Το θέατρο ενός από τα πιο βάναυσα κυνήγια μαγισσών στην Ευρώπη μεταμορφώθηκε σε μοντερνιστικό μνημείο. Βρίσκεται πάνω από τον Αρκτικό Κύκλο, στο βορειοανατολικό άκρο των άγριων νορβηγικών ακτών.
Και ενώ πάνω από 40.000 άνθρωποι κατηγορήθηκαν για μαγεία και δολοφονήθηκαν στην Ευρώπη, τα μικροσκοπικά ψαροχώρια της Νορβηγίας, και ιδίως στο Βάρντε, που έμεινε γνωστό ως η «νορβηγική πρωτεύουσα των μαγισσών», ακολούθησαν κατά πόδας.
Έτσι, πριν από 400-τόσα χρόνια, το Βάρντε εξαπέλυσε σταυροφορία για την απάλειψη της μαγείας. Για έναν αιώνα –από το 1593 έως το 1692– πραγματοποιήθηκαν πάνω από 140 δίκες στο μικρό εκείνο χωριό. Τουλάχιστον 91 άνθρωποι, άνδρες και γυναίκες, κρίθηκαν ένοχοι μαγείας και κάηκαν στην πυρά ή βασανίστηκαν μέχρι θανάτου.
Μπορεί ο αριθμός να μη φαντάζει τόσο τεράστιος σε σύγκριση με άλλα μέρη της Ευρώπης, η βόρεια Νορβηγία όμως είναι τόσο αραιοκατοικημένη, που οι φόνοι αυτοί αντιπροσωπεύουν δυσανάλογα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού.
Περίπου το ένα τρίτο των περιπτώσεων ήταν ιθαγενείς Σάμι, που κινούσαν υποψίες επειδή χρησιμοποιούσαν παραδοσιακές θεραπευτικές τελετουργίες.
Από τις δίκες τηρούνταν πρακτικά, πολύτιμα σήμερα στους ιστορικούς και τους ερευνητές ως προς τα αίτια που πυροδοτούσαν κάθε φορά το κυνήγι. Όπως φαίνεται, το πρώτο μεγάλο πογκρόμ ξεκίνησε μετά από μια ιδιαίτερα σφοδρή χριστουγεννιάτικη θύελλα, που κόστισε τη ζωή σε 40 ψαράδες. Μαρτυρίες της εποχής, πάντως, αποκαλύπτουν την πεποίθηση ότι η μαγεία ήταν βασικά κάτι αναλώσιμο – γάλα, ψωμί, μπίρα, που είχαν υποστεί «μάγια».
Η γεωγραφική απομόνωση της περιοχής θεωρείται από τους ιστορικούς άλλος ένας παράγοντας σχετικός με την ένταση των διώξεων: ήταν διαδεδομένη την εποχή εκείνη η θεωρία ότι στον Βορρά βρισκόταν η πύλη της κολάσεως, και ότι οι βορειότεροι λαοί είναι πιο επιρρεπείς στη μαγεία και το κακό από ό,τι οι κάτοικοι άλλων περιοχών.
Το 2011 όμως τα θύματα της μαγείας δικαιώθηκαν επισήμως. Η ίδια η βασίλισσα έκανε τα αποκαλυπτήρια του μνημείου Steilneset, στο σημείο ακριβώς που θεωρείται ότι εκτελούνταν οι μάγοι και οι μάγισσες. Το μνημείο δημιουργήθηκε από τη συνεργασία δύο παγκοσμίου φήμης καλλιτεχνών: του Ελβετού αρχιτέκτονα Peter Zumthor και της Γαλλο-αμερικανίδας Louise Bourgeois. Το κομμάτι του Zumthor, η «Αίθουσα της Μνήμης» («Memory Hall») είναι ένα ανοιχτό μεταλλικό υπόστεγο κάτω από το οποίο υπάρχει ένας κλειστός μακρόστενος χώρος με 91 φωτάκια, ένα για κάθε θύμα, και τις αντίστοιχες επιγραφές που μνημονεύουν την κατηγορία, τη δίκη και τον τρόπο θανάτου. Η εγκατάσταση της Bourgeois ονομάζεται «Καταραμένοι, Δαιμονισμένοι, Αγαπημένοι»: μέσα στον τετράγωνο χώρο με τους γυάλινους τοίχους υπάρχει μια φλεγόμενη καρέκλα, την οποία αντικατοπτρίζουν και πολλαπλασιάζουν μεγάλοι καθρέφτες τοποθετημένη ψηλά.
Σύμφωνα με τον Zumthor, «Εγώ έκανα τη γραμμή και η Λουίζ το σημείο… Η εγκατάσταση της Λουίζ αφορά περισσότερο το κάψιμο και το μίσος, ενώ η δική μου τη ζωή και τα συναισθήματα των θυμάτων».
———-
Πηγή: dimArt.
Δείτε την πρώτη δημοσίευση στα ελληνικά και το φωτογραφικό υλικό εδώ.
Γράφει η Nina Strochlic, για την The Daily Beast
Απόδοση για το dim/art: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου
