Οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες παγκοσμίως αυξήθηκαν στα 1.686 δισεκατομμύρια δολάρια το 2016, σημειώνοντας αύξηση 0,4% σε πραγματικές τιμές από το 2015, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI). Οι στρατιωτικές δαπάνες στη Βόρεια Αμερική σημείωσαν την πρώτη ετήσια άνοδο από το 2010, ενώ οι δαπάνες στη Δυτική Ευρώπη αυξήθηκαν για δεύτερη συνεχή χρονιά. Ολόκληρη την ετήσια ενημερωμένη Βάση Δεδομένων των Στρατιωτικών Δαπανών του SIPRI μπορείτε να τη βρείτε στο www.sipri.org.

Στην Ελλάδα οι στρατιωτικές δαπάνες έμειναν στα ίδια περίπου επίπεδα με το 2015. Η Ελλάδα σημείωσε το ανώτερο όριο στρατιωτικών δαπανών το 2009 και από εκεί και πέρα λόγω της κρίσης ξεκίνησε η μείωση των στρατιωτικών της δαπανών. Το 2014 έφτασε στο κατώτερο όριο στρατιωτικών δαπανών με μείωση περίπου 50% σε σχέση με το 2009. Το 2016 υπήρξε μια μικρή μείωση σε σχέση με το 2015, σε σταθερή τιμή δολαρίου, της τάξης του 0,26%, αλλά υπήρξε μια μικρή αύξηση 0,1% ως ποσοστό του ΑΕΠ και επί του συνόλου των κυβερνητικών δαπανών. Οι στρατιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα το 2016 αποτελούν το 2,6% του ΑΕΠ.

Οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν για δεύτερη συνεχή χρονιά φτάνοντας συνολικά τα 1.686 δισεκατομμύρια δολάρια – η πρώτη συνεχής ετήσια αύξηση από το 2011, όταν οι δαπάνες έφτασαν στον ανώτατο σημείο των 1.699 δισεκατομμυρίων δολαρίων.* Οι τάσεις και τα μοτίβα στις στρατιωτικές δαπάνες ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των περιοχών. Οι δαπάνες συνέχισαν να αυξάνονται στην Ασία και την Ωκεανία, την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Αντίθετα, οι δαπάνες μειώθηκαν στην Κεντρική Αμερική και την Καραϊβική, τη Μέση Ανατολή (βάσει των χωρών για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία), τη Νότια Αμερική και την υποσαχάρια Αφρική.

Οι δαπάνες των ΗΠΑ αυξάνονται ξανά. Οι δαπάνες της Σαουδικής Αραβίας μειώνονται σημαντικά.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν η χώρα με τις υψηλότερες ετήσιες στρατιωτικές δαπάνες στον κόσμο. Οι στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 1,7% μεταξύ 2015 και 2016 στα 611 δις δολάρια. Οι στρατιωτικές δαπάνες της Κίνας, η οποία ήταν δεύτερη στις δαπάνες για το 2016, αυξήθηκαν κατά 5,4% στα 215 δις δολάρια, με πολύ χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης από τα προηγούμενα χρόνια. Η Ρωσία αύξησε τις δαπάνες της κατά 5,9% το 2016 στα 69,2 δις δολάρια, έχοντας την τρίτη θέση στις στρατιωτικές δαπάνες. Η Σαουδική Αραβία ήταν η τρίτη χώρα με τις υψηλότερες στρατιωτικές δαπάνες το 2015 αλλά έπεσε στην τέταρτη θέση το 2016. Οι δαπάνες τής Σαουδικής Αραβίας μειώθηκαν κατά 30% το 2016 στα 63,7 δις δολάρια, παρά τη συνεχιζόμενη ανάμειξή της σε πολέμους της περιοχής. Οι στρατιωτικές δαπάνες της Ινδίας αυξήθηκαν κατά 8,5% το 2016 στα 55,9 δις δολάρια, έχοντας την πέμπτη θέση.

Η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών των ΗΠΑ το 2016 ενδέχεται να σημάνει το τέλος μιας τάσης μείωσης των δαπανών, η οποία προέκυψε από την οικονομική κρίση και την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν και το Ιράκ. Οι δαπάνες των ΗΠΑ το 2016 παρέμειναν κατά 20% χαμηλότερες από το ανώτατο όριό τους το 2010. «Παρά τους συνεχιζόμενους νομικούς περιορισμούς στον συνολικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ, οι αυξήσεις στις στρατιωτικές δαπάνες συμφωνήθηκαν από το Κογκρέσο», δήλωσε ο Dr Aude Fleurant, Διευθυντής του προγράμματος Οπλικών και Στρατιωτικών Δαπανών του SIPRI (AMEX). «Οι μελλοντικές δαπάνες παραμένουν αβέβαιες λόγω της μεταβαλλόμενης πολιτικής κατάστασης στις ΗΠΑ».

