Η «Λακωνική Βιοενεργειακή» είναι μια εταιρεία που ιδρύθηκε από 30 Λάκωνες (ιδρυτικά μέλη), με στόχο τον διαχωρισμό των οικιακών απορριμμάτων, την παραγωγή βιοαερίου και την κομποστοποίηση.
Αποτελεί ίσως το πιο επιτυχημένο, πείραμα στο χώρο της κοινωνικής οικονομίας, που υλοποιείται σήμερα στη χώρα μας, με επίκεντρο τη διαχείριση των απορριμμάτων. Στηριγμένο στην τεράστια αποδοχή των κατοίκων, ξεπέρασε όλα τα εμπόδια και τις αντιδράσεις που επιχείρησαν οι συνήθεις επιχειρηματικοί και πολιτικοί κύκλοι για να το ακυρώσουν. Είναι ένα πραγματικό μάθημα δημοκρατίας για όλους τους δήμους και τις τοπικές κοινωνίες, για να πιστέψουν στις δυνατότητες και στο ρόλο τους
Οι Κοινωνικές συνέπειες του εγχειρήματος είναι πολλές: Η συμμετοχή των πολιτών στο εγχείρημα, η πολυ-συμμετοχικότητα, τα ανταποδοτικά τέλη, ο άμεσος έλεγχος της δραστηριότητας. Οι περιβαλλοντικές συνέπειες είναι επίσης, η προστασία του περιβάλλοντος, η καθημερινή σχέση των συμμετεχόντων με την έννοια της διαχείρισης, το αίσθημα της τοπικής υπερηφάνειας. Τα απορρίμματα είναι ένα προϊόν που παράγουν καθημερινά οι πολίτες, η ανακύκλωσή τους έχει πολλαπλά περιβαλλοντικά οφέλη, τα οποία επιστρέφουν στους ίδιους.
Ενέργειες:
1) ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΜΑΣ ΣΤΗ ΠΗΓΗ
2) ΑΜΕΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΟΝΑΔΑΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ
3) ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ από την χρήση του βιοαερίου
4) ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ (θερμική ενέργεια για πολλαπλές χρήσεις)
5) ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΣ-ΚΟΜΠΟΣΤ.
6) ΠΩΛΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΙΜΩΝ ΥΛΙΚΩΝ
7) ΑΓΟΡΑ ΟΙΚΟΠΕΔΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ.
8) ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ.
9) ΑΙΤΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ ΤΗΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΚΑΤ’ ΑΡΧΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ
ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ
10) ΜΑΖΙΚΗ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΜΙΚΡΩΝ ΟΙΚΙΑΚΩΝ ΚΑΔΩΝ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ (δηλ. στην κάθε οικία)
11) ΚΑΛΕΣΜΑ ΕΙΔΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΦΟΡΕΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΞΕΝΩΝ ΓΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
12) ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΑΙΤΗΣΗΣ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ
13) ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΑΡΚΕΤΟΥΣ ΜΗΝΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΜΜΕ
Από τα Οργανικά απορρίμματα παράγεται ΒΙΟΑΕΡΙΟ, δηλ. ηλεκτρική ενέργεια, θερμότητα, Λίπασμα.
Η «Λακωνική πρόταση» απαντά στα επόμενα θέματα:
Α) Στον ΑΝΘΡΩΠΟ –ΠΟΛΙΤΗ
Β) Στο ΣΥΣΤΗΜΑ
Γ) Στο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Δ) Στην ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Ε) Στη ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
ΣΤ)Στην ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΑΠΟ ΦΑΡΑΩΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ
Α) Στον ΑΝΘΡΩΠΟ –ΠΟΛΙΤΗ
Με λίγα λόγια, είτε γιατί τα περισσότερα είναι ειπωμένα, είτε γιατί το «Λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν», ο δημότης είναι εκείνος που θα εμπλακεί ηθελημένα ή αθέλητα σ’ ένα σύστημα διαχείρισης των αστικών του απορριμμάτων. Η μη συμμετοχή των πολιτών, όλα αυτά τα χρόνια, έδειξε ότι έχει παίξει καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση ενός σκοτεινού κλίματος ενημέρωσης για τη μελλοντική μέθοδο διαχείρισης των απορριμμάτων. Όλοι σιγοψιθυρίζουν στερεότυπες εκφράσεις του τύπου «τα σκουπίδια έχουν πολλά λεφτά», «τα σκουπίδια τα διαχειρίζεται η μαφία», «όλοι θέλουν να φάνε από τα σκουπίδια» κλπ, κλπ.
