Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (Σ.Υ.Δ.), αναγνωρισμένο μη κερδοσκοπικό Σωματείο εθελοντικού χαρακτήρα για την προστασία των δικαιωμάτων της τρανς κοινότητας, με το παρόν δελτίο τύπου, κάνει γνωστή μία ιδιαίτερα θετική και σημαντική εξέλιξη σε επίπεδο νομολογίας στο πεδίο της νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου.
Συγκεκριμένα, σε υπόθεση τρανς άντρα, που κατέθεσε στα τέλη Απριλίου του 2015 δικαστικό αίτημα με την υποστήριξη του ΣΥΔ και την ανέλαβε ο δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω και Συμπαραστάτης του Πολίτη και της Επιχείρησης Αττικής, Βασίλης Σωτηρόπουλος, δίχως το πρόσωπο να έχει κάνει χειρουργική επέμβαση επαναπροσδιορισμού στα γεννητικά όργανα, το Ειρηνοδικείο Αθηνών, αποφάσισε την μεταβολή της καταχώρισης του φύλου και του μικρού ονόματος, ώστε να βρίσκονται σε αντιστοιχία με την ταυτότητα φύλου του προσώπου.
Το Ειρηνοδικείο έλαβε υπόψη του όλο το ιστορικό του τρανς προσώπου (ζούσε από μικρή ηλικία στο επιθυμητό φύλο, είχε κάνει χειρουργική επέμβαση μαστεκτομής, είχε σχετική διάγνωση από ψυχίατρο, ενώ βρισκόταν σε διαδικασία ορμονοληψίας, αλλά ακόμη έλαβε υπόψη του πολύ σοβαρό περιστατικό διάκρισης που οδήγησε σε αποκλεισμό του από θέση επαγγελματικής εκπαίδευσης). Έλαβε υπόψη του, ακόμη, όλες τις παραμέτρους που αφορούν την ταυτότητα φύλου ως θεμελιώδη διάσταση της προσωπικότητας ενός προσώπου που προστατεύεται από την ελληνική έννομη τάξη σε μια σειρά διατάξεων, τη σχετική νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, την Σύσταση CM/Rec (2010) 5 της Επιτροπής Υπουργών των κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης περί καταπολέμησης των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου, αλλά και τις συστάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη. Έτσι αποφάσισε σύμφωνα με την υπ. αριθμ. 418/2016 ότι παρ’ ότι το πρόσωπο δεν έχει κάνει χειρουργική επέμβαση στείρωσης στα γεννητικά όργανα:
[…] Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, τούτο δεν πρέπει να θεωρηθεί πρόβλημα για τις αιτούμενες αλλαγές στην ληξιαρχική πράξη γέννησης. Συγκεκριμένα, η υποχρεωτική στείρωση, η χειρουργική αλλαγή φύλου με αφαίρεση των γεννητικών οργάνων από θήλυ σε άρεν και αντίστροφα, σαν απαραίτητη προϋπόθεση για την αναγνώριση της αλλαγής φύλου στα διεμφυλικά άτομα, όπως η αιτούσα κρίνεται ότι είναι υπερβολική απαίτηση και πρακτική και παραβιάζει το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου), σύμφωνα με την οποία “καθένας έχει το δικαίωμα στον σεβασμό της προσωπικής και οικογενειακής του ζωής, του οίκου του και των επικοινωνιών του”. Επίσης, οι παραπάνω υποχρεώσεις προσκρούρουν στο δικαίωμα για ισότητα και μη επιβολή διακρίσεων των άρθρων 2 και 26 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ICCPR). […]
Θεωρούμε την παραπάνω απόφαση, παρ’ όλο που το δικαστήριο έλαβε υπόψη του τις ιατρικές διαδικασίες που είχε προχωρήσει το πρόσωπο, μία ιδιαίτερα θετική και ιστορική μεταβολή στην νομολογία για την αλλαγή των εγγράφων των τρανς ανθρώπων, καθώς θεώρησε ως υπερβολική απαίτηση και πρακτική για την αναγνώριση της πραγματικής ταυτότητας ενός τρανς ανθρώπου, την υποχρεωτική στείρωση και την χειρουργική επέμβαση στα γεννητικά όργανα, πολλώ δε παραπάνω ότι παραβιάζει το Άρθρο 8 της ΕΣΔΑ που αναφέρεται στο δικαίωμα του σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής κάθε προσώπου.
Αξίζουν τα θερμότερα των συγχαρητηρίων προς τον δικηγόρο Βασίλη Σωτηρόπουλο που χειρίστηκε νομικά την υπόθεση, καθώς βεβαίως και στην έδρα και συγκεκριμένα στην Ειρηνοδίκη, κυρία Σοφία Κωνσταντινίδου, που άνοιξαν ένα σημαντικό δρόμο στην αποκατάσταση της άνισης και κακοποιητικής μεταχείρισης που υφίστανται οι τρανς άνθρωποι σε όλο το φάσμα της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής τους, που έχουν την αφετηρία τους στο έλλειμμα νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου χωρίς το προαπαιτούμενο της στείρωσης.
