«Φοβάμαι
τους ανθρώπους που εφτά χρόνια
έκαναν πως δεν είχαν πάρει χαμπάρι
και μια ωραία πρωία –μεσούντος κάποιου Ιουλίου–
βγήκαν στις πλατείες με σημαιάκια κραυγάζοντας
Δώστε τη χούντα στο λαό.
Φοβάμαι τους ανθρώπους
που με καταλερωμένη τη φωλιά
πασχίζουν τώρα να βρουν λεκέδες στη δική σου».
Ο Μανόλης έγραψε το ποίημα τον Νοέμβριο του ΄83 εκφράζοντας τους φόβους της γενιάς του για μια επετειακή διαδικασία που έβλεπε να ξεφτίζει και φοβόταν ότι αυτό το ξέφτισμα θα συμπαρασύρει ένα τόσο μεγάλο γεγονός.
Και εγώ σήμερα τρέμω μήπως δεν τα καταφέρω! Μήπως δεν καταφέρω να σας μιλήσω για ένα σημαντικό γεγονός, απέριττα και ζωντανά όπως του αρμόζει.
43 χρόνια μετά από την ημέρα που τα τανκ επιλέχθηκαν από μια άφρονα κυβέρνηση για να κλείσουν το στόμα των φοιτητών που αντιστέκονταν στην αυταρχικότητα και την παράλογα αυθαίρετη χρήση της νομοθεσίας (ενθυμείστε κάποιοι από εσάς τον περιβόητο νόμο περί στράτευσης φοιτητών) για να καταστείλει το «τσουνάμι» αντιδράσεων φοιτητών, εργαζομένων και πολλών ριζοσπαστικοποιημένων κοινωνικών ομάδων ενάντια στην αδικία και την αυθαιρεσία.
Θα ήθελα ευθύς εξ αρχής να τελειώνω με μερικές προσεγγίσεις του θέματος Πολυτεχνείο, οι οποίες συγκεντρώνονται σε αναλύσεις όπως :
• Ε, δεν πέθαναν και τόσοι πολλοί στο Πολυτεχνείο τελικά
• Οι επέτειοι θυμίζουν εθνικές εορτές και παρελθόν
• Οι κυβερνήσεις καπηλευτήκαν το Πολυτεχνείο
• Η γενιά του Πολυτεχνείου δικαιούται να μιλά μόνο
Εκείνη την ημέρα σκοτώθηκαν πολλοί άνθρωποι από σφαίρες ελεύθερων σκοπευτών-αστυνομικών, γεγονός που είναι αποδεδειγμένο. Είμαστε εξ άλλου πολλοί ακόμη εν ζωή που μπορούμε να το υποστηρίξουμε. Οι θάνατοι αυτοί προξένησαν πολύ και αφόρητο πόνο σε πολλούς συμπατριώτες μας και για εμέ αυτό η πτυχή είναι η πιο σημαντική.
Δεν μιλάμε έτσι και αλλιώς για επετείους. Σήμερα εδώ μιλάμε για μια σύνθετη διαδικασία, φυσιολογική μεν πλην όμως πολύ σύνθετη και χαρακτηριστική του μπροστινού περιβλήματος του ανθρώπινου εγκεφάλου. ΤΗ ΜΝΗΜΗ.
Χωρίς την φυσιολογική αυτή διαδικασία δεν μπορούμε να υπάρξουμε σαν άτομα αλλά και δίχως τη συλλογική μνήμη δεν μπορούμε να συνυπάρξουμε σαν κοινωνική ομάδα, σαν Έλληνες τελικά. Κατά τη γνώμη μου δε, αυτή τη διαδικασία πρέπει το ανθρώπινο είδος να την διαφυλάξει ως κόρη οφθαλμού.
Ναι, οι κυβερνήσεις καπηλεύτηκαν το Πολυτεχνείο. Έγινε και θα ξαναγίνει αν δεν υπάρχει μνήμη. Αυτός ήταν ο φόβος του Αναγνωστάκη που τον ώθησε να γράψει αυτό το ποίημα. Και το έγραψε μόλις δέκα χρόνια μετά. Όμως η εξέγερση του Πολυτεχνείου ήταν τόσο άνιση και ταυτόχρονα τόσο μεγάλη που δεν ανήκει σε καμία κυβέρνηση.