Η συμμετοχή του δημότη στη διαχείριση, είναι το άλφα και το ωμέγα στη διαχρονική επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος. Μεγάλη σημασία έχει το επιλεγμένο και προς εφαρμογή σύστημα να είναι εύπλαστο, ευέλικτο, αναθεωρήσιμο και προ-πάντων αποδεκτό. Ένα σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων δεν επιβάλλεται στους πολίτες, απλά οι πολίτες θέλουν και αποδέχονται ένα τέτοιο σύστημα. Πολύ σωστό, κατά την γνώμη μου, το ρητό « Η λύση στα απορρίμματα θα έρθει από την Κοινωνία» – «τα απορρίμματα είναι κοινωνικοποιημένα προϊόντα».
Η κεντρική ιδέα ενός τέτοιου συστήματος – (ή ακόμη προβλήματος που επιζητεί μια λύση) είναι ότι ο καθένας, ανεξαρτήτου κοινωνικής, οικονομικής, ηλικιακής και χωροταξικής θέσης, παράγει απορρίμματα σε καθημερινή βάση και ρυθμό.
Οι δυνατότητες αποδοχής ενός συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων από τους πολίτες έγκειται μόνο στην ενημέρωση –πληροφόρηση ενός διαφανούς, πολυμετοχικού, άμεσα ανταποδοτικού και ενεργητικού-παραγωγικού μοντέλου διαχείρισης. Πρώτα απ’ όλα η μέθοδος διαχείρισης των απορριμμάτων μας είναι εκείνη που θα οδηγήσει τον δημότη σε μηχανισμούς αποδοχής της. Οι μηχανισμοί αποδοχής και εφαρμογής έχουν να κάνουν με τα οράματα, κοινωνικές και οικονομικές δομές της κατά τόπο κοινωνίας. Στη «Λακωνική Πρόταση» προχωρήσαμε το εγχείρημα σε χειροπιαστή και βιώσιμη βάση. Ιδρύσαμε εταιρεία Λαϊκής πολυμετοχικής βάσης η οποία ονομάστηκε «Λακωνική Βιοενεργειακή Α.Ε.»