Οι αυξήσεις στην Ευρώπη συνδέονται με τις αυξανόμενες εντυπώσεις απειλών

Οι στρατιωτικές δαπάνες στη Δυτική Ευρώπη αυξήθηκαν κατά 2,6% το 2016 για δεύτερη συνεχή χρονιά. Υπήρξαν αυξήσεις δαπανών σε όλες εκτός από τρεις χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Η Ιταλία σημείωσε την πιο αξιοσημείωτη αύξηση, με τις δαπάνες να αυξάνονται κατά 11% μεταξύ 2015 και 2016.
Οι χώρες με τις μεγαλύτερες σχετικές αυξήσεις στις στρατιωτικές δαπάνες μεταξύ 2015 και 2016 βρίσκονται στην Κεντρική Ευρώπη. Οι συνολικές δαπάνες στην Κεντρική Ευρώπη αυξήθηκαν κατά 2,4% το 2016. «Η αύξηση των δαπανών από πολλές χώρες στην Κεντρική Ευρώπη μπορεί να αποδοθεί εν μέρει στην αντίληψη ότι η Ρωσία ενέχει μεγαλύτερη απειλή», δήλωσε ο Siemon Wezeman, Ερευνητής στο πρόγραμμα SIPRI AMEX. «Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι οι δαπάνες της Ρωσίας το 2016 ήταν μόνο 27% του συνόλου των ευρωπαϊκών μελών του ΝΑΤΟ».

Μεγάλη μείωση των στρατιωτικών δαπανών σε πολλές πετρελαιοεξαγωγικές χώρες

«Η πτώση των εσόδων από πετρέλαιο και τα συναφή οικονομικά προβλήματα που συνδέονται με το σοκ των τιμών πετρελαίου ανάγκασε πολλές χώρες που εξάγουν πετρέλαιο να μειώσουν τις στρατιωτικές δαπάνες», δήλωσε ο Dr Nan Tian, ​​ερευνητής στο πρόγραμμα SIPRI AMEX. «Για παράδειγμα, μεταξύ 2015 και 2016 η Σαουδική Αραβία είχε τη μεγαλύτερη απόλυτη μείωση δαπανών, μείωση 25,8 δις δολάρια».

Οι μεγαλύτερες περικοπές στις στρατιωτικές δαπάνες το 2016 που σχετίζονται με την πτώση των εθνικών εσόδων από πετρέλαιο ήταν στη Βενεζουέλα (-56%), στο Νότιο Σουδάν (-54%), στο Αζερμπαϊτζάν (-36%), στο Ιράκ (-36%) και στη Σαουδική Αραβία (-30%). Άλλες αξιοσημείωτες μειώσεις παρατηρήθηκαν στην Αγκόλα, τον Ισημερινό, το Καζακστάν, το Μεξικό, το Ομάν και το Περού. Μόνο 2 από τις 15 χώρες με τις μεγαλύτερες μειώσεις δαπανών το 2016 δεν είναι εξαγωγείς πετρελαίου. Ωστόσο, μια μειοψηφία χωρών που εξάγουν πετρέλαιο, όπως η Αλγερία, το Ιράν, το Κουβέιτ και η Νορβηγία, είναι καλύτερα εξοπλισμένες οικονομικά για να αντιμετωπίσουν τους κραδασμούς στις τιμές πετρελαίου και μπόρεσαν να συνεχίσουν τα υφιστάμενα σχέδια δαπανών το 2016.

Άλλες αξιοσημείωτες εξελίξεις

• Οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες το 2016 αντιπροσώπευαν το 2,2% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Οι στρατιωτικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ ήταν υψηλότερες στη Μέση Ανατολή (για τις χώρες όπου υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία), με μέσο όρο 6,0% του ΑΕΠ το 2016, ενώ το χαμηλότερο ήταν στην αμερικανική ήπειρο με μέσο όρο 1,3% του ΑΕΠ.

• Οι δαπάνες στην Αφρική υποχώρησαν κατά 1,3% το 2016, δεύτερο έτος μείωσης μετά από 11 χρόνια συνεχών αυξήσεων. Αυτό οφείλεται κυρίως στις περικοπές δαπανών στις χώρες που εξάγουν πετρέλαιο στην υποσαχάρια Αφρική (π.χ. Ανγκόλα και Νότιο Σουδάν).

• Στην Ασία και την Ωκεανία, οι στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 4,6% το 2016. Τα επίπεδα δαπανών σχετίζονται με τις πολυάριθμες εντάσεις στην περιοχή, όπως τα εδαφικά δικαιώματα στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.

• Οι στρατιωτικές δαπάνες στις χώρες της Κεντρικής Αμερικής και της Καραϊβικής και της Νότιας Αμερικής μειώθηκαν κατά 7,8% σε επίπεδο που δεν είχε παρατηρηθεί από το 2007. Η πτώση εξηγείται σε μεγάλο βαθμό από τις μειώσεις των δαπανών από τις χώρες που εξάγουν πετρέλαιο όπως ο Ισημερινός, το Μεξικό, το Περού και η Βενεζουέλα. Οι δαπάνες της Βραζιλίας συνέχισαν να μειώνονται ως αποτέλεσμα της επιδείνωσης της οικονομικής κρίσης.

• Δεν υπάρχει εκτίμηση για τη Μέση Ανατολή, δεδομένου ότι τα δεδομένα δεν είναι διαθέσιμα για διάφορες βασικές χώρες, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Για τις χώρες όπου υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, παρατηρήθηκαν σημαντικές αυξήσεις στο Ιράν και στο Κουβέιτ, ενώ παρατηρήθηκαν σημαντικές μειώσεις στο Ιράκ και τη Σαουδική Αραβία.

* Όλες οι ποσοστιαίες μεταβολές εκφράζονται σε πραγματικούς όρους – (σταθερές τιμές 2015)