Του Johan Galtung
Σε έναν παγκόσμιο χάρτη φαίνεται πόσο μεγάλη είναι η Δύση, από τον Ατλαντικό έως τον Ειρηνικό ωκεανό, και από τον Αρκτικό Ωκεανό έως τα σύνορα Μεσογείου-Μαύρης Θάλασσας-Ρωσίας. Εντάξει δεν είναι και τόσο μεγάλη.
Ωστόσο, αυτή είναι μόνο η Ευρώπη. Προσθέστε την Αγγλο-Αμερική, τις ΗΠΑ-Καναδά, από τον Ειρηνικό μέχρι τους Ατλαντικούς ωκεανούς, από τον Αρκτικό Ωκεανό μέχρι το Μεξικό. Η Δύση είναι τεράστια, πελώρια.
Καλύπτει γεωγραφικά τις βόρειες Αρκτικές και εύκρατες ζώνες.
Φιλοξενεί από άποψη θρησκείας τρεις Χριστιανισμούς, μεγάλο μέρος του Ιουδαϊσμού, αλλά όχι το Ισλάμ. Οι μουσουλμάνοι και όλοι οι άλλοι θεωρούνται ως μειονότητες, εδώ και εκεί.
Είναι η έδρα μιας άλλης μεγάλης πίστης, του Διαφωτισμού: ανθρωπισμός, φιλελευθερισμός, μαρξισμός, εθνικισμός, κρατισμός, καπιταλισμός, περιφέρειες.
Είναι η έδρα των μεγάλων IGOs (διακυβερνητικοί οργανισμοί), των ΜΚΟ (μη κυβερνητικοί οργανισμοί) και των TNC (διακρατικοί οργανισμοί) στον κόσμο.
Αναγνωρίζει τη Δύση ως «ανεπτυγμένη» και τους υπόλοιπους ως «αναπτυσσόμενους».
Η Δύση επιτέθηκε, εισέβαλε, κατέκτησε, αποίκισε σχεδόν όλο τον υπόλοιπο κόσμο (η Κίνα μόνο εν μέρει, η Ιαπωνία μόλις πρόσφατα, από το 1945).
Η συντριπτική πλειοψηφία των πολέμων είναι ενδο-δυτική ή ως δυτική-ενάντια στους υπόλοιπους.
Έχει μετατρέψει με επιτυχία την άμεση βία του πολέμου σε δομική βία εκμετάλλευσης, που δικαιολογείται από την πολιτισμική βία, χρησιμοποιώντας, εισάγοντας και ληστεύοντας πόρους, τους οποίους επεξεργάζεται και εξάγει προϊόντα, καρπώνεται την προστιθέμενη αξία, κατοχυρώνει ό,τι ανακαλύπτεται ως γνώση.
Και παρά ή μάλλον εξαιτίας όλων των παραπάνω που τώρα σχετικά παρακμάζουν, ο υπόλοιπος κόσμος προχωρά με επικεφαλής τις Κίνα-Ινδία (οι οποίες δεν είναι πια «αναδυόμενες», αυτό ήταν πολύ καιρό πριν). Σήμερα, βέβαια, αυτά είναι παλιά νέα.
Τι, λοιπόν, συμβαίνει στην παλιά Δύση; Η αντίδραση της εξτρεμιστικής, φονταμενταλιστικής Δύσης κάτω από τον Τράμπ, που προσπαθεί με στρατιωτικά μέσα να ξανακερδίσει την οικονομική και πολιτική ηγεσία του παρελθόντος, εκμεταλλευόμενη τους άλλους και αποφασίζοντας γι’ αυτούς, ήταν αναμενόμενη.
Το ότι αυτή η εξτρεμιστική Δύση προσπαθεί να οδηγήσει τη Δύση εναντίον των Υπολοίπων που ορίζονται ως «βάρβαροι», ήταν επίσης αναμενόμενο. Και οι δύο προσπάθειες θα αποτύχουν. Ο Υπόλοιπος κόσμος έχει κουραστεί από την «ηγεσία» της Δύσης και προτιμά την πιο ομαλή και προς όφελος όλων, θετική διπλωματία της Κίνας.