Β) Στο ΣΥΣΤΗΜΑ
Οι εμπειρίες και πληροφορίες για τη διαχείριση των απορριμμάτων τα τελευταία έτη από το εξωτερικό είναι πολύτιμες. Μπορούμε να μάθουμε και να αναλύσουμε μια πορεία 30 τουλάχιστον ετών. Επιβολή μεθόδων, εκμετάλλευση ενός κοινωνικού πλούτου από ολίγους, μια κατευθυνόμενη κοινωνική ψυχολογία για έντεχνο πλουτισμό συγκεκριμένων συμφερόντων. Οικονομικά συμβόλαια με κοινωνίες και δήμους για επιβολή πανάκριβων και αμφιλεγόμενων τεχνικών και συστημάτων. Βελτίωση και πρόοδος των εκάστοτε συστημάτων με προσχήματα την ανικανότητα των δημοτών σε αφομοίωση καινούργιων μεθόδων διαχείρισης. Ο καθένας το διαφήμιζε με τον τρόπο του για να καταδείξει μια συγκεκριμένη θέση, πολιτική ή πολιτισμική, ανάλογα τα συμφέροντα και το κόστος. Κανένας φυσικά δεν εξήγησε στους πολίτες ότι για τουλάχιστον 20-30 χρόνια ήταν ή είναι δεσμευμένοι σε μονοπωλιακά διαχειριστικά οικονομικά συμβόλαια καύσεις των απορριμμάτων τους είτε απόλυτα είτε έντεχνα εν μέρει. Ακόμη και όταν μειωνόταν η ποσότητα των προς καύση απορριμμάτων δεν δίσταζαν να διαπραγματεύονται με γειτονικούς δήμους ή και χώρες για αγορά περισσότερων ποσοτήτων «μη σωστά διαχωρισμένου ή λερωμένου» απορρίμματος. Και όσο η διαλογή των απορριμμάτων στη πηγή αργούσε να εφαρμοστεί, τόσο περισσότερο κρατούσε και κρατάει ακόμη σε πολλά μέρη, η καύση πολύτιμων αλλά λερωμένων υλικών με την μορφή RDF η SRF. Η εταιρεία λαϊκής Βάσης «Λακωνική Βιοενεργειακή Α.Ε.» προβάλει μια μοναδική ευκαιρία που έχουμε στην Ελλάδα: μπορούμε να υιοθετήσουμε την καλλίτερη και πιο αρεστή μέθοδο στο κόσμο, να την εφαρμόσουμε και να την εξελίξουμε αν είναι δυνατόν. Μπορούμε και πρέπει να «κερδίσουμε και χρόνο και να κόψουμε δρόμο». Η μέθοδος που υιοθετούμε είναι η διαλογή των απορριμμάτων μας στη πηγή, παραγωγή Βιοαερίου από τα οργανικά μας και κομπόστ από το μετά την ζύμωση κλάσμα των οργανικών, εκμετάλλευση των ανακυκλώσιμων, όπως χαρτιού, πλαστικών, γυαλιού, μετάλλων και τηγανελαίων.
Γ) Στο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Για να απαντήσουμε σαν τρίτα πρόσωπα τι θέλουμε για το περιβάλλον μας θα πρέπει να συζητούμε πολλά χρόνια. Εμείς (αλλά και εσείς) προτείνουμε και αποδεχόμαστε ένα το όσο δυνατόν λιγότερο υπόλειμμα από τα απορρίμματα μας. Αν είναι δυνατόν μηδέν. Αυτό το ελάχιστο κατά το δυνατόν υπόλειμμα θα πρέπει να οδηγείται σε ελεγχόμενους ΧΥΤΥ. Κανένα υπόλειμμα- προϊόν δεν μπορεί και δεν επιθυμούμε να είναι αποτέλεσμα θερμικής επεξεργασίας (καύσης- ή πυρόλυσης ή αεριοποίησης). Αυτό θέλουμε και αποδεχόμαστε για το περιβάλλον μας. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί επιτέλους κάτι που πολλές φορές ακούμε αλλά και γράφεται. Είναι προτιμότερο να έχουμε κεντρικές μονάδες (πάντα τοπικού χαρακτήρα) για παραγωγή βιοερίου –κομποστοποίηση παρά έτσι αόριστα «οικιακή κομποστοποίηση». Φυσικά και ενδείκνυται η οικιακή κομποστοποίηση σε αγροτικές απομακρυσμένες περιοχές, αραιοκατοικημένου αστικού ιστού. Για πόλεις και κωμοπόλεις Δεν ενδείκνυται. Ούτε στο εξωτερικό έχει πετύχει αλλά ούτε και στην Ελλάδα νομίζω πρέπει να σκεφτόμαστε κομποστοποίηση στα μπαλκόνια. Είναι νομίζω καιρός να ειπωθούν και αυτά γιατί μόνο σύγχυση και γενικό ρομαντισμό προκαλούν. Ναι στη οικιακή κομποστοποίηση σε αγροτικές περιοχές. Πρέπει δε να είμαστε αρκετά βέβαιοι ότι τα οργανικά οικιακά απορρίμματα, στην Ελληνική επαρχία, οδηγούνται στο χωράφι, τις κότες ή τον κήπο. (προσωπική εμπειρία και έρευνα). Το περιβαλλοντικό όφελος από τη διαχείριση που σκοπεύει να εφαρμόσει η «Λακωνική Βιοενεργειακή Α.Ε.» είναι πολλαπλό. 1) Παραγωγή Βιοαερίου. Απ’ αυτό το πιο προσοδοφόρο είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μετά τη καύση του μεθανίου. Αξίζει να αναφέρω ότι το βιοαέριο είναι η μοναδική μορφή Α.Π.Ε. που αποθηκεύεται πολύ εύκολα και απλά ώστε να δύναται να αποδοθεί τη χρονική στιγμή που πραγματικά την έχουμε ανάγκη.
