Δεν θα ησυχάσουμε μέχρι να… είναι το νέο hashtag που συνοδεύει την εκστρατεία της Efpia με σκοπό να αναδείξει το ακούραστο και ηθικό πρόσωπο της φαρμακοβιομηχανίας. Τι είναι η Efpia; Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά.
Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Φαρμακοβιομηχανιών και Ενώσεων (Efpia) είναι το όργανο που συγκεντρώνει τις φαρμακευτικές εταιρίες και τους εθνικούς τους φορείς, όπως για παράδειγμα τον ΣΦΕΕ από την Ελλάδα, που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη. Η ατζέντα είναι σαφής και ξεκάθαρη: επιδιώκει να αποτελέσει τη φωνή 1.900 εταιριών στην ευρωπαϊκή σκηνή που, όπως γράφει η επίσημη ιστοσελίδα τους, «είναι αφοσιωμένες στην έρευνα, την ανάπτυξη και την παράδοση στους ασθενείς νέων φαρμάκων που βελτιώνουν την υγεία και την ποιότητα ζωής ανά τον κόσμο». Οι εκπρόσωποι των εταιριών της βιομηχανίας φαρμάκου σε διάφορα συνέδρια συνήθως υποστηρίζουν ότι σαφώς είναι κερδοσκοπικές εταιρίες και όχι φιλανθρωπικά ιδρύματα. Έχουν μετόχους που περιμένουν να κερδίσουν από τις μετοχές των βιομηχανιών και έχουν υψηλές απαιτήσεις. Ασχολούνται με το ευαίσθητο κομμάτι της υγείας αλλά έχουν πολλούς υπαλλήλους να συντηρήσουν, έρευνες χρονοβόρες και κοστοβόρες, οικονομικά στοιχεία για τις οποίες όμως δεν βρίσκονται εύκολα διαθέσιμα. Παγκοσμίως αλλά ειδικά στις δυτικές κοινωνίες, όπου το αφήγημά τους βασιλεύει και στηρίζεται από κυβερνητικές πολιτικές, οι φαρμακοβιομηχανίες θέτουν αδιαμφισβήτητα τους κανόνες του παιχνιδιού. Από αυτή τη σκοπιά, θα έλεγε κανείς την Efpia έναν επιτυχημένο συνδικαλιστικό φορέα.
Το θέμα όμως χοντραίνει όταν ο «πύργος» των ευρωπαϊκών φαρμακοβιομηχανιών, δηλαδή η Efpia, υιοθετεί ένα προφίλ αντίθετο από αυτό που όλοι λίγο πολύ ξέρουμε ότι έχει η φαρμακοβιομηχανία. Και πώς το στηρίζει; Εκτός από τη γνωστή φυσικά σε όλους μας εταιρική κοινωνική ευθύνη, ξεκινά εκστρατείες με βαρύγδουπα hashtag σαν αυτό το πρόσφατο δεν θα ησυχάσουμε μέχρι… (#WeWontRest). Και εκεί ο κλάδος εμφανίζεται ακούραστος και ηθικός.
«Δεν θα ησυχάσουμε μέχρι όλοι οι Πορτογάλοι πολίτες να έχουν πρόσβαση στην καινοτομία της υγείας», λέει σε αυτή την εκστρατεία ο Πορτογάλος Πρόεδρος της APIFARMA, μια φράση που θα περίμενες να την ακούσεις από τον Υπουργό Υγείας της χώρας. «Δεν θα ησυχάσουμε μέχρι να βρούμε θεραπείες για κάθε είδος καρκίνου», λέει ο Ελβετός Διευθυντής του Ογκολογικού τμήματος της JANSSEN.
Η απληστία των μετόχων δεν συνάδει με την καθολική πρόσβαση στην καινοτομία σε οικονομικά συστήματα σε κρίση. Η εστίαση στην ανάπτυξη και διοχέτευση πανάκριβων φαρμάκων αντιμετώπισης καρκίνων ως επί το πλείστον σε τελικό στάδιο δε βοηθά. Ούτε βοηθά η κατάχρηση της 20ετούς διάρκειας της πατέντας και οι ελαφριές αλλαγές στη μοριακή δομή μιας ουσίας, που τη βαφτίζουν «καινούρια ανακάλυψη» για να εμποδίσουν τον ανταγωνισμό με το γενόσημο φάρμακο. Και σίγουρα η πρόσβαση στο φάρμακο εμποδίζεται όταν ΕΕ και Κομισιόν υιοθετούν το αφήγημα της φαρμακοβιομηχανίας και τους κανόνες παιχνιδιού της για κλειστές πόρτες διαπραγμάτευσης τιμών, νόμους που προωθούν τα συμφέροντά της και ατολμία στη χρήση εργαλείων για την αναχαίτιση του υπερκέρδους της. Εκεί όμως έρπονται οι ευθύνες των κρατών μελών, παρά το αργό ξύπνημά τους που τους οδηγεί σε κοινές διαπραγματεύσεις για να καταφέρουν – από ανάγκη έστω – να πετύχουν καλύτερες τιμές.
Με αφορμή την εκστρατεία της Efpia, που στηρίζει το ακούραστο και ηθικό πρόσωπο των 1900 εταιριών μελών της, δημιουργήθηκε μια ενδιαφέρουσα εταιρία – τρολ. Τη λένε Φαρμακοβιομηχανία βασισμένη στο κέρδος που δραστηριοποιείται στην Ευρώπη (PBPIE). Διαβάζουμε στο προφίλ της στο twitter: διαμορφώνοντας βιώσιμες ευρωπαϊκές αγορές για μια υγεία υποκινούμενη από το κέρδος. Πήραν τις αφίσες της Efpia και τις… πείραξαν λίγο. Δείτε το αποτέλεσμα του δημιουργικού ακτιβισμού τους.