Ο Υπόλοιπος κόσμος άργησε να πιάσει το κόλπο. Η απο-αποικιοποίηση βοήθησε πολιτικά. Αλλά πολύ πιο σημαντική ήταν η σύνταξη περιφερειών, πρώτα στην ASEAN (Ένωση Νοτιοανατολικών Ασιατικών Εθνών) και την Αφρική, σταδιακά στη Λατινική Αμερική-Καραϊβική, πιο αργά στην Ασία.
Σημαντικότερη ήταν ωστόσο η οικονομική αυτοδυναμία, επεξεργαζόμενοι τους πόρους τους οι ίδιοι, αντί να απαιτούν καλύτερους όρους συναλλαγών. Μαθαίνοντας από την Ιαπωνία, και όχι από τη Λατινική Αμερική σε μια περίοδο λανθασμένων εκτιμήσεων.
Εξίσου σημαντικό ήταν να γίνει με τον ιαπωνικό τρόπο. Οι τίγρεις-δράκοι να μάθουν από την Ιαπωνία, η Κίνα μαθαίνει από αυτούς χωρίς καν να το αναγνωρίζει, η Αφρική-Λατινική Αμερική ακολουθεί και σύντομα θα ξεπεράσει την Κίνα.
Το λάθος βήμα είναι η τρομοκρατία, όσο κατανοητό και αν είναι ότι, δεδομένης της τεράστιας δυτικής βίας κατά του ισλαμικού κόσμου, θα στρεφόταν ενάντια στη Δύση.
Το πιο σημαντικό: O Υπόλοιπος κόσμος κάνει σχέδια για όλες τις κουλτούρες, τοπικά αλλά και στη Δύση.
Έχουμε ένα ιστορικό μοντέλο, αυτό της ταχείας παρακμής της εξτρεμιστικής Δυτικής Ρώμης και της ανατολικής Ρώμης που δείχνει ότι συστέλλονται αλλά επιβιώνουν. Η Δυτική Ρώμη απάντησε με Σταυροφορίες και κατά της Ανατολικής Ρώμης και επέστρεψε σε συμμαχία με τη Γερμανία, «Η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους».
Αυτό θα συμβεί ξανά; Οι ΗΠΑ υποχωρούν γρήγορα, επιστρέφοντας στην Αγγλο-Αμερική (καημένε Καναδά αν οι ΗΠΑ συνεχίσουν με τις παλιές τους συνήθειες), η Ευρώπη βασίζεται σε έναν πιο χαλαρό ιμπεριαλισμό, πιο αυτοδύναμο, τελικά με την ισχυρότερη Ευρώπη και τη Γερμανία να σχετίζεται με την Ουάσινγκτον; Δεν είναι αδύνατο, αλλά αν ναι, [θα γίνει] με την ταχύτητα της σύγχρονης επιταχυνόμενης ιστορίας.
Και πάλι εις βάρος του τεράστιου ρωσικού τμήματος του τεράστιου ευρωπαϊκού τμήματος της τεράστιας Δύσης. Μήπως αυτή η υποκείμενη σχιζοφρενική πολιτική των χωρών της ΕΕ, με την πλειοψηφία της να «αρνείται να συμμετάσχει σε αμερικανικούς πολέμους», αλλά και να εξαθλιώνει τη Ρωσία μέσω αμερικανικών κυρώσεων, ανοίγει το δρόμο για έναν νέο Ναπολέοντα, έναν νέο Χίτλερ; Βγαίνοντας από μια πρόσφατα αναγεννημένη γαλλο-γερμανική ΕΕ, απελευθερωμένη μέσω του Brexit από την Αγγλο-Αμερική;
Παρόμοια πλαίσια μπορεί να παράγουν παρόμοιες δυνάμεις που μπορεί να προκαλέσουν παρόμοια δράση, «η ιστορία επαναλαμβάνεται». Κάποιος λόγος που να λέει ότι δεν θα έπρεπε; Η Δύση επαναλαμβάνει τον εαυτό της συνέχεια. Το ίδιο μπορεί και ο υπόλοιπος κόσμος.