Το προϊόν της τέλειας καύσης είναι νερό και CO2. Ανθρακικό αποτύπωμα μηδενικό, καθότι προέρχεται από φυτική μάζα. Παραγωγή υψηλότατης ποιότητας κόμποστ πραγματικά εμπορεύσιμο. Εξοικονόμηση συναλλάγματος από εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και ηλεκτρικού ρεύματος. Παραγωγή ισόποσης θερμικής ενέργειας από την καύση του βιοαερίου. Αξιοποίηση της θερμικής ενέργειας με πάμπολλους τρόπους (τηλεθέρμανση, βιοτεχνίες για αξιοποίηση της θερμότητας, πισίνες, πλυντήρια, θερμοκήπια, κλπ.)
Δ) Στην ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Ο κάθε δημότης, ο κάθε ενημερωμένος δημότης, δημιουργεί καθημερινά, με μια συγκεκριμένη και αποδεκτή μέθοδο, τη Διαλογή στη Πηγή, διαλεγμένα απορρίμματα. Αυτά τα απορρίμματα είναι πλέον συγκεκριμένα με όνομα και ταυτότητα προϊόντα. α) Είναι τα οργανικά του, β) το χαρτί και χαρτόνι, γ) τα διαφορετικής ποιότητας και κλάσης πλαστικά, δ) το διαφορετικής απόχρωσης γυαλί, ε) τα διάφορα μέταλλα στ) το ξύλο. Τα πρώτα πέντε ρεύματα των απορριμμάτων (δηλ. οργανικά, χαρτί, πλαστικά, γυαλί και μέταλλο) είναι υποχρεωτικό να διαχωρίζονται από το έτος 2015. Η ανάγκη για βελτίωση υπαρχόντων και λειτουργία νέων συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης, για άλλα ανακτήσιμα υλικά (μπαταρίες, φάρμακα, ηλεκτρονικές και άλλες ηλεκτρικές συσκευές, έπιπλα, αδρανή, κλπ.), με διεσπαρμένα σημεία συγκέντρωσης είναι επιβεβλημένη.
Η συμμετοχή του κάθε δημότη σε μια πολυμετοχική λαϊκής – κοινωνικής βάσης εταιρεία του δίνει τη λύση στην ανταπόδοση του καθημερινού του έργου και τη διέξοδο στα ερωτήματα του για οικονομική διαφάνεια, διοικητικό έλεγχο, άμεση ανταπόκριση στα ερωτήματα του και απορίες. Επίσης προάγει τον υγιή ανταγωνισμό και ο καθένας αναγνωρίζει την πραγματική αξία των απορριμμάτων του σε οικονομικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Τα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη από τη συμμετοχή του δημότη στην εταιρεία λαϊκής –κοινωνικής βάσης παραμένουν στη οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου του.
Ε) Στη ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
Η συμπεριφορά μιας εταιρείας, οποιασδήποτε μορφής, πόσο μάλλον λαϊκής –κοινωνικής βάσης, απαιτεί την εφαρμογή των νόμων και των θεσμών καθώς και τον έλεγχο σε κλίμα ανταγωνισμού και ισότητας.
