Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης συνεπήρε η εκλογή «έκπληξη» του Ντόναλντ Τραμπ ως Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών. Τι έγινε η ψήφος των γυναικών; Η ψήφος των λατινοαμερικάνων; Ο αριθμός της αποχής, της υψηλότερης εδώ και 20 χρόνια; Φυσικά έχουμε περισσότερες απαντήσεις απ’ ότι ερωτήσεις από τους ειδικούς και τις σημαίνουσες προσωπικότητες. Μελετούν πολιτεία ανά πολιτεία, κομητεία ανά κομητεία, προκειμένου να ανακαλύψουν τι πήγε στραβά και γιατί το αποτέλεσμα δεν συμφωνούσε με τις δημοσκοπήσεις. Λες και η δημοκρατία είναι ένας αλγόριθμος που πρέπει να προσαρμοστεί για να πάρουν το αποτέλεσμα που θέλουν!
Πολλοί δεν μπορούν να δουν τη συνολική εικόνα. Αυτό είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που μπορεί να κατανοηθεί μόνο όταν κοιτάξουμε σε παγκόσμιο επίπεδο και τις γενικές τάσεις. Δεν θυμόμαστε πως είχαμε ακριβώς την ίδια συζήτηση μερικούς μήνες πριν με το Brexit στον Ηνωμένο Βασίλειο και ξανά πάλι στην Κολομβία με το δημοψήφισμα για την ειρηνευτική διαδικασία, όπου το ΟΧΙ κέρδισε με μικρή διαφορά και με 63% αποχή; Αυτά δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά. Βλέπουμε μια ξεκάθαρη κατεύθυνση όπου η ακροδεξιά αντικαθιστά ένα ξεπεσμένο παγκόσμιο νεοφιλελεύθερο σύστημα. Το δημοψήφισμα στην Ουγγαρία, οι εκλογές στις Φιλιππίνες και στην Αργεντινή, και η κατάσταση στη Βραζιλία έδειξαν αυτήν την κατεύθυνση με έναν πολύ δραματικό τρόπο. Ούτε στην Κίνα η κατάσταση είναι ενδιαφέρουσα, καθώς οι άνθρωποι εξαναγκάζονται σε μια καταναλωτική κοινωνία σε μεγαλειώδη κλίμακα, μετασχηματίζοντας τον παλιό τους κοινωνικό ιστό σε ένα πιο δυτικό μοντέλο, δημιουργώντας τις ίδιες απελπιστικές και ανούσιες συνθήκες που γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά στη Δύση.
Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια αποφασιστική κρίση που θα μπορούσε να απλοποιηθεί σε μία φράση: είτε συνεχίζουμε σε μια κατεύθυνση βίαιη και με διακρίσεις, με τρομερές συνέπειες για δισεκατομμύρια ανθρώπους και για το περιβάλλον, ή αρπάζουμε με πρόθεση αυτήν την ευκαιρία για να ξεκινήσουμε την κατασκευή του πρώτου ανθρώπινου πολιτισμού. Ζούμε σήμερα σε έναν διασυνδεδεμένο κόσμο. Δεν υπάρχει άλλη διαφυγή, καμία χώρα, κανένας πολιτισμός, καμία θρησκεία που θα έρθει από έξω για να επιλύσει τα εσωτερικά ζητήματα των δικών μας κοινωνιών.
Δεν θα επιλύσουμε ή θα αλλάξουμε την κατεύθυνση στην οποία είμαστε με μερικές καλές ιδέες ή κάποια τεχνολογικά ανάπτυξη. Ούτε μπορούμε να επιλύσουμε το πρόβλημα με το να αφήσουμε απλά αυτό το σύστημα να πεθάνει, να επικεντρωθούμε αποκλειστικά στους εαυτούς μας και να αποσυνδεθούμε από την κοινωνία. Και σίγουρα τελειώσαμε με το μπάλωμα κάθε δυσλειτουργικού ζητήματος με μια φιλανθρωπική απάντηση που δεν αντιμετωπίζει τη ρίζα του προβλήματος. Πολλοί άνθρωποι στις ΗΠΑ αισθάνθηκαν την ανάγκη να αντιδράσουν στην εκλογή του Τραμπ, βγαίνοντας στους δρόμους, διαμαρτυρόμενοι για την εμπρηστική ρητορική του για τις γυναίκες, τους Λατινοαμερικάνους, τους μουσουλμάνους και τα ΛΟΑΤ άτομα. Αλλά αυτό δεν θα είναι αρκετό.
Οι αξίες μας πρέπει να μετατοπιστούν από το προσωπικό συμφέρον σε κάτι βαθύτερο, με βάση το τι σημαίνει να είμαστε άνθρωποι. Τι κάνω στην καθημερινή μου ζωή που συνδέεται με μένα που είμαι άνθρωπος; Τα ζώα μιλάνε, δουλεύουν, έχουν οικογένειες, ζουν σε κοινωνίες, έχουν σπίτια, παίζουν και ούτω καθεξής. Φυσικά δεν έχουν όλα τα είδη το ίδιο επίπεδο ανάπτυξης, αλλά κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί αυτές τις δραστηριότητες, που σημαίνει καμία από αυτές δεν είναι συγκεκριμένα ανθρώπινες.
Τι με κάνει διαφορετικό από άλλες μορφές ζωής; Τι είναι στη ζωή μου συγκεκριμένα ανθρώπινο; Ποια είναι η σχέση μου με τους άλλους; Αυτή είναι η κουβέντα που πρέπει να έχω με τον εαυτό μου και η συζήτηση που πρέπει να κάνουμε μαζί. Αυτό είναι που θα δημιουργήσει τις συνθήκες για να χτίσουμε την πρώτη πραγματικά ανθρώπινη κοινωνία. Αυτή η εργασία πρέπει να ξεκινήσει τώρα και να πάει πέρα από το χρώμα του δέρματος, το φύλο, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, τη χώρα καταγωγής, την τάξη – τα οποία όλα υπάρχουν στην πλειοψηφία χωρίς επιλογή. Πολλοί άνθρωποι έχουν απίστευτη συνεισφορά κατά τη διάρκεια της ιστορίας μας που θα μπορούσε να μελετηθεί και να προσαρμοστεί στην παρούσα κατάστασή μας. Δεν ξεκινάμε από το μηδέν. Βγήκαμε από τις σπηλιές μας και σημειώσαμε μεγάλη πρόοδο. Δεν είμαστε στο τέλος της ανθρώπινης ιστορίας.
Κανείς δεν θα βγει από αυτό το χάος μόνος του. Χρειαζόμαστε να έχουμε την ελάχιστη κατανόηση ότι «η πρόοδος για τους λίγους καταλήγει να είναι πρόοδος για κανέναν» (Σίλο, 2004). Αν αυτές οι αμερικανικές εκλογές δεν γίνουν ένα σινιάλο για του «καλούς και προοδευτικούς» ανθρώπους να δουν την απόλυτη αναγκαιότητα οικοδόμησης μια κοινωνίας βασισμένης σε ένα σύνολο από πολύ διαφορετικές αξίες και με στόχο το Παγκόσμιο Ανθρώπινο Έθνος τότε ίσως ο Ντόναλντ Τραμπ να μη κέρδισε μόνο τις εκλογές αλλά και το μυαλό μας και την καρδιά μας.