Ας εξερευνήσουμε ένα άλλο σενάριο, εμπνευσμένο επίσης από αυτό που συνέβη με τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Η Δυτική Ρώμη άρχισε να συστέλλεται σε μικρές πόλεις, κομητείες, δουκάτα κ.α. και έγινε πιο πνευματική. Οι ΗΠΑ μπορούν να κάνουν το ίδιο, χρησιμοποιώντας τον Χριστιανισμό-Ανθρωπισμό ενάντια στην επέκταση του Ισλάμ. Και στη συνέχεια να αναγεννηθεί ο παλιός επεκτατικός τους εαυτός, ήδη εξερευνώντας τη Σελήνη, τον Άρη, κ.ο.κ.
Και η Ανατολική Ρώμη, η Ευρώπη; Όχι [να δημιουργηθεί] μια νεο-αυτοκρατορία, αλλά το να έρθει σε επαφή με το Ισλάμ, την Κίνα-Ινδία, το Νότο και την Ανατολή γενικά, με στόχο την ισότητα και την αρμονία. Εδώ υπάρχει πολύ απολογητική δουλειά να γίνει. Η Ιταλία-Μπερλουσκόνι έδειξε το δρόμο.
Υπάρχουν πολλά που πρέπει να οικοδομήσουμε, όπως οι θετικές πτυχές της Κοινοπολιτείας και της Kοινότητας. Η Γερμανία θα πρέπει να επαναλάβει την αποτυχημένη ερασιτεχνική «συμφιλίωσή» της με τη Ναμίμπια σχετικά με τις γενοκτονίες στη Νοτιοδυτική Αφρική το 1904. Το μόνο που χρειάζεται είναι ένας πολιτικός ή, αντίθετα, κάποιος εκπρόσωπος, άνδρας ή γυναίκα. Εμφανίζονται καμιά φορά, ακόμη και στη Δύση.
Αυτό θα μας έδινε μια πολύ διχασμένη Δύση με τις ΗΠΑ να απομακρύνονται σταδιακά και την Ευρώπη να πλησιάζει με ισότητα και αρμονία τους Υπόλοιπους. Χωρίς καμία γερμανική επιστροφή στο μενού –χωρίς Τέταρτο Ράιχ μετά το πρώτο, δεύτερο και τρίτο – βαθιά περιφερειοποιημένη και παγκοσμιοποιημένη, όπως και οι υπόλοιποι.
Αυτό μπορεί να εμπνεύσει τις ΗΠΑ να αλλάξουν τις πολιτικές στην πίσω «αυλή τους» στην Λατινική Αμερική και την Ιαπωνία αλλά και τις «μπροστινές» πολιτικές στον Καναδά, υπέρ της ισότητας και της αρμονίας αλλά και μιας ανεξάρτητης Ιαπωνίας. Σε βάρος των θεϊκά επίλεκτων, ο εξαιρετισμός της γης της επαγγελίας να υποχωρήσει στην ομαλότητα, σε κάτι καινούριο. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί νωρίτερα παρά αργότερα, ορίζοντας μια νέα και πιο σημαντική Αμερικανική Αριστερά, όχι μόνο ως ντεμοντέ σοσιαλισμό.
Θα έφερνε στο ξεκίνημά της ως αντίβαρο το ατομικό επίπεδο: δεν υπάρχουν εκλεκτά άτομα με υποσχόμενα στάτους.
Είμαστε όλοι εκλεκτοί ως άνθρωποι λόγω του πολύτιμου δώρου της ζωής, με εγγυημένη επιβίωση, ευεξία, ελευθερία επιλογών, ταυτότητα. Σε μια φύση με εγγυημένη ποικιλομορφία και συμβίωση, όχι επικίνδυνες ανθρώπινες επιθέσεις σε αυτά τα δύο.
Το μέλλον της Δύσης; Καμία Δύση, ξεχάστε το. Μαζί με τους υπόλοιπους σε έναν κόσμο από περιφέρειες μέχρι την αληθινή, ποικιλόμορφη παγκοσμιοποίηση.