Πρακτικές του τύπου, «δεν εφαρμόζονται οι κοινοτικές και εθνικές νομοθεσίες», «πρόστιμα για μη εφαρμογής συγκεκριμένων διατάξεων μετά και από παρέλευση π.χ. 3 ετών» δεν έχουν ιδιαίτερη τύχη σε πολυμετοχικές λαϊκής βάσης εταιρείες. Ο κοινωνικός έλεγχος της εταιρείας είναι θετικός παράγοντας αξιοκρατικών και διαφανών διαδικασιών.
ΣΤ) Στην ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΑΠΟ ΦΑΡΑΩΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ
Επειδή σκοπός και στόχος της Λαϊκής –κοινωνικής Βάσης εταιρείας είναι ο τοπικός χαρακτήρας διαχείρισης των απορριμμάτων του καθενός εξασφαλίζεται η εγγύτητα στην επεξεργασία των απορριμμάτων, η δυνατότητα κατασκευής σχετικά μικρών και αποκεντρωμένων μονάδων διαλογής προδιαλεγμένου υλικού, μεθανοποίησης (παραγωγή βιοαερίου) από τα οργανικά απορρίμματα και μετά την τόσο χρήσιμη για την οικονομία και το περιβάλλον αξιοποίηση της οργανικής ύλης παραγωγή κόμποστ.
Συνοπτικά και με λίγα λόγια η ιδέα της «Λακωνικής πρότασης για διαχείριση των απορριμμάτων»:
1)Ίδρυση εταιρείας λαϊκής –κοινωνικής βάσης με τις αρχές της Α.Ε.
Το εγχείρημα καλύπτεται από ένα πολύπλοκο αλλά με συγκεκριμένο στόχο καταστατικό της εταιρείας ώστε στη γενική συνέλευση των μετόχων κανείς πρακτικά να μην μπορεί να εξαγοράσει μεγάλο μερίδιο των κοινών μετοχών της εταιρείας, έτσι ώστε η διοίκηση της εταιρείας να βρίσκεται σε πολυμετοχική λαϊκή βάση.
2)Η επιλεγμένη μέθοδος είναι η Διαλογή στη πηγή.
Απαραίτητη προϋπόθεση για επιτυχία του συστήματος είναι ή όσο καλλίτερη και ασφαλέστερη διαλογή του οργανικού κλάσματος στη πηγή. Το προδιαλεγμένο οργανικό κλάσμα θα οδηγείται προς ΑΝΑΕΡΟΒΙΑ ΖΥΜΩΣΗ και μετά, το εναπομένον της ζύμωσης κλάσμα θα οδηγείται για κομποστοποίηση. Ενδεικτικοί αριθμοί: 1 τόνος οργανικών οικιακών αποβλήτων παράγει 1300 KWh.