Θεωρούμε πως η ιστορική αυτή απόφαση, πρέπει να αποτελέσει το δυναμικό σημείο εκκίνησης ώστε η Πολιτεία να προχωρήσει άμεσα και χωρίς καθυστερήσεις, στη νομοθέτηση της νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου, αίροντας και τις ιατρικές και άλλες προϋποθέσεις, και αξιοποιώντας την εμπειρία πρόσφατων νομοθεσιών, όπως της Μάλτας, της Δανίας, της Ιρλανδίας και της Νορβηγίας, και κυρίως την Απόφαση 2048 (2015) της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Ευρώπης[1], που καλεί τα κράτη μέλη:
Να υιοθετήσουν γρήγορες, μη γραφειοκρατικές, διαφανείς και πλήρως προσβάσιμες διαδικασίες νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου, δίχως ιατρικές διαδικασίες, ψυχιατρικές γνωματεύσεις, ή άλλες προϋποθέσεις, βασισμένες μόνο στον αυτοπροσδιορισμό.
Να διατηρείται όλο το πρότερο στάτους του προσώπου, υπάρχοντος γάμου, οικογενειακό ή άλλο.
Να υπάρξουν ανοικτές και προσβάσιμες διαδικασίες και για τα ανήλικα πρόσωπα, λαμβανομένων υπόψη των συμφερόντων των παιδιών και της καλύτερης ανάπτυξης της προσωπικότητάς τους.
Να εξετάσει την συμπερίληψη τρίτης ή κενής καταχώρησης φύλου στα έγγραφα ταυτότητας για όσα πρόσωπα το επιθυμούν.
Να είναι πλήρως προσβάσιμες οι υπηρεσίες υγείας για τα τρανς πρόσωπα χωρίς την ετικέτα της ψυχικής ασθένειας καθώς και να καλύπτεται ασφαλιστικά πλήρως η διαδικασία επαναπροσδιορισμού φύλου.
Ακόμη είναι ιδιαίτερα σημαντικό:
Να τροποποιηθούν οι νομοθεσίες κατά των διακρίσεων με σαφή αναφορά της ταυτότητας και χαρακτηριστικών φύλου στο χώρο της εργασίας, της παροχής υπηρεσιών και αγαθών, της αυτοαπασχόλησης, της εκπαίδευσης, της υγείας, της στέγασης, ενώ να προστεθούν τα χαρακτηριστικά φύλου στη νομοθεσία για την υποκίνηση σε βία ή μίσος.
Να υπάρξουν δικλίδες προστασίας λόγω ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου στο σχολικό περιβάλλον
Να υπάρχει πρόβλεψη για τους πρόσφυγες και μετανάστες για λόγους ταυτότητας και χαρακτηριστικών φύλου.
Να απαγορευτούν οι κανονικοποιητικές χειρουργικές επεμβάσεις για τα ίντερσεξ νεογνά και ανηλίκους που γίνονται δίχως τη συναίνεσή τους.
Τέλος, να ληφθούν υπόψη οι συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου[2] και του Συνηγόρου του Πολίτη[3], που ομονοούν στην ίδια κατεύθυνση διαδικασιών νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου, που να είναι γρήγορες, μη γραφειοκρατικές, διαφανείς, πλήρως προσβάσιμες, χωρίς ιατρικές ή άλλες προϋποθέσεις, βασισμένες στον αυτοπροσδιορισμό.
Η ελληνική δικαιοσύνη έκανε το δικό της ιστορικό βήμα. Απομένει τώρα, στην Κυβέρνηση να το ολοκληρώσει στην κατεύθυνση αυτή, κάνοντας πράξη τις δεσμεύσεις της.
ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ του ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΔΙΕΜΦΥΛΙΚΩΝ (Σ.Υ.Δ.)
Για περισσότερες πληροφορίες:
Συγγρού 29, 1ος όροφος, Αθήνα, ΤΚ 11743
http://www.transgender-association.gr/
transgender.support.association@gmail.com
———————–
[1] Resolution 2048/2015Council of Europe: assembly.coe.int/nw/xml/XRef/X2H-Xref-ViewPDF.asp?FileID=21736&lang=en
[2] Πλήρες Κείμενο Έκθεσης: http://www.nchr.gr/images/pdf/apofaseis/diakriseis/EkthesiNomikianagnorisitaytotitasfylou.pdf
[3] Δελτίο Τύπου του Συνηγόρου του Πολίτη: http://www.synigoros.gr/resources/dt-pagkosmia-hmera-kata-omofovias-kai-transfovias.pdf
