Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) αποφάσισε να εξετάσει κατά προτεραιότητα την υπόθεση B.J. v. Greece που απειλείται με απέλαση στo πλαίσιο της εφαρμογής της Ευρω-Τουρκικής κοινής Δήλωσης, και απηύθυνε σχετικά ερωτήματα προς την Ελληνική κυβέρνηση.
Η υπόθεση αφορά σε Σύρο πρόσφυγα, Χριστιανό αρμενικής καταγωγής, ο οποίος έζησε για ένα περίπου χρόνο στην Τουρκία υπό το επισφαλές καθεστώς προσωρινής προστασίας χωρίς πρόσβαση σε νόμιμη εργασία και στέγαση και υπό τον κίνδυνο ανάκλησης του προσωρινού καθεστώτος και απέλασης του στη Συρία. Στην διάρκεια της παραμονής του εκεί, υποχρεώθηκε να αποκρύψει την θρησκευτική και εθνοτική του ταυτότητα υπό το φόβο δυσμενούς διακριτικής μεταχείρισης. Ο προσφεύγων εισήλθε στην Ελλάδα μετά από την εφαρμογή της κοινής δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας και ζήτησε διεθνή προστασία. Το αίτημα του εξετάστηκε και κρίθηκε οριστικά τον Ιούνιο 2016 από τις αρμόδιες Ελληνικές Αρχές ως απαράδεκτο χαρακτηρίζοντας την Τουρκία ως ασφαλή τρίτη χώρα γι’ αυτόν. Η συγκεκριμένη απόφαση των Ελληνικών Αρχών ήταν μία από τις δύο υποθέσεις που κρίθηκε η Τουρκία ως τρίτη ασφαλής χώρα από τις «παλαιές» Επιτροπές Προσφυγών. Η απόφαση βασίστηκε στην κοινή δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, σε αλληλογραφία των αρχών με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) χωρίς ουσιαστικό έλεγχο των συνθηκών που επικρατούν στην Τουρκία για τους Σύρους πρόσφυγες και δη για τα μέλη μειονοτήτων όπως ο αιτών.
Δικηγόροι της «Υποστήριξης Προσφύγων στο Αιγαίο» (RSA), ενεργώντας στα πλαίσια του προγράμματος νομικής αρωγής του RSPA, εντόπισαν τον ανωτέρω κρατούμενο προς επανεισδοχή και του παρείχαν νομική συνδρομή προκειμένου να καταθέσει όλα τα προβλεπόμενα εσωτερικά ένδικα μέσα κατά της απορριπτικής απόφασης ασύλου ως απαραδέκτου και της απόφασης που διατάσσει την επανεισδοχή του στην Τουρκία (αίτηση αναστολής), ζητώντας να αφεθεί ελεύθερος. Ζήτησαν επίσης την αποστολή προδικαστικού ερωτήματος στο ΕΔΔΑ σχετικά με την ερμηνεία της φράσης “διεθνής προστασία σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης”.
Ο B.J. επίσης, προσέφυγε ενώπιον του ΕΔΔΑ ζητώντας να καταδικαστεί η Ελλάδα για παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ (προστασία από απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση και απέλαση σε χώρα όπου μπορεί να υποστεί απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή βασανιστήρια) και στη συνέχεια το δικαστήριο με πρόσφατη επικοινωνία του απεύθυνε προς της Ελληνικές Αρχές τα εξής ερωτήματα προς διερεύνηση:
α. εάν η διαδικασία που ακολουθήθηκε για τον ανωτέρω ήταν σύμφωνη με το άρθρο 3 της Σύμβασης της ΕΣΔΑ σε συνδυασμό με το άρθρο 13 της ΕΣΔΑ (δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής),
β. εάν σε περίπτωση επιστροφής του στην Τουρκία οι συνθήκες κράτησης και υποδοχής (διαμονής και διαβίωσης) συνιστούν εξευτελιστική μεταχείριση σύμφωνα με το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ ιδιαίτερα σε σχέση με την εθνοτική του καταγωγή, τη θρησκεία και την κατάσταση της υγείας του.
γ. εάν η κράτηση του στο ΑΤ Μυτιλήνης για χρονικό διάστημα ενάμιση περίπου μήνα συνιστούν παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ
Η απόφαση του ΕΔΔΑ να εξετάσει κατά προτεραιότητα την υπόθεση αυτή , είναι ενδεικτική της σημασίας που της αποδίδει. Επισημαίνουμε είναι η πρώτη, μέχρι σήμερα, υπόθεση που σχετίζεται με την εφαρμογή της κοινής δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας σε Σύρους πολίτες, η οποία θα συζητηθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Τέλος, υπενθυμίζουμε επίσης ότι εκκρεμούν ενώπιον του ΣτΕ δύο υποθέσεις Σύρων πολιτών -εκ των οποίων ο ένας εκπροσωπείται και υποστηρίζεται από δικηγόρους της “Υποστήριξης Προσφύγων στο Αιγαίο” (RSA) – που το αίτημα τους απορρίφθηκε ως απαράδεκτο, χαρακτηρίζοντας την Τουρκία «ασφαλή τρίτη χώρα».
Πηγή: Refugee Support Aegean, 29.05.17