Απαιτείται:
1) ένα αποκεντρωμένο σύστημα διαχείρισης
2) δυνατότητα κατασκευής μικρών αποκεντρωμένων μονάδων διαλογής και κομποστοποίησης
3) βελτίωση υπαρχόντων και λειτουργία νέων συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης, για άλλα ανακτήσιμα υλικά
4) δημιουργία αποκεντρωμένων ολοκληρωμένων εγκαταστάσεων διαχείρισης, με σχετικά απλό μηχανολογικό εξοπλισμό, χαμηλού κόστους, που θα περιλαμβάνει:
•κέντρο συγκέντρωσης προδιαλεγμένων ανακτήσιμων και ανακυκλώσιμων υλικών, από όλα τα σημεία διαλογής στην πηγή, αξιοποίηση – εμπορία – διάθεση
•ΟΧΙ σε μονάδα επεξεργασίας – διαχωρισμού σύμμεικτων απορριμμάτων και κομποστοποίησης
•μονάδα επεξεργασίας αδρανών
5) απομένει η χρήση, αποκλειστικά, ενός χώρου υπολειμμάτων
Πρόταση για ένα μοντέλο εναλλακτικής διαχείρισης
Η πρόταση της «Πρωτοβουλίας συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων» αφορά σε ένα αποκεντρωμένο σύστημα διαχείρισης, το οποίο διαμορφώνεται μέσα σε ένα γενικότερο περιβάλλον που ενθαρρύνει και επιβάλλει μέτρα πρόληψης (υπάρχει μια ευρεία γκάμα μέτρων, για τα οποία χρειάζεται συστηματική ενημέρωση, όπως και για τις άλλες πρακτικές της εναλλακτικής διαχείρισης απορριμμάτων), και αναπτύσσεται στα εξής επίπεδα:
Σε πρώτο επίπεδο (κατοικίας, επιχείρησης, υπηρεσίας, γειτονιάς), που περιλαμβάνει:
•επαναχρησιμοποίηση συσκευασιών και άλλων τυποποιημένων προϊόντων – υλικών
•οικιακή κομποστοποίηση
•δυνατότητα κατασκευής μικρών αποκεντρωμένων μονάδων διαλογής και κομποστοποίησης, ενώ θα υπάρχει υποχρέωση χρήσης μηχανικών κομποστοποιητών από τους μεγάλους παραγωγούς οργανικών (στρατόπεδα, νοσοκομεία, μεγάλα ξενοδοχεία, μεγάλοι χώροι εστίασης, ΟΤΑ)
•περαιτέρω διαλογή στην πηγή με 4 κάδους για:
•Χαρτί, που θα οδηγείται, αρχικά, στην αποκεντρωμένη εγκατάσταση κομποστοποίησης, προκειμένου να αξιοποιείται στη ρύθμιση της υγρασίας του κομπόστ (προς αποφυγή στραγγισμάτων) και, στη συνέχεια, όσο πλεονάζει στην ανακύκλωση
•Υπόλοιπα οργανικά και βιοαποδομήσιμα υλικά, που θα οδηγούνται για κομποστοποίηση στις αποκεντρωμένες μονάδες κομποστοποίησης προδιαλεγμένων
•Πλαστικά, γυαλί, μέταλλο, ξύλο, που θα οδηγούνται για διαλογή στα ειδικά κέντρα διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών (ΚΔΑΥ) και μετά στην ανακύκλωση
•Υπολείμματα, που θα οδηγούνται στις αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις διαχωρισμού, όπου ανακτώνται υλικά, τα όσα οργανικά υπάρχουν θα γίνονται κομπόστ, ενώ τα αδρανή θα υφίστανται κατεργασία για αξιοποίηση στην οδοποιία, ή σε αποκαταστάσεις τοπίου
•βελτίωση υπαρχόντων και λειτουργία νέων συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης, για άλλα ανακτήσιμα υλικά (μπαταρίες, φάρμακα, ηλεκτρονικές και άλλες ηλεκτρικές συσκευές, έπιπλα κλπ.), με διεσπαρμένα σημεία συγκέντρωσης
Σε δεύτερο επίπεδο (δήμων, ομάδων δήμων ή διαχειριστικής ενότητας) προτείνεται η δημιουργία αποκεντρωμένων ολοκληρωμένων εγκαταστάσεων διαχείρισης, με σχετικά απλό μηχανολογικό εξοπλισμό, χαμηλού κόστους, που θα περιλαμβάνει:
•κέντρο συγκέντρωσης προδιαλεγμένων ανακτήσιμων και ανακυκλώσιμων υλικών, από όλα τα σημεία διαλογής στην πηγή, αξιοποίηση – εμπορία – διάθεση
•μονάδα επεξεργασίας – διαχωρισμού σύμμεικτων απορριμμάτων και κομποστοποίησης
•μονάδα επεξεργασίας αδρανών
Σε τρίτο επίπεδο (διαχειριστικής ή ευρύτερης γεωγραφικής ενότητας) απομένει η χρήση, αποκλειστικά, ενός χώρου υπολειμμάτων
