΠΒΕ είναι ότι θα κάνει τεμπέλη τον κόσμο που θα το λαμβάνει. Γιατί να πάει κανείς να δουλέψει εφόσον θα έχει εξασφαλισμένα χρήματα στην τσέπη του; Η Guardian πλησίασε έναν από τους Φινλανδούς που λαμβάνει εδώ και μήνες τα 560 ευρώ από το κράτος. Ο Juha Järvinen, πατέρας 6 παιδιών στην εξοχή της Φινλανδίας υποδέχθηκε το δημοσιογράφο στο εργαστήρι που έστησε και το οποίο περιλαμβάνει: μια καλλιτεχνική προσέγγιση του Airbnb, ένα δωμάτιο όπου κατασκευάζει σαμάνικα ντραμς και τα πουλάει για 900 ευρώ και μηχανήματα με τα οποία κάνει κινηματογράφο. Δουλεύει δε όσο πιο σκληρά θυμάται ποτέ τον εαυτό του.
Στις 265 σελίδες του «Ουτοπία για Ρεαλιστές» ο Μπρέγμαν αποδομεί όλους τους μύθους γύρω από το ΠΒΕ. Δεν έχουμε τα λεφτά, δεν γίνεται, δεν αποδίδει, κλπ. Προλαβαίνοντας την κριτική από δεξιά, εξηγεί με απλά λόγια ότι το πείραμα δεν είναι ένας αριστερός παροξυσμός αλλά μια εφαρμοσμένη πραγματικότητα σε χώρες με τα πιο καπιταλιστικά συστήματα. Ταυτόχρονα κλείνει το μάτι στους εραστές και τις ερωμένες της ουτοπίας, εξηγώντας τεχνοκρατικά και με ρεαλισμό ότι «πρόοδος είναι η εφαρμογή των ουτοπιών» και ότι αυτή η ρήση του Όσκαρ Ουάιλντ, μπορεί να βρει έδαφος σήμερα στο ΠΒΕ. Πώς; κάνοντας, αυτή τη φορά, τις σωστές ερωτήσεις.
