Παγκόσμια κατάσταση πυρηνικών όπλων: ο εκσυγχρονισμός συνεχίζει να είναι προτεραιότητα

Το Διεθνές Ινστιτούτο Στοκχόλμης για την ειρηνευτική έρευνα (SIPRI) δημοσίευσε στις 31 Αυγούστου 2017 τα ετήσια στοιχεία σε σχέση με τα πυρηνικά όπλα, που υπογραμμίζουν τις σημερινές τάσεις και εξελίξεις στο χώρο των πυρηνικών οπλοστασίων. Τα στοιχεία δείχνουν ότι παρόλο που ο γενικότερος αριθμός πυρηνικών όπλων παγκοσμίως μειώνεται, όλα τα κράτη που έχουν στην κατοχή τους πυρηνικά όπλα βρίσκονται σε διαδικασία εκσυγχρονισμού του πυρηνικού τους οπλοστασίου, που σημαίνει ότι δεν προετοιμάζονται να τα αφήσουν στο σχετικά άμεσο μέλλον.

Στην αρχή του 2017 7 κράτη – οι ΗΠΑ, η Ρωσία, το ΗΒ, η Γαλλία, η Κίνα, η Ινδία, το Πακιστάν, το Ισραήλ και η Βόρεια Κορέα – κατείχαν περίπου 4150 ενεργοποιημένα πυρηνικά όπλα. Αν μετρήσουμε όλες τις πυρηνικές κεφαλές που κατέχουν μαζί αυτά τα κράτη μας δίνουν περίπου 14.935, σε σύγκριση με το νούμερο των 15.395 που είχαν το 2016 (δείτε τον πίνακα 1).

Πίνακας 1. Παγκόσμια κατάταξη πυρηνικών δυνάμεων, 2017

* Παρατεταγμένες εννοεί κεφαλές που είναι τοποθετημένες ήδη πάνω σε πυραύλους ή βρίσκονται σε βάσεις με επιχειρησιακές δυνάμεις σε ετοιμότητα. ** Άλλες κεφαλές εννοεί αυτές που κρατούνται σαν ρεζέρβες ή έχουν αποσυρθεί ή βρίσκονται σε διαδικασία απενεργοποίησης.

Οι υποθέσεις είναι περίπου σωστές και η αρχική εκτίμηση έγινε τον Ιανουάριο του 2017. Τα συνολικά νούμερα σχηματίζουν την μέγιστη εκτίμηση και στο εύρος των αναφερόμενων όπλων δεν συμπεριλαμβάνεται η Νότια Κορέα. Πηγή: Ετήσια έκδοση SIPRI για το 2017.

Οι μειώσεις των πυρηνικών όπλων επιβραδύνονται, την ώρα που οι επενδύσεις αυξάνονται.

Η μείωση του συνολικού αριθμού των πυρηνικών όπλων στον κόσμο οφείλεται κυρίως στη Ρωσία και τις ΗΠΑ – οι οποίες μαζί εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 93% όλων των πυρηνικών όπλων – που μείωσαν περαιτέρω τα αποθέματα στρατηγικών πυρηνικών όπλων. Ωστόσο, παρά την εφαρμογή της διμερούς Συνθήκης για τα μέτρα για την περαιτέρω μείωση και περιορισμό των στρατηγικών επιθετικών όπλων (New START) από το 2011, ο ρυθμός των μειώσεων τους παραμένει αργός. Ταυτόχρονα, τόσο η Ρωσία όσο και οι ΗΠΑ έχουν εκτεταμένα και δαπανηρά προγράμματα πυρηνικού εκσυγχρονισμού. Οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, σχεδιάζουν να δαπανήσουν 400 δισεκατομμύρια δολάρια στην περίοδο 2017-2026 για τη διατήρηση και την πλήρη ενημέρωση των πυρηνικών δυνάμεών τους. Ορισμένες εκτιμήσεις δείχνουν ότι το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των πυρηνικών όπλων των ΗΠΑ μπορεί να κοστίσει έως και 1 τρισεκατομμύριο δολάρια τα επόμενα 30 χρόνια.

«Οι προβλεπόμενες αυξήσεις στις δαπάνες των ΗΠΑ δεν είναι απροσδόκητες», δήλωσε ο Senior Associate του SIPRI, Hans Kristensen. «Η σημερινή αμερικανική κυβέρνηση συνεχίζει τα φιλόδοξα σχέδια πυρηνικού εκσυγχρονισμού που έθεσε ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα».

Τα άλλα κράτη που κατέχουν πυρηνικά όπλα έχουν πολύ μικρότερα οπλοστάσια, αλλά είτε άρχισαν να αναπτύσσουν νέα συστήματα παροχής πυρηνικών όπλων είτε ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να το πράξουν. Η Κίνα έχει ξεκινήσει ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού που επικεντρώνεται στην ποιοτική βελτίωση του πυρηνικού οπλοστασίου. Η Ινδία και το Πακιστάν διευρύνουν τόσο τα αποθέματα πυρηνικών όπλων όσο και την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους για την παροχή πυραύλων. Η Βόρεια Κορέα εκτιμάται ότι διαθέτει αρκετά υλικά σχάσης για περίπου 10-20 πυρηνικές κεφαλές, που είναι μια αύξηση στις εκτιμήσεις των προηγούμενων ετών. Η Βόρεια Κορέα πραγματοποίησε έναν πρωτοφανή αριθμό δοκιμών πτήσης διαφορετικών συστημάτων πυραύλων το 2016 με μικτά αποτελέσματα.

«Παρά την πρόσφατη πρόοδο στις διεθνείς συνομιλίες για μια συνθήκη που απαγορεύει τα πυρηνικά όπλα, βρίσκονται σε εξέλιξη προγράμματα μακροχρόνιου εκσυγχρονισμού και στα εννέα κράτη», δήλωσε ο Υπεύθυνος ερευνών του SIPRI, Sannon Kile. «Αυτό υποδηλώνει ότι κανένα από αυτά τα κράτη δεν θα είναι διατεθειμένο να εγκαταλείψει τα πυρηνικά οπλοστάσια στο προσεχές μέλλον».