Η γενιά του Πολυτεχνείου, η δική μου η γενιά τελικά, όπως άλλωστε και η ιστοριογραφία καταδεικνύει, δεν έγραψε μόνη της την ιστορία. Την ιστορία την γράφει πάντα συνδυασμός γενεών! Μαθητές όπως ήμουν εγώ, φοιτητές, αγρότες, συνταξιούχοι, μεσόκοποι οικοδόμοι και κάποιοι στρατιώτες που αντιστάθηκαν. Αυτοί ήταν οι πρωταγωνιστές τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου κοντά στις τρείς το πρωί και πάνω από όλους για μένα η κοπέλα πάνω στην σιδερένια πόρτα που κρατούσε μια ελληνική σημαία και έπεσε από το τανκ που όρμησε πια στο χώρο του Πολυτεχνείου εκείνο το πρωινό. Ο κόσμος που τρέχαμε να σωθούμε και τα σπίτια που άνοιγαν τις πόρτες τους και μας δέχονταν χωρίς να μας γνωρίζουν. Η κυρία Ειρήνη που γνώριζα για πρώτη φορά που δεν με άφησε να φύγω πριν τις 08.00 το πρωί. Η αλληλεγγύη, τα κλάματα και οι τύψεις των μεγαλύτερων που δεν ήταν εκεί. Όλοι αυτοί γράψαμε την ιστορία.
Φτάνοντας στο σήμερα, αυτό που ενδιαφέρει πάντα, είναι αν τα συνθήματα του Πολυτεχνείου είναι ξεπερασμένα.
Γνώμη μου είναι ότι η οικονομική κρίση στην Ελλάδα δεν ήταν νομοτελειακή. Η έλλειψη μεταρρυθμίσεων, πρωτοβουλιών και η διαφθορά ώθησαν τη χώρα στο δίχως άλλο σε μια κρίση πολύ πιο οξυμένη που οδηγεί σε πραγματική εξαθλίωση μεγάλες ομάδες του πληθυσμού.
Αν η παγκοσμιοποίηση ωθεί στην ανατροπή της μεσαίας τάξης ή όχι είναι ένα θέμα προς συζήτηση σε άλλους χώρους, παραμένει όμως γεγονός ότι η μεταπολίτευση που προηγήθηκε της κρίσης αυτής δεν επέτρεψε φοβάμαι στην χώρα μας την εδραίωση όλων των διδαγμάτων του Πολυτεχνείου. Το γεγονός οξύνεται περαιτέρω σήμερα από την γενική κατάσταση στην Ευρώπη, η οποία επίσης εγκαταλείπει τα διδάγματα του Μάη του 68 στην Γαλλία, του 69 στην Ιταλία, της άνοιξης της Πράγας και μια σειρά γεγονότων τα οποία οφείλαμε να λάβουμε υπόψη μας για να εξασφαλίσουμε την ειρηνική και δίκαιη συνύπαρξη στον πλανήτη γη.
43 χρόνια μετά διερωτώμαι αν καταφέραμε να διασφαλίσουμε το κεντρικό αίτημα του 73: «ποτέ πια φασισμός».
Βλέποντας το τι συμβαίνει στην Ευρώπη -για να μη μιλήσω για τον κόσμο- φοβάμαι ότι το «αυγό του φιδιού» παραμένει σημαντική απειλή, περισσότερο επίκαιρη από ποτέ. Η παγκοσμιοποίηση χωρίς αρχές και κανόνες μας επαναφέρει στη μνήμη ότι «το Πολυτεχνείο ζει» και το αίτημα του για ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ είναι πολύ ζωντανό και ουσιαστικό.
Είναι στο χέρι των λαών να σταματήσουν τα αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης; Είναι υπόθεση έξυπνων κινήσεων και ελιγμών προκειμένου να διατηρηθεί η δημοκρατία; Είναι υπόθεση αριστερών, κεντρώων ή δεξιών κυβερνήσεων; Είναι τελικά μόνο υπόθεση των κυβερνήσεων; Πολλά τα ερωτήματα.
Το σίγουρο είναι ότι το Πολυτεχνείο μας δίδαξε ότι ενωμένες όλες οι κοινωνικές ομάδες μπορούν να αντισταθούν σε όλες τις άνισες απειλές.
Και φίλοι μου μην ξεχνάτε :
-ΜΗΝ τρίβετε τα μάτια! ΜΗΝ τρίβετε τα μάτια! Βρεγμένο μαντήλι στη μύτη. ΜΗΝ τρίβετε τα μάτια!
