«Η Διάσκεψη, ενώ καλωσορίζει τα επιτεύγματα των διμερών και μονομερών μειώσεων από κάποια κράτη με πυρηνικά όπλα, σημειώνει με ανησυχία ότι ο συνολικός εκτιμώμενος αριθμός πυρηνικών όπλων, που είναι ανεπτυγμένα ή αποθηκευμένα, εξακολουθεί να ανέρχεται σε αρκετές χιλιάδες. Η Διάσκεψη εκφράζει τη βαθιά της ανησυχία για τον συνεχιζόμενο κίνδυνο για την ανθρωπότητα, που αντιπροσωπεύεται από την πιθανότητα αυτά τα όπλα να χρησιμοποιηθούν και τις καταστροφικές ανθρωπιστικές συνέπειες που θα προκύψουν από τη χρήση πυρηνικών όπλων». (η υπογράμμιση προστέθηκε)
Αυτά λέει η διάσκεψη του ΟΗΕ του 2010 που εξέτασε την πρόοδο της Συνθήκης Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων (NΡΤ) μετά από 4 ταραχώδεις βδομάδες κατά τις οποίες πολλές αντιπροσωπείες αποχώρησαν, όταν ο Ιρανός πρόεδρος σηκώθηκε να μιλήσει κατά την έναρξη της διάσκεψης. Οι Ιρανοί στην συνέχεια καθυστέρησαν να συμφωνήσουν με το συναινετικό έγγραφο στο τέλος της διάσκεψης, προκειμένου να ζητήσουν συμβουλές από την Τεχεράνη, επειδή δεν πίστευαν ποτέ ότι οι ΗΠΑ θα συμφωνούσαν στις εκκλήσεις για μία διάσκεψη για τη δημιουργία μίας ζώνης χωρίς πυρηνικά όπλα στη Μέση Ανατολή.
Παρ΄ όλα αυτά, το συναινετικό έγγραφο του 2010 έγινε αποδεκτό από όλες τις χώρες εκτός από 4 χώρες που διαθέτουν πυρηνικά όπλα που δεν έχουν υπογράψει την ΝΡΤ και δεν παρευρίσκονταν εκεί (η Ινδία, το Πακιστάν, το Ισραήλ και η Βόρεια Κορέα). Και έτσι εκφράστηκε μια νέα τάση που παρακινούσε τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και τις χώρες, ανήσυχη για τον αφοπλισμό του πλανήτη, όπως οι προσπάθειες για την απαγόρευση των ναρκών και των όπλων διασποράς ήταν σε θέση να επικεντρωθούν στις επιπτώσεις που έχουν στον άνθρωπο και όχι στα γεωπολιτικά και επιχειρηματικά συμφέροντα των πωλητών και των κατασκευαστών όπλων.
Μια σειρά από διασκέψεις πραγματοποιήθηκαν για να αναλύσουν αυτές τις ανθρωπιστικές συνέπειες στην Νορβηγία, το Μεξικό και την Αυστρία το 2012 και το 2013, στις οποίες μάθαμε ότι αν πέσουν 100 βόμβες σε πόλεις θα εξαλειφθεί ουσιαστικά ο ανθρώπινος πολιτισμός όπως τον ξέρουμε σήμερα. Έτσι η Αυστρία ξεκίνησε μια δέσμευση στην τελευταία συνάντηση στη Βιέννη, γνωστή ως Ανθρωπιστική Δέσμευση, η οποία περιέχει ένα κάλεσμα…
«…σε όλα τα κράτη μέλη της ΝΡΤ να ανανεώσουν τη δέσμευσή τους για την επείγουσα και πλήρη εφαρμογή των υφιστάμενων υποχρεώσεων σύμφωνα με το Άρθρο VI, και για το σκοπό αυτό, να αναγνωρίσουν και να επιδιώξουν αποτελεσματικά μέτρα για την κάλυψη του νομικού κενού για την απαγόρευση και την εξάλειψη των πυρηνικών όπλων και δεσμευόμαστε να συνεργαστούμε με όλους τους ενδιαφερόμενους για την επίτευξη αυτού του στόχου». (η υπογράμμιση προστέθηκε)
Το 2014, η υποστήριξη για τη δέσμευση αυξήθηκε, πήρε τη μορφή ενός ψηφίσματος στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και έλαβε την υποστήριξη 127 χωρών. Το 2015 η ΝΡΤ απέτυχε να κάνει οποιαδήποτε πρόοδο για τον πυρηνικό αφοπλισμό και δεν μπόρεσε να υπάρξει συμφωνία για ένα συναινετικό έγγραφο, ακόμη και όταν κράτη που δεν κατέχουν πυρηνικά όπλα επέτρεψαν να αφαιρεθεί κάθε έντονος χαρακτηρισμός ώστε να υπάρξει πρόοδος. Αλλά αυτό που φάνηκε σαν αποτυχία, έγινε ευκαιρία για τα κράτη που υποστηρίζουν την ανθρωπιστική πρωτοβουλία και νέα ψηφίσματα πήγαν στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Πρώτον, το 2015 συγκλείστηκε μια Ανοιχτή Ομάδα Εργασίας (OEWG) για να εξετάσει αποτελεσματικά μέτρα για τον πυρηνικό αφοπλισμό, η οποία σύστησε μία συνθήκη απαγόρευσης. Και δεύτερον, το 2016 συγκλείστηκαν συνομιλίες για το 2017 για να ενεργήσουν πάνω στις συστάσεις της OEWG για μια συνθήκη που θα απαγορεύει αποτελεσματικά τα πυρηνικά όπλα. Αυτό το τελευταίο ψήφισμα, το L.41 του 2016, ψηφίστηκε με την υποστήριξη της συντριπτικής πλειοψηφίας από 123 χώρες.
