Όλο και περισσότερο μεγαλώνουν οι φωνές που αναφέρονται στα δικαιώματα των ανθρώπων που τελικά καταλήγουν με καθεστώς πρόσφυγα στην Ελλάδα. Ενώ ένας αναγνωρισμένος πρόσφυγας από το νόμο πρέπει να έχει ίδια δικαιώματα στην πρόσβαση σε εργασία, υγεία, παιδεία, στέγαση και εν γένει στην ένταξη, τα εμπόδια της γλώσσας, το υψηλό ποσοστό ανεργίας που υπάρχει στην Ελλάδα αλλά και διάφοροι άλλοι κοινωνικοί παράγοντες εμποδίζουν αυτά τα δικαιώματα.
Η συζήτηση πυκνώνει για την ανάγκη ενός απαραίτητου διαστήματος δωρεάν στέγασης και γενικότερων παροχών που θα βοηθήσει τους ανθρώπους που αναγνωρίζονται ως πρόσφυγες να ενταχθούν λίγο περισσότερο στην κοινωνία και να μην καταλήξουν (παρότι έχουν πλέον αναγνωρισμένο καθεστώς) στο δρόμο. Παλαιότερα που οι διαδικασίες για την εξέταση των αιτημάτων ασύλου ήταν πιο αργές, δινόταν κατά κάποιο τρόπο ο χρόνος να μάθουν οι αιτούντες άσυλο τη γλώσσα, παρόλο που τότε βέβαια δεν είχαν πρόσβαση στην αγορά εργασίας, όπως σήμερα.
Ένας άλλος παράγοντας που αποτελεί εμπόδιο για την πρόσβαση των αναγνωρισμένων προσφύγων στα δικαιώματά τους είναι η γραφειοκρατία. Σε αρκετές περιπτώσεις το διαβατήριό τους παίρνει μήνες για να εκδοθεί και εξακολουθεί να έχει περιορισμούς. Έτσι πολλές από τις ευκαιρίες που τους παρουσιάζονται είτε στην Ελλάδα είτε σε άλλες χώρες της Ευρώπης, απλά χάνονται.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες σαφώς επηρεάζουν την εικόνα των ανθρώπων που σήμερα μένουν στο δρόμο. Η σχέση μεταξύ αιτούντων άσυλο, προσφύγων και αστεγίας ερευνήθηκε από την FEANTSA σε δώδεκα χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Μόνο σε τρεις από τις δώδεκα χώρες υπήρξε σημαντική επιρροή της ανθρωπογεωγραφίας που έκανε χρήση των δομών για την προστασία από την έλλειψη στέγης κι αυτές ήταν η Ιταλία, η Ελλάδα και η Γαλλία. Η επιρροή ως επί το πλείστον προήλθε από την άφιξη ανθρώπων από τη Συρία.
Η έρευνα τονίζει την ανάγκη εθνικής στρατηγικής για την παροχή στέγης στους αιτούντες άσυλο και τους πρόσφυγες ανεξάρτητα από τις υπάρχουσες δομές που προσπαθούν να διαχειριστούν την έλλειψη στέγης. Τα κείμενα της FEANTSA μας βοηθούν να καταλάβουμε ότι οφείλουμε ως κράτος να προσφέρουμε δομές φιλοξενίας και τρόπους πρόληψης της αστεγίας ανεξάρτητα από το αν αυτοί που μένουν στο δρόμο είναι Έλληνες ή Σύροι. Αντίθετα είναι επιτακτική ανάγκη για να το πετύχουμε αυτό να διαμορφώσουμε ανάλογα με την προέλευση του άστεγου – ή του εν δυνάμει άστεγου – ειδικά προγράμματα κοινωνικής κατοικίας και σταθερών δομών φιλοξενίας. Ακόμα και οι έκτακτες δομές φιλοξενίας (για παράδειγμα λόγω ψύχους) θα πρέπει να είναι συγκεκριμένες, γνωστές στον κόσμο από πριν και το σπουδαιότερο: φιλόξενες.
Το φωτορεπορτάζ που ακολουθεί είναι του Κωνσταντίνου Τρουπάκη, αφορά το κέντρο της Αθήνας και αποτυπώνει στιγμιότυπα από τις χρονιές 2014 – 2015 – 2016.
