Σε όλες τις πιο δραματικές και βίαιες στιγμές στην ανθρώπινη ιστορία, υπήρχε πάντα κάποιοι που έκαναν τη γενναία επιλογή τού να ακούσουν τη συνείδησή τους και να βοηθήσουν όσους καταδιωκόντουσαν και απειλούνταν. Αυτό σήμαινε την αμφισβήτηση βάρβαρων νόμων και στρατιωτικών κατοχών και η έκθεση κάποιου στο ενδεχόμενο αντιποίνων. Ωστόσο, πολλοί αποδέχτηκαν αυτό το ρίσκο.
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα, αλλά τρία κυρίως – δύο στο παρελθόν, ένα στο σήμερα – που αποδεικνύουν ότι υπάρχει φως, ακόμα και στις πιο σκοτεινές στιγμές.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες μεταξύ το τέλος του 18ου αιώνα κα το 1861 – έναρξη του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου – ένα δίκτυο μυστικών διαδρομών και ασφαλών καταφυγίων βοήθησε χιλιάδες σκλάβους να ξεφύγουν από τις φυτείες στο νότο και να φτάσουν τις βόρειες πολιτείες και τον Καναδά. Ειδικότερα μετά την ψήφιση του Νόμου για τους Δραπέτες Σκλάβους το 1850 – ένας νόμος που επέβαλε ακόμη και στις βόρειες πολιτείες οποιονδήποτε που ήταν ύποπτος δραπέτης σκλάβος να συλλαμβάνεται και να επιστρέφεται στους ιδιοκτήτες του – οι κίνδυνοι ήταν τεράστιοι. Όπως περιγράφεται στο όμορφο και σκληρό μυθιστόρημα του Colson Whitehead «The Underground Railway», η τιμωρία για όσους βοηθούσαν τους σκλάβους ήταν πολύ μεγαλύτερες από πρόστιμο και ποινές φυλάκισης που επέβαλλε ο νόμος: καμένα σπίτια και λιντσαρίσματα ήταν κάτι καθημερινό. Μία κοινωνία που θεωρεί τους σκλάβους ως αντικείμενα δεν ανέχεται αυτούς που τους θεωρούν ανθρώπους που χρειάζονται βοήθεια και τους εκδικείτο έτσι ώστε να προστατευθεί η καθιερωμένη τάξη.
Όπως ειπώθηκε από τον Ercole Ongaro στο βιβλίο «Nonviolent Resistance» («Μη βίαιη αντίσταση»), μετά την ανακωχή της 8ης Σεπτεμβρίου του 1943, η κατεχόμενη από τους Ναζί Ιταλία, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι διακινδύνευσαν να απελαθούν και να χάσουν τη ζωή τους για να βοηθήσουν εκείνους που ήταν σε κίνδυνο: τους στρατιώτες που ήταν εν ενεργεία στις 8 Σεπτεμβρίου, τους Εβραίους και τους συμμάχους που ήταν αιχμάλωτοι πολέμου. Τα αποτελέσματα αυτών των απίστευτων πράξεων θάρρους και αλληλεγγύης δεν είναι πολύ γνωστά σήμερα, αλλά παρ’ όλα αυτά είναι εξαιρετικά: 700.000 στρατιώτες μπόρεσαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους (από το ενάμισι εκατομμύριο), 35.000 Εβραίοι (από τους 40.000) και 40.000 σύμμαχοι αιχμάλωτοι πολέμου (από τους 80.000) σώθηκαν.
Ο τρομερός όρος «απέλαση» έχει επιστρέψει σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες του Τραμπ, όπου οι άνθρωποι οργανώνονται για να αντισταθούν και να υποστηρίξουν τους παράτυπους μετανάστες που κινδυνεύουν να απελαθούν από τη χώρα. Εκτός από τις συνεχείς διαδηλώσεις υποστήριξης και αλληλεγγύης για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, η Αμερικανική Ένωση για τις Πολιτικές Ελευθερίες (American Civil Liberties Union – ALCU) συστήνει ομάδες ταχείας αντίδρασης με δικηγόρους και τοπικές ομάδες για την παροχή νομικής βοήθειας σε αυτούς που απειλούνται με απέλαση. Μια σειρά από πόλεις, όπως η Νέα Υόρκη, η Βοστώνη και το Σαν Φρανσίσκο, καθώς και πολιτείες όπως το Όρεγκον κινητοποιούνται για να αντισταθούν στα μέτρα του Τραμπ κατά των μεταναστών και των πόλεων που γίνονται καταφύγια. «Θα κάνω ό,τι έννομο και στο χέρι μου για να προστατεύσω αυτούς που νιώθουν ότι απειλούνται και είναι ευάλωτοι», δήλωσε ο Δήμαρχος της Βοστώνης Μάρτι Ουόλς. «Αν χρειαστεί, θα χρησιμοποιήσω το δημαρχείο ως καταφύγιο για την προστασία εκείνων που έχουν άδικα στοχοποιηθεί».
Στην Καλιφόρνια, οι εκπρόσωποι διάφορων θρησκειών ενώθηκαν για να σχηματίσουν ένα δίκτυο ταχείας αντίδρασης για να παρέχουν ασφαλή προστασία (όχι μόνο σε εκκλησίες και θρησκευτικά κτίρια αλλά και σε ιδιωτικά σπίτια) σε εκατοντάδες και πιθανώς χιλιάδες παράτυπους μετανάστες. Η χρήση ιδιωτικών σπιτιών προσφέρει μεγαλύτερο βαθμό συνταγματικής προστασίας, δεδομένου ότι οι ομοσπονδιακοί πράκτορες δεν μπορούν να εισέλθουν χωρίς κατάλληλο δικαστικό ένταλμα. Η συναγωγή του Ναού του Ισραήλ στο Χόλιγουντ είναι γεμάτη με εθελοντές, που είναι έτοιμοι να συνοδεύσουν τους μετανάστες στις συναντήσεις τους με τις αρχές και να προσφέρουν δωρεάν νομική βοήθεια, καθώς επίσης και τρόφιμα και είδη ένδυσης στα σπίτια που χρησιμοποιούνται ως καταφύγια.
«Η Επανάστασή μας», η πολιτική οργάνωση βάσης ξεκίνησε μετά την προεδρική εκστρατεία του Μπέρνι Σάντερς, ζητάει υποστηρικτές για «να δεσμευτούν να αναλάβουν δράση σε τοπικό επίπεδο για την προστασία των οικογενειών των μεταναστών και τον τερματισμό των επιδρωμών».
Η παροχή βοήθειας σε παράτυπο μετανάστη είναι έγκλημα που τιμωρείται με φυλάκιση και εκείνοι που είναι έτοιμοι να το κάνουν το γνωρίζουν. Όπως σε όλες τις παρόμοιες καταστάσεις στην ιστορία, το κίνητρο είναι απλό: να κάνουμε αυτό που θεωρούμε σωστό, χωρίς να έχουν σημασία ποιες είναι οι συνέπειες.