Και εδώ βρισκόμαστε!
Οι συνομιλίες ξεκινάνε στις 27 Μαρτίου το 2017 στη Νέα Υόρκη και αντιπυρηνικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και χώρες που υποστηρίζουν την συνθήκη απαγόρευσης μετά βίας συγκρατούν τον ενθουσιασμό τους, που ένα ουσιαστικό βήμα στη εκπλήρωση των δεσμεύσεων του άρθρου VI της ΝΡΤ για τον πυρηνικό αφοπλισμό θα λάβει χώρα για πρώτη φορά, από τότε που η Συνθήκη Πλήρης Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών τέθηκε προς υπογραφή το 1996 (δεν έχει τεθεί ακόμα σε ισχύ διότι οχτώ χώρες αρνούνται να την υπογράψουν: η Κίνα, η Αίγυπτος, η Ινδία, το Ιράν, το Ισραήλ, η Βόρεια Κορέα, το Πακιστάν και οι ΗΠΑ).
Κανείς δεν περιμένει να πάρουν μέρος στις συνομιλίες οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά η Κίνα φαίνεται ότι θα πάρει μέρος. Κανείς δεν περιμένει επίσης ούτε ένα πυρηνικό όπλο να αποσυναρμολογηθεί μετά από αυτή την συνθήκη.
Παρ’ όλα αυτά, είναι ένα σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση συμμόρφωσης στην ΝΡΤ και ένας νομικός κανόνας θα συσταθεί, τα πυρηνικά όπλα θα απαγορευτούν νομίμως, η κατοχή τους θα στιγματιστεί, η επιχειρηματική δραστηριότητα με εταιρείες που εμπλέκονται στην αλυσίδα εφοδιασμού των πυρηνικών όπλων θα γίνει αμφιλεγόμενη στα μάτια του κοινού και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών θα έχουν νέα όπλα για να ευαισθητοποιούν το κοινό μέσω εκστρατειών μη-επένδυσης σχετικά με τις καταστροφικές συνέπειες ενός πυρηνικού πολέμου και την αυξανόμενη επιτακτική ανάγκη να απαλλαγούμε από αυτά μια για πάντα.
Και αυτό είναι που φοβούνται περισσότερο οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο: την αρνητική γνώμη του κοινού για τα πυρηνικά όπλα, επειδή μόνο η εσωτερική εγχώρια πίεση θα δημιουργήσει συνθήκες για τον πυρηνικό αφοπλισμό.
Οι συνομιλίες θα πραγματοποιηθούν για μία βδομάδα τον Μάρτιο και για δύο επιπλέον βδομάδες τον Ιούλιο.
Η Pressenza και το δίκτυο φίλων μας από τη Διεθνή Καμπάνια για την Κατάργηση των Πυρηνικών Όπλων (ICAN – International Campaign to Abolish Nuclear Weapons) θα είναι εκεί για να φέρει στους αναγνώστες μας όλα τα τελευταία νέα, εξελίξεις και συναρπαστικές απόψεις με όλα όσα έχουν να κάνουν με αυτήν την ιστορική στιγμή στο δρόμο προς τον πυρηνικό αφοπλισμό.
